Betonnen militaire constructie, gelegen langs de Abtsdreef, bij een bedrijf op adres Abtsdreef 145, op ongeveer 375 meter ten zuiden van het Fort van Stabroek.

Historisch overzicht

Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'. Deze Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog behoorde tot de 'Stellung Antwerpen'. De 'Nordabschnitt' werd meer bepaald in 1917 aangelegd ten noordoosten van Antwerpen, tussen de Schelde stroomafwaarts en het kanaal van Schoten naar Turnhout. De stelling volgde min of meer het tracé van de buitenste fortengordel, gaande van Fort Stabroek, Schans Smoutakker, Fort Ertbrand, via het Mastenbos en Wolvenbos richting Fort Brasschaat, Schans Drijhoek en Fort Schoten, waar de stelling aansloot op de 'Turnhoutkanalstellung'.

De 'Nordabschnitt' bestond uit draadversperringen en een netwerk van loopgraven, waarin de meeste bunkers werden opgetrokken. Achter de voorste verdedigingslijnen werden nog bijkomende artilleriestellingen, mitrailleursteunpunten en commandoposten aangelegd. Net zoals de aanwezige forten en schansen werden enkele Belgische bunkers uit 1914 als verdedigingswerk in de 'Nordabschnitt' ingepast. De meeste bunkers werden opgetrokken volgens standaardontwerpen. Omwille van camouflage werden betonspatten aangebracht op die delen van de bunker, die niet met aarde of gras werden bedekt.

Deze bunker betreft een type commandopost, die achter de voorste loopgraven werd opgetrokken. Wellicht werd dit type op de kaarten aangeduid met 'GB' wat zou staan voor 'Gruppenbefehlstelle'. In Belgische inventarissen wordt dit type aangeduid met type X. Het betreft een type bunker met een grote binnenruimte en centraal vooraan, te betreden via drie treden, een observatiekoepel met een kleine kijkgleuf en een ronde opening voor periscoop, die met schuiven kon afgesloten worden.

Volgens een Duitse overzichtskaart van de 'Nordabschnitt' fungeerde deze bunker ook als een 'Masch. Gew. Stützpunkt in Eisenbeton', een mitrailleursnest uit gewapend beton. Vermoedelijk werd de mitrailleur tijdens de Eerste Wereldoorlog buiten de bunker opgesteld. De schietopening voor mitrailleur aan noordoostelijke zijde is namelijk wellicht pas in het interbellum uitgewerkt. Dat er op een later tijdstip is gewerkt ter hoogte van deze opening, is te zien aan de wijze waarop het beton is afgewerkt ter hoogte van de opening.

Ook typisch voor een schietopening uit het interbellum is de staaf aan de onderzijde van de schietopening. Dit betreft meer bepaald een schroefbout van een Chardome-affuit. Op deze schroefbout werd met enkele grote moeren een horizontale plaat vastgemaakt, die aan de andere kant rustte op een gebogen metalen structuur. Deze metalen structuur werd ondersteund door twee poten die in de betonnen vloer werden vastgemaakt. Op de horizontale plaat, die in de hoogte versteld kon worden, kon de mitrailleur geplaatst worden.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de toegangen en andere muuropeningen bij vele bunkers dichtgemetseld, op bevel van de Duitse bezetter.

Beschrijving

Bovengrondse militaire constructie opgetrokken uit gewapend beton. De wapeningsijzers zijn zichtbaar aan noordelijke zijde. De muren zijn gegoten tegen een houten bekisting. Onder meer aan de toegangszijde zijn er betonspatten aangebracht ter camouflage. De meeste hoeken en randen van het dak en de buitenmuren zijn afgerond. Het dak van de constructie is gegoten op een plafond van stalen profielen, waartussen gegolfde plaatijzers zijn gestoken. Er zijn sporen van teer aanwezig.

De bunker heeft een L-vormig grondplan van min of meer 8,70 x 8,20 meter, met een kleine uitsprong aan noordwestelijke zijde. De toegang zit aan de zuidoostelijke zijde. In de muur van de toegang zitten onder meer twee ijzeren buizen (links) en een verticale gleuf (rechts), die schuin naar beneden loopt. Via een gang en een tweede deuropening, waar ijzeren elementen zijn bewaard voor de bevestiging van een deur, wordt de grote binnenruimte bereikt.

In de kleine uitsprong aan noordwestelijke zijde zit de observatiekoepel (deels bewaard), bereikbaar via drie treden. In de noordoostelijke muur is op een later tijdstip een getrapte opening aangebracht, die schuin doorheen de muur loopt. In deze opening zitten er nog fragmenten van bakstenen, vermoedelijk daterend uit de Tweede Wereldoorlog.

In de betonnen binnenmuren zitten er kleine uitsparingen met houten blokjes, evenals een kachelnis, lampnisjes en andere openingen.