is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunker
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunkerlinie Nordabschnitt
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als vastgesteld gebied in de landschapsatlas Militair erfgoed op de overgang van Scheldepolders naar Kempen
Deze vaststelling is geldig sinds
Betonnen militaire constructie, gelegen in het Elzenbos, op 230 meter ten zuidwesten van de Oude Ertbrandstraat.
Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'. Deze Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog behoorde tot de 'Stellung Antwerpen'. De 'Nordabschnitt' werd meer bepaald in 1917 aangelegd ten noordoosten van Antwerpen, tussen de Schelde stroomafwaarts en het kanaal van Schoten naar Turnhout. De stelling volgde min of meer het tracé van de buitenste fortengordel, gaande van Fort Stabroek, Schans Smoutakker, Fort Ertbrand, via het Mastenbos en Wolvenbos richting Fort Brasschaat, Schans Drijhoek en Fort Schoten, waar de stelling aansloot op de 'Turnhoutkanalstellung'.
De 'Nordabschnitt' bestond uit draadversperringen en een netwerk van loopgraven, waarin de meeste bunkers werden opgetrokken. Achter de voorste verdedigingslijnen werden nog bijkomende artilleriestellingen, mitrailleursteunpunten en commandoposten aangelegd. Net zoals de aanwezige forten en schansen werden enkele Belgische bunkers uit 1914 als verdedigingswerk in de 'Nordabschnitt' ingepast. De meeste bunkers werden opgetrokken volgens standaardontwerpen. Omwille van camouflage werden vaak betonspatten aangebracht op die delen van de bunker, die niet met aarde of gras werden bedekt.
Deze bunker maakte deel uit van de loopgraven met bunkers tussen Fort Ertbrand en Schans Smoutakker. De bunker was meer bepaald opgetrokken in een loopgraaf achter de meest vooruitgeschoven loopgraaf. Deze bunker behoort tot een type, dat op Duitse kaarten wordt omschreven als een 'Masch. Gew. Unterstand', een onderkomen voor een mitrailleursploeg. In Belgische inventarissen wordt dit type aangeduid met type II. Dit type bunker is rechthoekig van vorm, met twee zijlingse toegangen die uitmondden in de loopgraaf en één grote binnenruimte.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de toegangen en andere muuropeningen bij vele bunkers dichtgemetseld, op bevel van de Duitse bezetter.
Halfondergrondse militaire constructie uit gewapend beton met een rechthoekig grondplan. Op het dak is grasbegroeiing aanwezig (camouflage). De randen van het dak en de hoeken zijn voor zover zichtbaar eerder schuin afgewerkt, behalve aan de (oostelijke) achterzijde. In de ene toegang steekt een (recente) ijzeren deur met gleuf voor vleermuizen, de andere toegang is dichtgemetseld met (hedendaagse) snelbouwstenen en bakstenen (wellicht uit de Tweede Wereldoorlog). Tegen het plafond van de bunker waren houten planken tussen stalen profielen geplaatst.
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)