Betonnen militaire constructie, gelegen op een perceel, net ten noorden van het Elzenbos, op 110 meter ten zuidoosten van de Molensteeg, op 300 meter ten westen van de Oude Ertbrandstraat. De bunker maakt deel uit van de bunkerlijn tussen Fort Ertbrand en Schans Smoutakker.
Historisch overzicht
Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'. Deze Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog behoorde tot de 'Stellung Antwerpen'. De 'Nordabschnitt' werd meer bepaald in 1917 aangelegd ten noordoosten van Antwerpen, tussen de Schelde stroomafwaarts en het kanaal van Schoten naar Turnhout. De stelling volgde min of meer het tracé van de buitenste fortengordel, gaande van Fort Stabroek, Schans Smoutakker, Fort Ertbrand, via het Mastenbos en Wolvenbos richting Fort Brasschaat, Schans Drijhoek en Fort Schoten, waar de stelling aansloot op de 'Turnhoutkanalstellung'.
De 'Nordabschnitt' bestond uit draadversperringen en een netwerk van loopgraven, waarin de meeste bunkers werden opgetrokken. Achter de voorste verdedigingslijnen werden nog bijkomende artilleriestellingen, mitrailleursteunpunten en commandoposten aangelegd. Net zoals de aanwezige forten en schansen werden enkele Belgische bunkers uit 1914 als verdedigingswerk in de 'Nordabschnitt' ingepast. De meeste bunkers werden opgetrokken volgens standaardontwerpen. Omwille van camouflage werden vaak betonspatten of reliëf aangebracht op die betonnen delen van de bunker, die niet met aarde of gras werden bedekt.
Deze bunker maakte deel uit van de meest vooruitgeschoven loopgraaf met bunkers, tussen Fort Ertbrand en Schans Smoutakker.
Deze bunker behoort tot het type 'U', wat volgens een legende bij een kaart van de 'Nordabschnitt' zou staan voor 'Unterschlupf für 18 Mann', een onderkomen voor 18 man. In Belgische inventarissen wordt dit type aangeduid met type VI. Het betreft een type bunker met een T-vormige plattegrond, met twee toegangen aan de achterzijde en één binnenruimte.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de toegangen en andere muuropeningen bij vele bunkers dichtgemetseld, op bevel van de Duitse bezetter.
Beschrijving
Halfondergrondse militaire constructie uit gewapend beton met een veelhoekig grondplan. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. De randen van het dak en de hoeken zijn gebogen afgewerkt, behalve aan de (zuidoostelijke) achterzijde. Tegen de betonnen achtermuur zijn er betonspatten aangebracht (camouflage). Centraal in deze achtermuur is hierbij een vlak voorzien voor een opschrift. In deze achtergevel zitten twee dichtgemetselde toegangen, waarvan één ten dele terug is opengemaakt. Ter hoogte van deze toegangen zitten kleine ijzeren elementen. In de achtermuur zitten nog twee ronde openingen (met buis) en één verticale gleuf. Tegen het plafond zitten gegolfde plaatijzers, die tussen stalen profielen zijn geplaatst.
- Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 573: Nordabschnitt. Übersichtsplan, 1:25.000; Stellungsplan. Antwerpen-Nordfront-Turnhoutkanal, 1:40.000; Turnhoutkanal, 1:20.000; doos 952: Nord I, 1. Regimentabschnitt, Bataillonsabschnitt I & II, 1:2500.
- DOSSCHE R., GHEYLE W., BOURGEOIS J., VAN EETVELDE V. & STICHELBAUT B. 2012: Zimmermann anno 2010. Inventarisatie en (omgevings)analyse van bovengronds bewaarde WO I-relicten van de Antwerpen-Turnhoutstellung, Universiteit Gent in opdracht van de Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
- GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2013: Vergeten linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918), deel 1 en deel 2, Streekgericht 3, Antwerpen.
- GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
- GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.