Deze eerste begraafplaats van Wijgmaal wordt ook wel het ‘oud kerkhof’ genoemd. De begraafplaats bestaat uit twee delen, waarvan het voorste, ommuurde gedeelte in 1894 kadastraal werd geregistreerd alsook in gebruik werd genomen. De uitbreiding van de begraafplaats naar achter toe vond volgens het kadaster plaats in 1925. De begraafplaats heeft een goed bewaard lijkenhuisje.

Historiek

De Sint-Hadrianuskerk werd in 1888 in het centrum van het dorp opgetrokken. Het idee om een kerkhof te voorzien bij de kerk, werd negatief geadviseerd door de Brabantse geneeskundige commissie en door de burgemeester van Herent, die ook arts was. Het terrein was immers laaggelegen en vochtig. Een gemeenschappelijke begraafplaats voor Herent en Wijgmaal halverwege tussen beide kerken, werd overwogen. Ook dit idee werd echter niet gerealiseerd. Uiteindelijk kwam er een begraafplaats enkele honderden meters van de Sint-Hadrianuskerk, op de plaats waar vroeger een pachthoeve stond.

De pachthoeve was eigendom van het Bureau van Weldadigheid (OCMW) van Leuven. De gebouwen en eigendommen werden in 1881 verkocht en afgebroken. Dit terrein bleek uiteindelijk beter geschikt om er een begraafplaats in te richten. In 1894 werd het eerste deel van het terrein in gebruik genomen. Het kerkhof breidde in 1925 uit in het verlengde ervan en verdubbelde zo in grootte. Sinds 1983 wordt op de nieuwe begraafplaats in de Kroonstraat begraven.

Beschrijving

De begraafplaats bestaat uit twee bijna even grote delen, in elkaars verlengde gelegen. De graven liggen in rechte stroken, parallel aan de centrale hoofdas en aan elkaar, haaks op de straat. De paden tussen de rijen graven, vroeger bedekt met grind, zijn intussen groene zones geworden.

Het oudste gedeelte is quasi volledig omringd door een bakstenen muur, afgedekt met rode pannen en geritmeerd door bakstenen pijlers onder hardstenen dekstenen. De centrale toegang aan de straatkant markeert de middengang van de begraafplaats die leidt tot het achterin gelegen lijkenhuisje op de scheiding tussen het oude en nieuwe deel van de begraafplaats. Bakstenen pijlers onder een hardstenen bekroning in zadeldakvorm met een ingewerkt kruissymbool, flankeren de toegang. Tussen de pijlers is een ijzeren toegangshek bewaard. Het tweede, latere gedeelte van de begraafplaats is omgeven door een haag.

Twee grotere gedenktekens zijn ingewerkt in de westelijke afsluitingsmuur, één op de hoek en één centraal. Opgetrokken uit baksteen maken ze deel uit van deze muur. Ze zijn naar de begraafplaats gericht en hoger uitgewerkt onder een gebogen, uitkragende bekroning met muizentandfries. Aan de zijde van de begraafplaats waren ze oorspronkelijk gecementeerd. Recent werden ze gerestaureerd en witgeschilderd. Centraal bevindt zich een kruisbeeld in bas-reliëf.

In het verlengde van de toegang en de hoofdas, achteraan het ommuurde deel, bevindt zich een lijkenhuisje. Dit eenlaagse volume van twee traveeën, is voorzien van een zadeldak (natuurleien), en wordt aan de westzijde gemarkeerd door een blinde trapgevel. Het lijkenhuis is opgetrokken in baksteen en tegen de westgevel is een calvariekruis onder een verzorgde houten luifel, ondersteund door dito korbelen, bewaard. Het schrijnwerk gevat in de rechthoekige vensters met hardstenen lateien en lekdrempels, is niet meer oorspronkelijk. In het lijkenhuisje bevindt zich een opbaarbed in natuursteen op bakstenen voet.

Afzonderlijke graven: In het eerste deel liggen overwegend de oudste graven. In dit gedeelte zijn op de vrijgekomen plaatsen echter ook jongere grafmonumenten toegevoegd. In beide delen bevinden zich graven van (oud-) militairen. Voorin liggen gesneuvelden uit de wereldoorlogen. De oud-strijders zijn achterin begraven. De variëteit in grafmonumenten is op deze relatief kleine begraafplaats vrij groot. Er zijn indrukwekkende monumenten die boven de ommuring uit komen, maar eveneens eenvoudige gietijzeren kruisen. Sommige graven hebben verzorgde ornamenten, soms in de stijl van de art deco.

Voorin op de begraafplaats bevinden zich een reeks eenvormige stèles: ze horen bij de graven van gesneuvelden tijdens de wereldoorlogen. De meesten (66) stierven in de Eerste Wereldoorlog, waarvan 62 bij de slag aan de molen in Rotselaar op 12 september 1914. Vijftien van hen bleven ongeïdentificeerd.

Op de begraafplaats liggen verder ook personen begraven die een belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van Wijgmaal, zoals pastoor Bellon (1844-1912), dokter en burgemeester Prosper Switters (1888-1980) en hoofdonderwijzers Engelbert (1874-1928) en Theofiel (1876-1927) Wittebols. Het familiegraf van Prosper Switters werd voorzien van een decoratief uitgewerkte grafsteen in blauwe hardsteen met pilasters, voluten, kransen, palmtakken,... in bas-reliëf. De grafsteen van de opvolger van burgemeester Switters, Victor Haesaerts (1888-1955), is vlak en eenvoudig uitgewerkt in hardsteen.

De grafmonumenten van Wijgmaals’ bekendste onderwijzers, staan onder de vorm van kruisen rug aan rug, namelijk deze van Henricus Engelbert Wittebols (1847-1928) en zijn zoon Theofiel Wittebols (1876-1927). Het is naar vader Wittebols dat de straat genoemd is waar de begraafplaats ligt. Beide grafkruisen werden uitgewerkt in blauwe hardsteen. Het ene kruis werd erg vlak afgewerkt en contrasteert sterk met het andere dat een rustieke uitwerking kreeg.

Drie pastoors van Wijgmaal liggen begraven onder het calvariekruis aan het lijkenhuisje, namelijk van links naar rechts Désiré De Maeyer (1906-1948), Petrus Alfons Bellon (1841-1912) en Hendrik Donies (1862-1932). Deze graven zijn respectievelijk uitgewerkt als een hardstenen stèle in de vorm van een kruis, een hardstenen sarcofaag en een gietijzeren kruis, steeds met passende symbolen.