erfgoedobject

Duitse bunker

bouwkundig element
ID
306303
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306303

Juridische gevolgen

Beschrijving

Betonnen militaire constructie gelegen in een park langs een wandelpad naast een langgerekte vijver ten zuiden van de Miksebaan, ten oosten van Melde, ten westen van het golfterrein, ten noordwesten van het Fort Schoten en het kanaal naar Turnhout. De bunker maakt er deel uit van een grotendeels bewaarde lijn met bunkers van hetzelfde type.

Historisch overzicht

Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'. Deze Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog behoorde tot de 'Stellung Antwerpen'. De 'Nordabschnitt' werd meer bepaald in 1917 aangelegd ten noordoosten van Antwerpen, tussen de Schelde stroomafwaarts en het kanaal van Schoten naar Turnhout. De stelling volgde min of meer het tracé van de buitenste fortengordel, gaande van Fort Stabroek, Schans Smoutakker, Fort Ertbrand, via het Mastenbos en Wolvenbos richting Fort Brasschaat, Schans Drijhoek en Fort Schoten, waar de stelling aansloot op de 'Turnhoutkanalstellung'.

De 'Nordabschnitt' bestond uit draadversperringen en een netwerk van loopgraven, waarin de meeste bunkers werden opgetrokken. Achter de voorste verdedigingslijnen werden nog bijkomende artilleriestellingen, mitrailleursteunpunten en commandoposten aangelegd. Net zoals de aanwezige forten en schansen werden enkele Belgische bunkers uit 1914 als verdedigingswerk in de 'Nordabschnitt' ingepast. De meeste bunkers werden opgetrokken volgens standaardontwerpen. Omwille van camouflage werden betonspatten aangebracht op die delen van de bunker, die niet met aarde of gras werden bedekt.

Volgens een Duitse kaart van de 'Nordabschnitt' zou het gaan om een 'Unterschlupf für 4 Mann zugl. Inf. Beob.', een kleine schuilplaats voor vier personen, die eveneens diende te fungeren als observatiepost voor de infanterie. Een ronde opening doorheen het dak diende wellicht voor het gebruik van een periscoop, terwijl er in de voormuur een gleuf zit, die naar buiten toe versmalt tot een kleine opening. Dit type bunker wordt in Belgische inventarissen aangeduid met type III.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de toegangen en andere muuropeningen bij vele bunkers dichtgemetseld, op bevel van de Duitse bezetter.

Beschrijving

Kleine militaire constructie met een rechthoekig grondplan van min of meer 360 x 240 cm, opgetrokken uit gewapend beton. Het dak is voor zover zichtbaar vooraan, aan noordoostelijke zijde gebogen, terwijl de hoeken van de voormuur schuin zijn afgewerkt. Centraal in de zuidwestelijke achterzijde steekt de toegang, die dichtgemetseld is.

  • Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 573: Nordabschnitt. Übersichtsplan, 1:25.000; Stellungsplan. Antwerpen-Nordfront-Turnhoutkanal, 1:40.000; Turnhoutkanal, 1:20.000; doos 952: Nord I, 1. Regimentabschnitt, Bataillonsabschnitt I & II, 1:2500.
  • DOSSCHE R., GHEYLE W., BOURGEOIS J., VAN EETVELDE V. & STICHELBAUT B. 2012: Zimmermann anno 2010. Inventarisatie en (omgevings)analyse van bovengronds bewaarde WO I-relicten van de Antwerpen-Turnhoutstellung, Universiteit Gent in opdracht van de Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
  • GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2013: Vergeten linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918), deel 1 en deel 2, Streekgericht 3, Antwerpen.
  • GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
  • GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Brasschaat

  • Is deel van
    Duitse bunkerlinie Nordabschnitt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306303 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.