Betonnen militaire constructie, gelegen langs de Kapelsestraat, op een bebost perceel tussen huisnummers 45 en 47B. De bunker ligt op meer dan twee kilometer ten zuiden en zuidwesten van de meest vooruitgeschoven verdedigingslijn van de 'Nordabschnitt'.

Historisch overzicht

Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'. Deze Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog behoorde tot de 'Stellung Antwerpen'. De 'Nordabschnitt' werd meer bepaald in 1917 aangelegd ten noordoosten van Antwerpen, tussen de Schelde stroomafwaarts en het kanaal van Schoten naar Turnhout. De stelling volgde min of meer het tracé van de buitenste fortengordel, gaande van Fort Stabroek, Schans Smoutakker, Fort Ertbrand, via het Mastenbos en Wolvenbos richting Fort Brasschaat, Schans Drijhoek en Fort Schoten, waar de stelling aansloot op de 'Turnhoutkanalstellung'.

De 'Nordabschnitt' bestond uit draadversperringen en een netwerk van loopgraven, waarin de meeste bunkers werden opgetrokken. Achter de voorste verdedigingslijnen werden nog bijkomende artilleriestellingen, mitrailleursteunpunten en commandoposten aangelegd. Net zoals de aanwezige forten en schansen werden enkele Belgische bunkers uit 1914 als verdedigingswerk in de 'Nordabschnitt' ingepast. De meeste bunkers werden opgetrokken volgens standaardontwerpen. Omwille van camouflage werden betonspatten aangebracht op die delen van de bunker, die niet met aarde of gras werden bedekt.

Ter hoogte van het Hof ter Vijvers en het landhuis Heidehof waren twee gelijkaardige commandoposten opgetrokken, één voor de infanterie en één voor de artillerie. Volgens de ene Duitse kaart betreft deze bunker een 'Inf. Reg. Kom.dr. Bef. Stelle in Eisenbeton', een betonnen commandopost voor een bevelhebber van een infanterieregiment. Volgens een andere kaart betreft het een 'Artl. Bef. St. in Eisenbeton', een commandopost voor de artillerie. In ieder geval kon dit type zowel als commandopost voor de infanterie als voor de artillerie gebruikt worden. In Belgische inventarissen wordt dit type aangeduid met type XVI 'AK' en 'IK'. Ze komen telkens per twee voor, op ongeveer twee kilometer achter de meest vooruitgeschoven verdedigingslijn. Er zouden vier dergelijke koppels commandoposten achter de linies zijn opgetrokken.

Dit type bunker heeft een rechthoekig grondplan, met twee ingangen aan twee verschillende zijden, één gang en twee binnenruimtes.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de toegangen en andere muuropeningen bij vele bunkers dichtgemetseld, op bevel van de Duitse bezetter. Ook aan deze bunker werden er aanpassingen uitgevoerd, maar het is onduidelijk welke aanpassingswerken uit de Tweede Wereldoorlog dateren. Ook later werden er nog aanpassingen uitgevoerd.

Beschrijving

Militaire constructie met een min of meer rechthoekig grondplan, opgetrokken uit gewapend beton, met latere aanpassingen (voornamelijk ter hoogte van de oorspronkelijke toegangen). Het beton van de oorspronkelijke constructie is gegoten tegen een houten bekisting. De randen van het dak zijn voor zover zichtbaar schuin afgewerkt, behalve aan de zuidelijke zijde. De twee oorspronkelijke toegangen geven uit op dezelfde gang, die op zijn beurt via twee deuropeningen toegang verschaft tot een grotere en een kleinere bunkerruimte. Het plafond bestaat uit houten planken tussen stalen profielen. Tegen de noordelijke voormuur in beide bunkerruimtes zijn stalen profielen verticaal geplaatst. In beide ruimtes is een nis voor een kachel voorzien. Her en der zijn er tegen de binnenmuren lage muurtjes opgetrokken. Doorheen de muren en het dak zitten ronde openingen met metalen of ceramieken buizen en zijn er ijzeren elementen bewaard, waaronder voor de ophanging van deuren. Ter hoogte van de nu overdekte buitentoegang zit een tweeledige houten deur, die een originele deur lijkt te zijn, die waarschijnlijk oorspronkelijk tussen de gang en een binnenruimte was aangebracht, maar bij aanpassingswerken is verplaatst. Het betreft een tweeledige, opgeklampte deur, waarbij de klampen aan de binnenzijde zijn genageld op de spiegelklampen aan de achterzijde. Ook de ijzeren duimhengsels en het deurbeslag zijn bewaard.