Teksten van Antwerpse Heirweg

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306631

Antwerpse Heirweg ()

De Antwerpse Heirweg is een deels gekasseide dreef ten zuiden van Oosteeklo, gelegen op de dekzandrug Maldegem - Stekene. Deze weg gaat terug op de middeleeuwse heerweg die Antwerpen met Brugge verbond.

Historiek

Een precieze datering van de oude Antwerpse Heirweg is zeer moeilijk, zo niet onmogelijk. De naam doet een zeer oude aanleg, zelfs Romeins, vermoeden. Bij archeologisch onderzoek in de buurgemeente Lembeke in 1994 zijn echter geen archeologische vondsten aan het licht gekomen die dit vermoeden kunnen bevestigen. Voor de 15de eeuw zijn ook geen documenten of bronnen bekend omtrent een verharde weg. Prehistorische vondsten in de buurt wijzen wel op een oude bewoning van de streek. Vermoedelijk is de Antwerpse Heirweg een middeleeuwse heerweg.

De kasseiweg heeft een bijzondere historische waarde als onderdeel van de Antwerpse Heirweg die Antwerpen met Brugge verbond. De weg is reeds duidelijk herkenbaar als dreef op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778). In Oosteeklo is de vroeger deels begrinde landweg in de Atlas der Buurtwegen (1843) opgenomen als buurtweg nummer 8 ("chemin N° 8"), van de grens met Ertvelde tot de grens met Lembeke 1992 meter lang en 9 meter breed. Het gedeelte van de straat van Spiegelstraat tot Slingerij is, volgens getuigenissen van (vroegere) buurtbewoners, rond 1960 verhard met kasseien, vermoedelijk in drie fasen. Een deel van ongeveer 500 meter lang naar Lembeke toe bleef tot op het moment van de bescherming (2011) een onverharde zandweg.

Beschrijving

De Antwerpse Heirweg in Oosteeklo is volgens de Atlas der Buurtwegen van de grens met Ertvelde tot de grens met Lembeke 1992 meter lang en 9 meter breed. Het nog gekasseid gedeelte van de Antwerpse Heirweg in Oosteeklo vormt een weg van ongeveer 1050 meter lang en 10 meter breed, waarvan 3 meter gekasseid, en loopt met een bochtig tracé van het kruispunt met de Spiegelstraat tot de afslag naar Heide via Slingerij, van dan af circa 500 meter zandweg tot de grens met Lembeke.

De zeldzaam wordende kasseibestrating getuigt van een oude traditie in de wegenbouw en infrastructuurwerken, de verharding van de landelijke wegen met stenen werd in Vlaanderen immers reeds zeer lang toegepast. Na de Tweede Wereldoorlog werden nieuwe kasseiwegen nog slechts zelden aangelegd zodat deze vorm van wegenbouw nu tot het verleden behoort. Bovendien werden bestaande kasseiwegen herbestraat met beton of asfalt. De gebruikte steensoorten en technieken van wegverharding, meer bepaald de langs- en dwarsprofielen, de fundering en het afboorden, verlenen de bestrating van deze historische weg ook een industrieel-archeologische waarde.

De afzoming van de brede onverharde wegbermen met rijen opgaande beuken (Fagus) en Amerikaanse eiken (Quercus rubra) in het oostelijk deel vormt visueel een bijzonder onderdeel die de esthetische belevingswaarde van het geheel met de erachter gelegen bossen sterk verhoogt. Het onverharde deel is een zandweg door het bos en is niet door een dreef afgezoomd.

De Antwerpse Heirweg is gelegen op de belangrijke dekzandrug Maldegem - Stekene, die dwars door de Vlaamse Vallei loopt. De hoger gelegen dekzandrug is nog goed herkenbaar van Oudenburg tot in het Land van Waas. De middeleeuwse heerweg verbond Antwerpen met Brugge. In het vroegere heidegebied in het zuiden van de gemeente Oosteeklo loopt de weg van oost naar west, namelijk van de grens met Ertvelde naar de grens met Lembeke. De weg ligt ten noorden van de Burggravenstroom. Dit ontwateringskanaal van Gent naar Eeklo, uitgegraven in de 13de eeuw en een belangrijk bevoorradingskanaal voor Gent, is tevens de gemeentegrens met Sleidinge. De omgeving is door zijn zandige bodemgesteldheid vooral bebost, voornamelijk met naaldbos. De bossen vormen een uitloper van het Bellebargiebos in Waarschoot en de Lembeekse bossen.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DO002309, Geografisch pakket Assenede - Antwerpse Heirweg (LANCLUS K., 2011).
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.

Auteurs:  Lanclus, Kathleen; Cox, Lise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Antwerpse Heirweg [online], https://id.erfgoed.net/teksten/298086 (geraadpleegd op ).


Antwerpse Heirweg ()

De Antwerpse Heirweg is gelegen op de dekzandrug Maldegem-Stekene die dwars door de Vlaamse Vallei loopt. De hoger gelegen dekzandrug is nog goed herkenbaar van Oudenburg tot in het Land van Waas. Een precieze datering van de oude Antwerpse Heirweg, die Antwerpen met Brugge verbond, is zeer moeilijk. De naam doet een oude aanleg, zelfs Gallo-Romeins, vermoeden, doch bij een archeologisch onderzoek in de buurgemeente Lembeke in 1994 zijn geen archeologische vondsten aan het licht gekomen die dit vermoeden kunnen bevestigen. Voor de 15de eeuw zijn ons ook geen documenten of bronnen bekend omtrent een verharde weg. Prehistorische vondsten in de buurt wijzen wel op een oude bewoning van de streek. We veronderstellen dat de Antwerpse Heirweg een middeleeuwse heerweg is.

In het vroegere heidegebied in het zuiden van de gemeente Oosteeklo loopt de weg van oost naar west, namelijk van de grens met Ertvelde naar de grens met Lembeke. De weg ligt ten noorden van de Burggravenstroom. Dit ontwateringskanaal van Gent naar Eeklo, uitgegraven in de 13de eeuw, en belangrijk bevoorradingskanaal voor Gent, is tevens de gemeentegrens met Sleidinge. De omgeving is door zijn zandige bodemgesteldheid vooral bebost, en dan voornamelijk met naaldbos. De bossen vormen een uitloper van het Bellebargiebos in Waarschoot en de Lembeekse bossen. In Oosteeklo is de vroeger deels begrinde landweg in de Atlas der Buurtwegen (1843) opgenomen als buurtweg nummer 8 en is van de grens met Ertvelde tot de grens met Lembeke 1992 meter lang en 9 meter breed. Het gedeelte van de straat van Spiegelstraat tot Slingerij, ongeveer 1050 m lang, is, volgens getuigenissen van (vroegere) buurtbewoners, rond 1960 verhard met kasseien, vermoedelijk in drie fasen. Een deel van ongeveer 500m lang naar Lembeke toe bleef tot vandaag een onverharde zandweg.

De zeldzaam wordende kasseibestrating getuigt van een oude traditie in de wegenbouw en infrastructuurwerken, de verharding van de landelijke wegen met stenen werd in Vlaanderen immers reeds zeer lang toegepast. De gebruikte steensoorten en technieken van wegverharding, meer bepaald de langs- en dwarsprofielen, de fundering en het afboorden, verlenen de bestrating van deze historische weg ook een industrieel-archeologische waarde.

De afzoming van de brede onverharde wegbermen met zeer mooie beukenrijen vormen visueel een bijzonder onderdeel die de esthetische belevingswaarde van het geheel met de erachter gelegen bossen sterk verhoogt.

  • Gemeentearchief Assenede, Atlas van de Buurtwegen.
  • KERKCHAERT N. 1959: Romeinse heirwegen in het Meetjesland, Appeltjes van het Meetjesland 10, 142-151.
  • VAN THUYNE C. 1994: Archeologisch onderzoek in de gemeente Lembeke, Appeltjes van het Meetjesland 45, 109-157.
  • VERSTRAETE D. 1949: Oude wegen in het Meetjesland, Appeltjes van het Meetjesland 1, 49-57.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Assenede, Eeklo, Kaprijke, Maldegem en Sint-Laureins, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 21n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Antwerpse Heirweg [online], https://id.erfgoed.net/teksten/298085 (geraadpleegd op ).