erfgoedobject

Boerenburgerhuis en poortgebouw van 18de-eeuwse hoeve

bouwkundig element
ID
306683
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306683

Juridische gevolgen

Beschrijving

In oorsprong 18de-eeuwse hoeve, waarvan enkel het oorspronkelijke boerenburgerhuis en het poortgebouw bewaard zijn. Het in twee gesplitste woonhuis met jaarankers 1779 is uitgewerkt in een traditionele stijl. De hoeve is gelegen ten zuiden van de dorpskern van Goetsenhoven.

Historiek

De hoeve is al aangeduid op de Villaretkaart (1745-1748) als semi-gesloten hoeve en op de Ferrariskaart (1771-1778) als gesloten hoeve. Het jaartal 1779 is aangebracht in de vorm van muurankers op de voorgevel van het woonhuis. Op het primitief kadaster (1816) alsook op de Atlas der Buurtwegen (1843-1845) zichtbaar als een brede U-vormige vleugel aan de straatzijde en het achterliggende woonhuis, ruimer dan de huidige hoevegebouwen. De hoeve was toen in handen van Tomsin Catharina, vrouw van landbouwer Vanderschilde. Vanaf 1900 was de hoeve in handen van Josephus Debecker.

In de tweede helft van de 19de eeuw verandert de constellatie. Het kadaster registreert de sloop van alle schuren en stallen in 1865. Enkel het poortgebouw met aanbouw rechts en het boerenhuis blijven bewaard. In dezelfde bouwfase werden nieuwe, inmiddels gesloopte (2003) gebouwen opgericht in het noordoosten. Iets voor 1934 (registratie kadaster) werd een nieuwe stal gebouwd ten zuidoosten van het woonhuis zodat er vanaf dan opnieuw kon gesproken worden van een semi-gesloten hoeve. Een paar jaar later (registratie kadaster in 1938) werd er ten zuidwesten van het woonhuis een nieuwe vierkante loods gebouwd. In 1950 registreert het kadaster de bouw van een kleine stal tussen het poortgebouw en de zuidoostelijke stal. In 1959 en 1975 (registraties kadaster) zijn er nog verbouwingen in de zuidwestelijke grote loods. De noordelijke aanbouw aan het woonhuis werd sterk verbouwd en veranderd in een garage in 2003.

Beschrijving

De hoeve is gelegen in de Mysteriestraat juist ten zuiden van de dorpskern van Goetsenhoven. De Mysteriestraat liep naar het zuiden richting de brouwerij de Merepoel en dan verder naar Sint-Jan Geest.

De hoeve bestaat uit verschillende bestanddelen ingeplant ten noordoosten van de Mysteriestraat. Aan de zuidoostzijde is een poortgebouw dat aan de zuidwestzijde verbonden is met de zuidoostelijke stalvleugel van kort voor 1934. Aan de noordoostzijde is er een afsluitingsmuur met doorgang en een heropgebouwd bijgebouw van 2003. De woning werd vermoedelijk rond 1938 in twee gesplitst; het erf wordt in twee delen gesneden door een betonnen schutting. De linkerzijde is voorzien van vierkante cementdallen. De rechterzijde werd recent vernieuwd en heeft een gekasseide oprit te midden van een nieuwe groenaanleg. Ten noordoosten van het erf staat het hoofdgebouw, het boerenburgerhuis, met zowel links als rechts een aanbouw, respectievelijk uit 1934 (registratie kadaster) en uit 2003. Ten zuidwesten van het woonhuis is er een grote loods zonder erfgoedwaarde die er kort voor 1938 werd opgetrokken.

Het poortgebouw dateert vermoedelijk uit dezelfde bouwperiode als de woning, namelijk 1779, en werd aangepast in de 19de eeuw. Het is een eenvoudige rode verankerde baksteenbouw en felrood geschilderde voorgevel met knipvoegen op een deels gecementeerde plint, afgedekt met schilddak met kunstleien. De verdieping heeft een draagstructuur van moer- en kinderbalken die aan de onderzijde zichtbaar is. Rondboogpoort in omlijsting van gecementeerde gobertangesteen met zijdelingse negblokken en bovenaan met sierankers. Boven de poort is er een nis met Mariabeeldje. Opgeklampte, groen geverfde houten poort. Ten zuiden van het poortgebouw is een hoge bakstenen afsluitingsmuur met bakstenen pijler daarmee aansluitend op een bijgebouw van kort voor 1950.

Het boerenburgerhuis ten noordoosten van het erf is voorzien van jaarankers 1779 tussen de twee bouwlagen in. Het is een gebouw in traditionele bouwstijl van zes traveeën en twee bouwlagen onder een grijs pannen afgewolfd zadeldak. Het woonhuis werd wellicht in twee gesplitst rond 1938 waarbij de middelste travee in twee gedeeld werd, voorzien van twee smalle deuropeningen. Rode verankerde baksteenbouw in kruisverband, met gebruik van gobertange voor contrasterende elementen als de hoekkettingen, de plint en de steigergaten en de omlijstingen. De erfgevel van het zuidelijke deel werd rood geschilderd en de gobertange elementen werden wit geschilderd. De erfgevel van het noordelijke deel is onbeschilderd.

De getoogde muuropeningen in de erfgevel zijn gevat in een omlijsting van gobertange met uitspringende sluitsteen; bij het zuidelijke deel zijn de vensters beluikt. Twee smalle aangepaste getoogde deuren met een niet-geprononceerde sluitsteen zijn aanwezig in de derde en vierde travee. De deur in de derde travee wordt bereikt door een trap van drie treden in blauwe hardsteen. Bovenaan in de derde travee zijn er vier glasdallen aanwezig en in de vierde travee een smaller venster. In de noordelijke zijpuntgevel zijn er drie steigergaten onder het wolfseinde; de schouw is hier verdwenen. In de zuidelijke zijpuntgevel is de schouw bewaard. De achtergevel kent eenzelfde gebruik van materialen, indeling en versiering als de voorzijde. In de vierde en vijfde travee werd de oude middelste travee letterlijk in twee gesplitst: de zuidelijke nieuwe rechthoekige vensters doorsnijden de oude getoogde deur- en vensteropening. Aangepaste bijgebouwen aan weerszijden.

  • Bouwarchief Tienen, nr. B9838 (2002) en B10254 (2003).
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Kadastrale leggers Brabant, Tienen, Afdeling XII (Goetsenhoven), artikels 878, 1070, 1654, 1802 en 2513.
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen Tienen, Afdeling XII (Goetsenhoven), 1865/22, 1934/3, 1938/10, 1950/5, 1959/16, 1975/19.

Auteurs: Van de Sijpe, Tom
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Boerenburgerhuis en poortgebouw van 18de-eeuwse hoeve [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306683 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.