erfgoedobject

Militaire constructies Duinhoek

bouwkundig element
ID
306840
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306840

Juridische gevolgen

  • is deel van de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Westhoekduinen
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Westhoekduinen
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Militaire constructies ter hoogte van het gehucht Duinhoek/De Leugenaar, ten noorden/noordwesten van Adinkerke, ten zuiden van De Panne, op twee kilometer van de kustlijn verwijderd. Het betreft meer bepaald minimum vier constructies, ten noorden van de Duinhoekstraat ter hoogte van de huisnummers 66 tot en met 74, tegen de zuidelijke rand van de duinen van het Calmeynbos. Vermoedelijk zitten er tegen deze duinenrand nog andere dergelijke constructies verscholen, zeker aan oostelijke zijde van de geprospecteerde constructies. De oorlogsconstructies kunnen ook achter later opgetrokken bouwwerken zitten. Er moet ook rekening gehouden worden met ondergronds erfgoed.

Historische contex

De stafkaart van het Institut Cartographique Militaire toont hoe er reeds vóór de Eerste Wereldoorlog bebouwing aanwezig was ter hoogte van de teruggevonden constructies. Langs de duinenrand, net ten noorden van de constructies, liep er toen een weg. Deze bouwwerken langs de Duinhoekstraat dateren uit de Tweede Wereldoorlog. Ze zouden meer bepaald tijdens de jaren 1943-1944 zijn opgetrokken als onderkomen voor Duitse reservetroepen. Er zouden in deze omgeving één of twee compagnies als reserve opgesteld zijn, wat overeenkomt met 300 à 400 man. Zij dienden bij een eventuele geallieerde landing een tegenaanval uit te voeren. De commandopost voor het bataljon werd ingericht ter hoogte van de watertoren, ten noordwesten van het huidige kruispunt van de Duinhoekstraat met de Kerkstraat. Hier werd een grote bunker, een Regelbau 608, opgetrokken. Op de luchtfoto van 25 maart 1944 kunnen paden ontwaard worden, die ter hoogte van de bouwwerken langs de Duinhoekstraat vertrekken, en onder meer in noordoostelijke richting lopen. Op ongeveer 500 meter in westelijke richting is op deze luchtfoto de militaire infrastructuur van de Heeresküstenbatterie (HKB) Duinhoek of HKB La Panne zichtbaar. Deze batterij werd echter al in 1942 verlaten en verplaatst naar het strand van De Panne. Deze batterij was dus niet meer bemand op het moment dat de bouwwerken achter (onder meer) Duinhoekstraat 66-76 werden opgetrokken.

De constructies zijn grotendeels opgetrokken uit baksteen, sommigen deels uit betonblokken. Kenmerkend bij de vier constructies is het bakstenen tongewelf. Hoewel de vier constructies oorspronkelijk een rechthoekig grondplan lijken te hebben met een bakstenen tongewelf, lijkt er geen sprake te zijn van een standaardisatie. Bij de ene constructie is in de gevel een vensteropening voorzien, terwijl de gevel bij een andere constructie volledig gesloten was. Er is een verschil in aanwezigheid van nissen in de binnenmuren. Er werden wellicht verschillende types Formsteine gebruikt. Hiermee worden geprefabriceerde betonstenen bedoeld, die gebruikt werden bij de bouw van vele militaire constructies uit de Tweede Wereldoorlog. Ook op andere militaire sites uit de Tweede Wereldoorlog, die werden opgetrokken in het kader van de Atlantikwall, zijn gelijkaardige bakstenen constructies bewaard.

Beschrijving

Duinhoekstraat 66

Deels bewaarde constructie met rechthoekig grondplan. De zijmuren en achtermuur lijken, voor zover zichtbaar, oorspronkelijk uit betonstenen te zijn opgetrokken, terwijl het tongewelf uit baksteen bestaat. In de oostelijke binnenmuur zit een vermoedelijk oorspronkelijke nis, evenals een kleine opening (achteraan). De gevel aan de zuidelijke voorzijde is wellicht afgebroken.

Duinhoekstraat 70

Constructie met een rechthoekig grondplan. De gevel is aan westelijke zijde deels met betonblokken, deels met bakstenen opgetrokken. Aan oostelijke zijde is de bakstenen gevel dikker uitgewerkt, met haaks daarop een korte muur (scherfmuur om toegang bijkomend te beschermen?). Naast de deuropening zit een rechthoekige vensteropening onder strekkenlaag. Aan binnenzijde zijn de zijmuren en achtermuur uit betonstenen opgetrokken, terwijl het plafond uit een bakstenen tongewelf bestaat. De aanpalende muren uit betonstenen dateren wellicht ook uit de Tweede Wereldoorlog.

Duinhoekstraat 72

Deels afgebroken constructie, overbouwd door een garage. In de garage is een deel van het bakstenen gewelf bewaard. Dit gewelf was opgetrokken in vijf lagen baksteen. De achterwand is uit betonblokken opgetrokken. Het is onduidelijk of de bakstenen muur die achter en boven de garage te zien is, deel uitmaakte van de oorlogsconstructie.

Duinhoekstraat 76

Voor zover zichtbaar volledig bakstenen constructie met een rechthoekig grondplan onder bakstenen tongewelf. Toegang aan zuidelijke zijde. Ter hoogte van de deuropening is aan buitenzijde de aanzet tot een bijkomende bakstenen muur te zien. Mogelijk is er in het verlengde van de toegangszijde een muur uit betonblokken opgetrokken. In de westelijke binnenmuur is een rechthoekig vlak uitgespaard. Ter hoogte van de deuropening is een bakstenen vloer zichtbaar.

  • Informatie meegedeeld door Pierre Nowak, 16/08/2018.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Militaire constructies Duinhoek [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306840 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.