Eenvoudig gemeentehuis met onderwijzerswoning uit het interbellum met reminiscenties aan de neotraditionele stijl. Het ontwerp is van de hand van Karel Toen.

Historiek

Volgens de beschikbare literatuurgegevens kreeg Elewijt al een eerste gemeentehuis omstreeks 1835. Het was gelegen in de noordwestelijke hoek van het kerkplein, ongeveer ter plaatse van het huidige oorlogsmonument. Het betrof een sober neoclassicistisch gebouw met bepleisterde gevels en een dubbelhuisopstand van vijf traveeën en twee bouwlagen. Bij de beschietingen van 1914 werd het gebouw zo zwaar beschadigd dat een nieuw gemeentehuis noodzakelijk was.

Volgens J. Lauwers kocht de gemeente in 1919 de ten gevolge van oorlogsfeiten zwaar beschadigde woning van dokter Naulaerts die verder naar het noorden lag, en werd deze woning gerestaureerd als gemeentehuis en onderwijzerswoning. Documenten uit het gemeentearchief halen 24 augustus 1921 aan als datum van verkoop; de verkoop van puinen en hof aan de gemeente Elewijt werd op het kadaster geregistreerd in 1921-1922. Verkoper was Naulaerts-Jacobs Denis Karel en kinderen, geneesheer Elewijt. Voortgaande op de mutatieschetsen van het kadaster werd het perceel tegelijkertijd in twee gesplitst en muteerde het naar bouwgrond. Het is niet duidelijk of de puinen volledig werden verwijderd of deels werden gerecupereerd als grondvesten, zoals voorgesteld werd bij de verkoop.

De plannen voor het nieuwe gemeentehuis en de onderwijzerswoning werden goedgekeurd op 5 juni 1923. De werken werden uitgevoerd onder leiding van bouwmeester Karel Toen (Antwerpen). Volgens documenten, bewaard in het gemeentearchief, werden de werken aangevat op 18 februari 1924 en voltooid in december 1924. De kosten voor het heropbouwen van het gemeentehuis werden gedragen door de dienst der verwoeste gewesten, die van de onderwijzerswoning door het Ministerie van Wetenschappen en Kunsten. In 1925 volgde de intekening op het kadaster van nieuwe bouwing met het gemeentehuis rechts en het schoolhuis links. De woning van dokter Naulaerts werd dus vermoedelijk volledig gesloopt en vervangen door een nieuw gebouw. Omdat het gemeentehuis te klein was geworden werd de functie van onderwijzerswoning in 1971 opgeheven en werd de ruimte bij het gemeentehuis gevoegd.

Het gemeentehuis bleef als dusdanig in gebruik tot de fusie van 1977, vervolgens vonden er een aantal gemeentelijke diensten hun onderkomen tot het gebouw in 1989 werd verkocht. Nadien kreeg het diverse functies waaronder postkantoor, politiebureau, bankkantoor…. en werd het meermaals heringericht.

Beschrijving

Gemeentehuis met onderwijzerswoning, gebouwd tijdens het interbellum met enkele reminiscenties aan de neotraditionele stijl. Eenvoudige baksteenbouw met licht verhoogde begane grond, een onregelmatige travee-indeling en twee bouwlagen onder een pannen schilddak met de nok parallel aan de straat. Hardstenen onderbouw. Het gebouw toont twee onderscheiden delen, visueel gescheiden door een dwarse, hoger oplopende trapgevel (9 treden + topstuk).

Het linkerdeel, het voormalige schoolhuis, vertoont een lijstgevel met summiere decoratieve accenten door het gebruik van gesinterde baksteen voor onder meer muurbanden. De gevel wordt geopend door eenvoudige steekboogvensters op hardstenen lekdrempels. Voorts wordt dit deel gemarkeerd door een strakke rechthoekige erker onder lessenaarsdak; het aanwezige drielicht heeft een witstenen latei en tussenstijlen.

Het rechterdeel, het voormalige gemeentehuis, is overeenkomstig de functie en het representatieve karakter, rijker uitgewerkt met neotraditionele reminiscenties als een trapgevel, witstenen muurbanden en sierankers. Links bevindt zich de deurtravee voorafgegaan door een hardstenen steektrap en afgelijnd door een eenvoudige kroonlijst; rechts is de venstertravee met trapgevel. Het accent ligt hier op de bel-etage die een deurvenster met Frans balkon en vlaggenmast vertoont. Hogerop gevelstenen met benaming gemeentehuis, ANNO/ 1924 (verwijzend naar het bouwjaar) en het wapenschild van de gemeente in het boogveld van het topvenster. Met uitzondering van het rechthoekige venstertje met lateiconsoles in de top zijn de muuropeningen ook hier steekboogvormig en voorzien van een sluitsteen. De vensters hebben hardstenen lekdrempel. Het schrijnwerk werd integraal vernieuwd.

De rechterzijgevel is met uitzondering van twee getraliede steekboogvensters, blind en wordt gemarkeerd door schoorsteenaanzetten en banden van gesinterde baksteen. Gewijzigde muuropeningen in de linkerzijgevel.