Het stationsgebouw van Eppegem aan de lijn Brussel-Antwerpen, betreft een typologisch goed bewaard voorbeeld van een plattelandsstation uit het begin van de 20ste eeuw.

Historiek

Eppegem is gelegen aan de oudste Belgische spoorlijn Brussel-Groendreef-Mechelen, die werd ingehuldigd op 5 mei 1835. Op 1 maart 1865, 30 jaar na de inhuldiging van de lijn, werd Eppegem een vaste stopplaats, een goed jaar nadat het naburige Weerde een vaste stopplaats was geworden. Eppegem, evenals Weerde, werd naderhand een station 4de klas.

In 1880 werd er een standaardconcept uitgewerkt voor de stations van 4de en 5de klas: een hoofdgebouw met verdieping waarvan de benedenverdieping gedeeltelijk voorzien was voor de stationschef en zijn gezin; de rest deed dienst als kantoor en loket. De bovenverdieping behoorde toe aan het gezin van de stationschef. Aan de ene zijde van het hoofdgebouw was er een lage aanbouw die deel uitmaakte van de dienstwoning. Aan de andere zijde was de vleugel voor de reizigers, doorgaans onder zadeldak. Hier vonden de wachtzaal, al dan niet gesplitst voor eerste en tweede klas, en eventueel een magazijn, een onderkomen. Per groep werden varianten toegepast; aangezien de oorspronkelijke stations van Eppegem (1881) en Weerde (1880) tot dezelfde groep Brussel-Noord behoorden, kan aangenomen worden dat ze vrijwel hetzelfde uitzicht hadden. Typisch voor de stations van deze groep was het gebruik van houten schoorstukken voor de aan de zijgevels overkragende daken. De muuropeningen waren steekbogig.

Toen de sporen in 1907-1908 werden verhoogd, werd het station van 1881 vervangen door een nieuw station van het standaardtype 1895. Volgens H. De Bot was de verantwoordelijke architect F. Seulen. Het volume bleef gelijkaardig en bestond ook nu uit drie delen: het centrale deel van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, geflankeerd door lagere vleugels. Typerend is wel het gebruik van ritmerende lisenen, verbonden door een fries, de rondbogige muuropeningen op de begane grond en de steekboogvensters op de bovenverdieping van het centrale deel. Ook de functionele indeling sloot nog aan bij het basisconcept. De statiegebouwen van Eppegem (station samen met de doorgang en steektrappen naar de verhoogde perrons) werden kadastraal geregistreerd in 1908 als nouvelle construction. Het perceel te zuidwesten van het station werd ingetekend als hof van den statieoverste. Anno 2005 werd het station aangepast als eengezinswoning.

Beschrijving

Het betreft een plattelandsstation, opgetrokken uit licht gekleurde baksteen met decoratief verwerkte rode baksteen in de rollagen, op de penanten en in de aflijning van de spaarvelden. Het ensemble bestaat uit een hoger centraal gedeelte van drie traveeën en twee bouwlagen, aan weerszijden geflankeerd door een lagere aanbouw van een bouwlaag en respectievelijk drie (noord) en een (zuid) traveeën, alle onder een pannen zadeldak. Aansluitend op de zuidgevel is er nog een aanbouwsel van één travee onder plat dak, dat dienst doet als terras. Het station ligt parallel aan de spoorlijn. Links achter het station en haaks erop, geeft een doorgang met bakstenen tongewelf, toegang tot de verhoogde perrons via eenvoudige hardstenen steektrappen.

De overigens vrij eenvoudig uitgewerkte lijstgevels op hardstenen plint, worden geritmeerd door lisenen die bovenaan verbonden zijn door een getrapte fries, waardoor er rechthoekige spaarvelden ontstaan. Typisch zijn ook de rondboogvormige muuropeningen op de begane grond en de getoogde vensters op de bovenverdieping van de woning, alle met hardstenen lekdrempels. Het originele schrijnwerk bleef bewaard op de begane grond. De aflijnende houten kroonlijst is licht decoratief uitgewerkt. De zijpuntgevels van de woning worden gemarkeerd door een geaccentueerde, klimmende baksteenfries en een rondboogvenster ter verlichting van de zolderruimte. Ook de zijgevels van de aanbouwen worden gekenmerkt door een klimmende baksteenfries. Gelijkaardige achtergevels. Later ingebrachte rechthoekige deuren in de noordelijke zijgevel.

Het uitzicht van de in het talud ingewerkte dienstruimten sluit qua uitzicht aan op het station.