Het gemeentehuis van Eppegem van 1865 werd gebouwd in een eenvoudige neoclassicistische stijl, eigen aan Louis Spaak die provinciale architect was in de periode 1830-1867 en verantwoordelijk voor het ontwerp. Het gebouw illustreert het voor een plattelandsgemeente gebruikelijke type gemeentehuis annex gemeenteschool.

Historiek

Het gemeentehuis van Eppegem werd gebouwd in 1864-1865, naar ontwerp van Louis Spaak die voorstander was van de eenvoudige neoclassicistische stijl. Bij de bouw werd er tegelijkertijd voorzien in twee klaslokalen die achteraan aansloten op het hoofdgebouw, één voor de jongens en één voor de meisjes. Het ensemble werd in 1865 kadastraal geregistreerd als nouvelle construction gemeente-schoolhuis in eigendom van Eppeghem de Gemeente. Er was immers ook een onderkomen voor de hoofdonderwijzer voorzien. Aanvankelijk waren slechts de ruimtes aan de straat aan weerszijden van de centrale gang bedoeld als gemeentehuis: enerzijds was er een lokaal voor de gemeentesecretaris en de veldwachter, anderzijds de raadszaal. Tijdens de Eerste Wereldoorlog in augustus 1914 werd het gebouw in brand gestoken en nadien met licht gewijzigd uitzicht hersteld. De klaslokalen werden geleidelijk uitgebreid naargelang de behoefte maar werden in 1999 afgebroken. In 2001 werd een bouwaanvraag ingediend voor het renoveren en verbouwen van het gemeentehuis tot woning.

Beschrijving

Het gemeentehuis van Eppegem betreft een vrij eenvoudig onderkelderd gebouw op rechthoekige plattegrond van drie op twee traveeën en twee bouwlagen onder een pannen schilddak met de nok parallel aan de straat. Het volume werd opgetrokken uit baksteen op een kalkzandstenen plint waarbij het geaccentueerde en verjongende middenrisaliet en de bovenverdieping contrasterend werden beraapt en beschilderd. Op oude prentkaarten is het volledige gemeentehuis van onbepleisterde baksteen en wordt het middenrisaliet beëindigd door een pseudo-fronton met oculus, terwijl het centrale bel-etagevenster bekroond wordt door een driehoekig fronton; de overige licht getoogde bovenvensters worden alle bekroond door een zware waterlijst op voluutconsoles. Deze afwijkingen ten opzichte van het huidige uitzicht zijn te verklaren door uitgevoerde herstellingswerken ten gevolge van oorlogsschade. Foto’s van net na de Eerste Wereldoorlog tonen immers een uitzicht dat overeenkomt met vandaag.

Vandaag loopt het risaliet uit op een tuitgevel met hardstenen schouderstukken en vertoont het op de begane grond een sterk verdiepte rondboogdeur onder geprofileerde hardstenen waterlijst met gestrekte uiteinden; de links flankerende hardstenen gedenkplaat verwijst naar het bouwjaar 1865, de toenmalige burgemeester en schepenen en bouwmeester Spaak; de rechtse gedenkplaat omvat een gedichte brievenbus en vermeldt eveneens het bouwjaar en het tweetalige opschrift brievenbus en boîte-aux-lettres. Bijkomende rechts herinnert een gedenkplaat met een bronzen bas-reliëf dat Albert I voorstelt aan de zware gevechten die er in Eppegem plaatsvonden bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. De vensters op de benedenverdieping zijn rondbogig en voorzien van een gelijkaardige waterlijst als de inkom; de bovenvensters zijn eenvoudige rechthoekig en net als de benedenvensters voorzien van hardstenen lekdrempels. Met uitzondering van de deur werd het schrijnwerk vernieuwd. Sierankers en een omlopende houten kroonlijst op modillons lijnen de lijstgevels aan de vier zijden af. Het uitzicht van de zijgevels op gecementeerde plint sluit overigens aan op de voorgevel. De bepleisterde achtergevel is daarentegen zeer sober gehouden met rechthoekige muuropeningen.