erfgoedobject

Sint-Rochuskapel

bouwkundig element
ID
306947
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306947

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sint-Rochuskapel
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

De Sint-Rochuskapel is een kleine bedevaartkapel met lindeboom op de hoek van de Heerbaan en Groenstraat. De oprichtingsdatum van de kapel is onbekend maar er  bestond  al een kapel halverwege de 18de eeuw. De verering voor Sint-Rochus kan vermoedelijk wijzen op een oorsprong vanaf de 14de of 15de eeuw. De huidige neoromaanse kapel dateert integraal van 1924.

Historiek

De stichtingsdatum van de kapel is niet gekend maar ze staat al gekarteerd op de Villaretkaart halverwege de 18de eeuw. De Ferrariskaart (1771-1778) toont eenzelfde situatie als de Villaretkaart, en geeft als beschrijving ‘C(hape)lle Roch’ oftewel ‘Rochus kapel’. Volgens de hagiografie zou Rochus van Montpellier tussen 1350 en 1380 geleefd hebben. Hij was pelgrim en een voormalige pestlijder waardoor hij vanaf 1485 in heel Europa werd aangeroepen als pestheilige, bijstand voor de pelgrims en beschermer van (huis)dieren. De kapel kan dus reeds opgericht zijn gedurende de late middeleeuwen. Zowel het primitief kadasterplan (1830-1834), de Atlas der Buurtwegen (circa 1840), de Poppkaart (1842-1879) als de kadastrale mutatieschets van 1878 tonen een klein rechthoekig gebouw op de hoek van de Heerbaan en de Groenstraat. De kapel was in eigendom van ‘den armen van Miscom’ of ‘Het Bureel van Weldadigheid te Miscom’.

Een inscriptie boven de inkomdeur vermeldt het jaar 1924. Er werden in 1929, 1930, 1937 en 1946 verschillende kadastrale aanpassingen geregistreerd door de heraanleg van het kruispunt en de verkaveling van de gronden rondom de kapel maar geen mutaties aan de kapel zelf.

Beschrijving

De Sint-Rochuskapel staat op een kruispunt van wegen. Rechts langs het pad naar de toegangsdeur staat een gekandelaarde winterlinde. Het is een donkerbruine bakstenen bedevaartkapel in neoromaanse stijl. De kapel heeft een rechthoekige plattegrond onder een kunstleien zadeldak. De verjongende zuidelijke puntgevel met vlechtingen en schouderstukken heeft een centrale rondboogvormige toegangsdeur met erboven een rondboogvenster dat omlijst is met rode baksteen. De top werd uitgewerkt als een (pseudo)klokkentorentje op bakstenen consoles en een bekronend ijzeren kruis. Tussen het centrale venster en de aanvang van de consoles is het jaar 1924 aangebracht op een rechthoekige natuursteen. De hele kapel heeft een vooruitstekende bakstenen plint, afgelijnd met hardsteen. De identiek uitgewerkte zijgevels (oost- en westgevels) omvatten elk een dubbel drielicht tot net onder de dakrand. Het zijn smalle rondboogvormige vensters, eveneens omlijst in een rode baksteen met afzaten. De eveneens verjongende noordgevel werd uitgewerkt als puntgevel met aandak en schouderstukken  en omvat centraal een in hoogte verspringend rondboogvormig drielicht.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten, Kortenaken, afdeling Kersbeek-Miskom, Sectie B, 1878/13, 1929/4, 1930/3, 1937/6, 1946/3.
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Primitief kadaster Kortenaken, afdeling Kersbeek-Miskom, Sectie B, 1830-1834.
  • Atlas Cadastral parcellaire de la Belgique de Kortenaeken, Philippe-Christian Popp, uitgegeven in 1842-1879, schaal 1:5000.
  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Kaart van Villaret, Institut National de l’Information Géographique et Forestière, SintMande (France), CH 292, uitgegeven 1745, schaal 1:14.400.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
  • DIRIX E. & GOVAERTS S. 2018: Terreinbezoek Sint-Rochuskapel (Kortenaken) (terreinbezoek op 12 december 2018).

Auteurs: Dirix, Evelien; Goovaerts, Sebastiaan; Cornelissen, Tom
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Rochuskapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306947 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.