erfgoedobject

Graaf Jansdijk

landschappelijk element
ID
307037
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307037

Juridische gevolgen

  • is deel van de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Graaf Jansdijk
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Ten westen van Bentille loopt ten zuiden van het Leopoldkanaal de weg Graafjansdijk naar het gehucht Zonne. De asfaltweg gaat uiteindelijk over in een onverharde weg die de voet van de gelijknamige historische dijk volgt en uitkijkt op de uitgestrekte akkers van de Bentillepolder.

Tijdens de 14de eeuw werden de polders hier geteisterd door stormvloeden en overstromingen. Na de Sint-Elisabethsvloed van 1404 werd op bevel van hertog Jan zonder Vrees de bestaande dijk, de Waredijk ingeplant op een pleistocene zandrug, hersteld en stevig verzwaard. Een aantal bestaande lokale dijkversterkingen werd samengevoegd tot nieuwe weerdijken die allen de naam Graaf Jansdijk kregen. Zo is ook ten oosten van Knokke nog een relict van de Graaf Jansdijk bewaard. Eind 15de eeuw werd de Land(s)dijk als echte zeewering aangelegd waarna de oude binnenwaartse polderdijken overbodig werden. Op de Kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) ligt de Graaf Jansdijk op de grens tussen de open polders enerzijds en het meer gesloten landschap met kleine percelen afgebakend door houtkanten ten zuiden anderzijds. De dijken werden meestal opgeworpen met materiaal uit de onmiddellijke omgeving wat resulteert in een uitgesproken kleiige of zandige samenstelling. In regel werd het dijklichaam afgedekt met een laag vaak kalkrijke klei. De dijken werden algemeen beplant met meidoorn en aan de voet geflankeerd door een onverharde weg en gracht langs akkerzijde. In het verleden werden dijken gemaaid en/of begraasd, wat voor een soortenrijke vegetatie met rijke fauna zorgde.

In de loop van de jaren 1970 werd de Graaf Jansdijk grotendeels afgegraven voor zandwinning of afgeplat in functie van de landbouw. Tussen Zonne en Bentille is nog een dijkfragment als relict overgebleven. Op de dijk zijn nog enkele van de hoog opgaande bomen die vroeger over het hele tracé voorkwamen bewaard. Het niveauverschil met de omliggende percelen illustreert de aanleg van de dijk op een donk. Langs de Graaf Jansdijk zijn nog enkele snippers bos (droog eikenbosje en naaldhoutaanplant met Grove den) aanwezig als relict van de oorspronkelijke bebossing op de pleistocene zandgronden zoals te zien op de Kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778). Dankzij het open karakter van het omringende landschap is de visuele band tussen de Bentillekreek en de Graaf Jansdijk nog zeer uitgesproken. De onverharde weg langs de voet van de dijk maakt deel uit van het fijnmazig netwerk dat het agrarisch gebied ontsluit en zo het landelijk karakter van de polder versterkt.

  • De Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden van Jozef Jean François de Ferraris, opgesteld tussen 1770-1778, schaal 1:11.520. Koninklijke Bibliotheek van België, http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html.
  • DE MEIRSMAN R. s.d.: Beschermingsdossier Graaf Jansdijk , P.C.M.L.-archief, Gent.
  • JACOBS S. 2004: Een kwalitatief-analytische bijdrage tot de historische ecologie van de dijken in het Meetjeslandse Krekengebied, Onuitgegeven licentiaatsverhandeling, UGent.

Auteurs: Verdurmen, Inge
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Graaf Jansdijk

  • Is deel van
    Graafjansdijk


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Graaf Jansdijk [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307037 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.