Grafteken in socialistisch realisme voor Frans Gelders uit 1949 naar ontwerp van beeldhouwer René Boschmans.

Frans Gelders (1874-1949) begon zijn sociaal engagement als vakbondsmilitant in Vilvoorde. In 1899 werd hij secretaris van de Vilvoordse afdeling van de Belgische Werkliedenbond. In 1903 werd hij beheerder-dienstoverste van de Brusselse coöperatieve La Maison du Peuple en nadien ook directeur. Frans Gelders groeide uit tot het boegbeeld van de socialistische beweging in Vilvoorde. Hij ontpopte zich als een Vlaams socialistisch politicus en werd verkozen als gemeenteraadslid (1912-1946), provincieraadslid van Brabant (1921-1925) en volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde (1925-1949).

In zijn politieke carrière brak hij een lans voor het gebruik van het Nederlands. Als gemeenteraadslid introduceerde hij het Nederlands in de toen nog geheel Franstalige Vilvoordse gemeenteraad en bevorderde het Nederlands als voertaal in de gemeentescholen. Met het blad ‘De Vilvoordsche Democraat’ waar hij sinds 1911 hoofdredacteur van was, liet hij een Vlaamse stem horen in de door de Franstaligen gedomineerde Brusselse Federatie van de Belgische Werkliedenpartij (BWP). In 1929 ondertekende hij het ‘Compromis des Belges’, waarbij de Belgische Werkliedenpartij als eerste grote nationale partij de taalhomogeniteit van beide landsdelen aannam onder de leus “Het Frans is de taal van Wallonië, het Nederlands de taal van Vlaanderen.” Als volksvertegenwoordiger speelde hij vervolgens een niet geringe rol bij het opstellen van de taalwetgeving van 1932. Frans Gelders overleed in 1949 op 75-jarige leeftijd.

Beschrijving

Het grafteken bestaat uit een zerk met stèle in gezoete blauwe hardsteen. De zerk wordt voorafgegaan door een licht uitgeholde trede die de lichte curve van de zerk versterkt. Op de zerk is het grafschrift in opliggende metalen letters aangebracht: “Hier rusten/ Frans Gelders/ 1874-1949/ in leven/ kamerlid, schepen en/ voorzitter B.S.P Vilvoorde/ en zyn echtgenote/ Petronilla. Vandervorst/ 1868-1953”. Met name de stèle is uitgevoerd in de typische sculpturale stijl van René Boschmans. Een liggende gesluierde vrouw maakt een omarmende en beschermende beweging naar twee mannelijk figuren, arbeiders, die uit de achtergrond naar voor treden. Uit het beeld spreekt nog het gewicht van de steen en de arbeid om de figuratie eruit te bevrijden. In die zin kan de sculptuur geïnterpreteerd worden als een afbeelding van de beschermende socialistische beweging waarbinnen Frans Gelders zijn hele leven gewerkt heeft. De stèle is rechtsonder gesigneerd R. BOSCHMANS.