Dit gebouw, daterend van 1879-1882, maakte deel uit van een margarinefabriek gelegen op een driehoekig perceel gevormd door de Schabergstraat, de Kleine Gete en een bypass van de Kleine Gete. Het gebouw was onderdeel van een goed bewaarde industriële site ingericht door de weduwe van Pierre-Antoine Massa en Léon Persoons-Massa, die ook een brouwerij, de Koningsmolen, en de cichoreibranderij 'Chicoree des Rois’ omvatte.

Historiek

De voormalige margarinefabriek is gelegen aan de Schabergstraat op een driehoekig perceel dat zich tussen de Kleine Gete en een bypass van deze rivier bevindt. Aan de overkant van de straat, meer naar het noordwesten, is de Koningsmolen gelegen; een historische watermolensite (met een zeldzame Girard-turbine) die reeds in 1283 vermeld is. Ten tijde van het oude Hertogdom Brabant was dit de belangrijkste watergraanmolen van de streek. Op de percelen van de molen staan ook een brug, gesloten hoeve en een chichoreifabriek met ast. Het driehoekige perceel waarop de magarinefabriek zich nu bevindt is wel onbebouwd gebleven tot in de tweede helft van de 19de eeuw. In 1874 registreert het kadaster de bouw van een ‘batiment rural’ of landelijk gebouw voor Pierre-Antoine Massa. Het huidige, nog bestaande volume van de margarinefabriek wordt kadastraal geregistreerd in 1882 en werd aan de zuidgevel van het gebouw uit 1874 aangebouwd, maar breder zodat een L-vormige structuur ontstond. Het jaartal boven de centrale toegangspoort duidt het jaar 1879 aan; de registratie in het kadaster vindt gewoonlijk een paar jaar later dan de eigenlijke bouw plaats. Opdrachtgevers van het nieuwe gebouw waren de weduwe van Pierre-Antoine Massa en Léon Persoons-Massa. Beide gebouwen werden in gebruik genomen als margarinefabriek, die deel uitmaakte van een industrieel gebied dat zij creëerden en dat ook een brouwerij, de Koningsmolen, de cichoreibranderij 'Chicoree des Rois' omvatte. De Poppkaart beschrijft eveneens de aanwezigheid van een vollersmolen voor de productie van ruwe wol (serge), specifiek voor liturgische gewaden en militaire uniformen.

In 1919 verkocht de familie Massa zowel de molen als de margarinefabriek aan de ‘Société financière & industrielle d’Alimentation’ uit Sint-Joost-ten-Node. Datzelfde jaar werd de margarinefabriek verbouwd tot een volledig rechthoekig gebouw en gemoderniseerd met stoommachines. De familie Van Goidsenhoven kocht de gehele site aan in 1924. De productie van de margarinefabriek was op een hoogtepunt tussen de Eerste Wereldoorlog en 1922 onder de naam ‘Margarine de Hesbaye’. Hierna stopten de industriële activiteiten. Het gebouw uit 1874 werd bij een verkoop en heropmeting in 1950 beschreven als ‘ruïne’. Deze eenlagige aanbouw (gelinkt aan de noordgevel van het bestaande gebouw) werd in 1977 afgebroken, waardoor nu enkel nog het voormalige fabrieksgebouw overblijft. De site is anno 2019 ommuurd aan de Schabergstraat en in gebruik als stal.

Beschrijving

De voormalige margarinefabriek maakt deel uit van een voormalig industrieel complex, maar bevindt zich, anders dan de andere gebouwen op de site, op de rechteroever van de Kleine Gete. Het gebouw staat als het ware op een eiland, omgeven door de Kleine Gete, een bybass van deze rivier rond de molen en de Schabergstraat. Het perceel is vandaag enkel via een tuinpoort ten noordzijde te betreden. Een halfhoge, bakstenen muur tussen de oever van de Kleine Gete en het pand bakent het terrein af.

Aan de straat gelegen, rood bakstenen gebouw van één bouwlaag en vijf traveeën onder een rood pannen zadeldak met wolfseinden (nok parallel met de straat). De hoeken langs de straatzijde zijn met hoekkettingen versterkt. De straatgevel uitgewerkt als lijstgevel toont centraal een met bakstenen gedichte, rondboogpoort in een kalkzandstenen omlijsting. In de centrale sluitsteen is het jaartal 1879 gebeiteld. Langs weerszijden van de poort werden steunberen toegevoegd waarvan enkel de linkse intact bleef. De uiterst linkse travee (noord) is voortgaande op het bovenaan ontbreken van de hoekketting later verhoogd met een laadvenster onder puntgevel. Er zijn zes muurankers zichtbaar in de eerste drie traveeën in zowel de eerste als tweede bouwlaag.

De noordelijke zijpuntgevel bestaat uit een viertal traveeën, geïndiceerd door acht muurankers in beide bouwlagen. De bakstenen gevel heeft twee rechthoekige vensters in de tweede en derde travee en een toegangsdeur in de vierde travee. Een kleurverschil tussen de twee bouwlagen toont de voormalige aanhechting van het oudere volume. De tweede bouwlaag toont een centrale rechthoekige muuropening. De zuidelijke zijpuntgevel is blind.

De oostelijke langsgevel (achtergevel) bestaat uit vijf traveeën en heeft een centrale rechthoekige poort met houten latei en smaller bovenlicht. Ook hier zijn langs weerszijden steunberen toegevoegd. In de overige traveeën zijn rechthoekige vensters op elke bouwlaag.

Intern bestaat het gebouw uit een structuur in gewapend beton en snelbouwstenen. Zowel de vensters als de interne structuur zijn toevoegingen uit de late 20ste eeuw.