Voormalige afspanning teruggaand tot de tweede helft van de 18^de eeuw met parallel gelegen schuur, gelegen op de hoek van de Brusselsesteenweg en de ’s Hertogenlaan. De afspanning en de achterliggende schuur werden vermoedelijk gebouwd na de aanleg van de steenweg naar Brussel over Kortenberg in 1709.

Historiek

De voormalige afspanning is gelegen op de Brusselsesteenweg, die nog steeds één van de voornaamste invalswegen van de stad Leuven vormt en werd aangelegd in 1709. De Brusselsesteenweg, een toegang tot het centrum van de stad Leuven, werd van de Brusselsestraat gescheiden bij de aanleg van de tweede stadsomwalling in 1356. De eerste bebouwing buiten de stadsmuur is zichtbaar in de eerste helft van de 18de eeuw. Tussen 1745 en 1778 moet de afspanning gebouwd zijn, aangezien deze op de Ferrariskaart (1771-1778) is afgebeeld en nog niet op te merken is op de kaart van Villaret (1745). De parallelle schuur werd later opgetrokken, tussen 1778 en 1841 (Atlas der Buurtwegen waarop afgebeeld).

De afspanning vormt één van de kenmerkende gebouwentypologieën naast een belangrijke toegangsweg en -poort als de Brusselsesteenweg en de Brusselsestraat in het verlengde. Wanneer de poorten van de stad sloten, konden later toegekomen reizigers nog een overnachting krijgen in de afspanning nabij de poort, om de volgende ochtend de stad in te trekken. In de 19de eeuw wordt de tweede Leuvense stadsomwalling geleidelijk afgebroken. De Brusselsepoort werd in 1825 vervangen door twee classicistische tolhuizen. De afspanning blijft bestaan, maar wordt volgens het kadaster in 1848 uitgebreid tot een halfopen hoevecomplex, waarbij het bouwdeel aan de Brusselsesteenweg langs de westzijde werd verbonden met een parallel gelegen schuur die reeds bestond. Het complex werd vervolgens in de loop der jaren opgedeeld (opdeling afspanning in 1890)), weer samengevoegd (samenvoeging afspanning in 1897) en opnieuw opgedeeld (opsplitsing schuur in 1930). Vandaag zijn de afspanning en de schuur niet meer met elkaar verbonden in het westen, en is de afspanning opgesplitst in twee eenheden zoals dit ook in 1890 het geval was: De twee linkse traveeën vormen een woonentiteit, de andere traveeën hebben nog een commerciële horecafunctie. De ruimte tussen de afspanning en de schuur is aan de ’s Hertogenlaan gedicht met nieuwe structuren.

De afspanning bleef tot ver in de 19^de eeuw duidelijk leesbaar naast andere kenmerkende typologieën op deze locatie. Op het einde van de 19^de eeuw worden hier op de Brusselsesteenweg enkele classicistische panden toegevoegd, maar het kenmerkende karakter van de invalsweg blijft behouden. Pas in de loop van de 20^ste eeuw verdicht de toegangsweg meer en meer met arbeiderswoningen en breedhuizen, waardoor de oorspronkelijke typologieën vandaag minder leesbaar zijn. In 1970 worden de singels aangelegd ter hoogte van de vroegere stadsomwalling.

Beschrijving

De historische afspanning uit de tweede helft van de 18^de eeuw is een bakstenen gebouw op rechthoekige plattegrond parallel met de steenweg. De afspanning telde aanvankelijk zeven traveeën en twee bouwlagen onder een doorlopend zadeldak met rode pannen. Ter hoogte van de drie rechter traveeën wordt het zadeldak achteraan verlengd onder een kleinere hellingsgraad. De twee linkse traveeën fungeren als woonhuis (nummer 4), terwijl de vijf rechtse traveeën hun de historische horecafunctie aanhouden (nummer 2). Ondanks deze opsplitsing in twee wooneenheden die voor het eerst plaatsvond in 1890, blijft het gebouw zich naar de Brusselsesteenweg als één geheel manifesteren. De doorlopende voorgevel in rode baksteen op hoge gecementeerde en zwart geschilderde plint, door eenvoudige, rechthoekige vensters en deuren opengewerkt, benadrukt de oorspronkelijke eenheid tussen beide huizen. Ook de doorlopende, natuurstenen steigergaten onder de kroonlijst tussen de verschillende traveeën, kenmerken beide panden. De gevelopeningen hebben natuurstenen boven- en onderdorpels onder bakstenen ontlastingsbogen. Bij nummer 2 zijn de onderdorpels van de eerste bouwlaag vervangen. In de tweede en de vierde travee van nummer 2, tweede bouwlaag, werden twee vensters gedicht. De overige vensters van dit pand zijn op de verdieping voorzien van smeedijzeren borstweringen. Nummer 2 vormt een dubbelhuis met de voordeur in de derde travee. Nummer 4 is een enkelhuis met de deurtravee in de linker travee. De voor- en zijgevel van nummer 2 werden grijs beschilderd. Tegen de linker zijgevel van nummer 4 is een garage onder lessenaarsdak bijgebouwd.

De nagenoeg blinde en verankerde zijgevel van nummer 2 in de ’s Hertogenlaan is op de eerste bouwlaag voorzien van een kleine bakstenen aanbouw onder plat dak.

In deze straat bevindt zich de schuur, parallel aan de woonhuizen langs de Brusselsesteenweg en met de nok haaks op de ’s Hertogenlaan. De schuur werd opgetrokken in rode (gedeeltelijk ooit witgeschilderde) bakstenen, en heeft een zadeldak met eveneens rode pannen. De schuur telt twee traveeën en werd op maat van deze traveeën in twee verdeeld in 1930, waardoor vandaag twee poorten uitgeven op de ‘s Hertogenlaan. De linker poort is een rechthoekige houten dubbele deur onder houten latei en een drielagige, spitse ontlastingsboog. Aan de rechterkant werd een (recente) garagepoort ingewerkt onder een oudere I-balk. Een aangebouwde lage structuur onder lessenaarsdak dicht de opening tussen schuur en afspanning ter hoogte van de ‘s Hertogenlaan.