De site van de Pinxtermolen bestaat uit de molenromp van een bakstenen korenwindmolen van het kettingkruiertype uit 1882, een mechanische maalderij die in 1887 aan de zijde van de Molenstraat werd toegevoegd, en uit een verbouwde molenaarswoning en schuur, eveneens uit 1882. De Pinxtermolen is de laatste korenmolen van Leuven.

Historiek

De Pinxtermolen werd in 1882 samen met een molenaarswoning op de Diestsesteenweg gebouwd door Louis Pinxteren Van Langendonck. Hij huurde al sinds 1874 de Pulinckxmolen in de Platte Lostraat, een molen die nu verdwenen is.

In 1883 trad de molen al in werking. In 1887 werd de Molenstraat aangelegd ten oosten van de molensite, waardoor de site werd ingesloten in de hoek gevormd door de Diestsesteenweg en de Molenstraat. Langs deze nieuwe straat werd in hetzelfde jaar een stoommaalderij kadastraal geregistreerd, waar aanvankelijk nog met windkracht gemalen werd. Het oorspronkelijke laadluik is nog steeds te zien in de straatgevel. Hendrik Vander Stappen, schoonzoon van Louis Pinxteren, nam de molen over en verbond de woning met de maalderij, volgens het kadaster in 1904, door middel van een schuur. In 1906 werd de aandrijving van de maalderij met wind vervangen door een motor. Het wiekenkruis van de molen werd pas in 1912 verwijderd, waarna de molen als magazijn gebruikt werd. Uit dat jaar dateert volgens het kadaster de aanbouw (schuur) ten westen van de molen. Een jaar later werd het goed verkocht aan Joseph Pinxteren-Coeckelberghs en Judo-Henri Vanderstappen-Pinxteren (beiden molenaars in Kessel-Lo). De laatste kreeg volledig bezit over het goed in 1917. In deze verkoopakte is de windmolen niet langer vermeld. Na het overlijden van Judo-Henri in 1960 erfden zijn kinderen en weduwe de panden. Sindsdien wordt de molensite niet meer als dusdanig gebruikt. Vanaf 1986 werden verschillende uitbreidingen richting het binnengebied geregistreerd aan het woonhuis, de schuur, de maalderij langs de Molenstraat en de schuur achter de molen.

Beschrijving

De Pinxtermolen is een ten dele ingebouwde bakstenen korenwindmolen van het type stellingmolen en kettingkruier, met destijds een kruiwiel onder draaibare kap. De kap en wieken werden in de 1912 verwijderd. De ronde molenromp, zonder binnenwerk, heeft enkele kleine getoogde vensters, onder ontlastingsboog, verspreid over de romp. Aan de oostzijde is een rondboogpoort ingewerkt onder dubbele ontlastingsboog. De molenromp heeft twee rijen steigergaten: boven de poort en onder verdwenen dakkap.

Ten oosten van de molen, aan de Molenstraat, is de stoommaalderij op rechthoekig grondplan met typisch laadluik in de oostgevel nog herkenbaar, doch verbouwd. De maalderij telt vier op één traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak met rode pannen met de nok parallel aan de Molenstraat. Een uitbreiding richt zich naar het erf. De maalderij werd opgetrokken in baksteen en vertoont erg veel bouwsporen met op basis van de gebruikte bakstenen divers te dateren geveldelen. De gevel gericht naar de Molenstraat wordt geleed door vier dezelfde rechthoekige benedenvensters, op een later tijdstip ingevuld met glasdallen. Centraal wordt de verdieping opengewerkt door een rechthoekig venster met bakstenen rollaag. Het laadluik, centraal op de gevel rustend, heeft een houten constructie met leien afwerking langs de zijkanten. De houten uitkraging wordt getopt door en klein fronton, het luik zelf door een houten piron. De rechterzijgevel heeft een later ingebrachte rechthoekige deur op de begane grond en een rechthoekig venster (eveneens met glasdallen) op de verdieping. De maalderij was aanvankelijk voorzien van een hoge, bakstenen en ronde schoorsteen uit 1887 (verdwenen).

Op de molensite is er verder een molenaarswoning die samen met de molen in 1882 werd gebouwd. De molenaarswoning is een hoekwoning ter hoogte van de Diestsesteenweg en de Molenstraat. De woning van vier en twee traveeën, van elkaar gescheiden door een afgeschuinde hoek en twee bouwlagen onder een afgewolfd zadeldak werd opgetrokken uit baksteen die later bepleisterd werd (na 1912). Oorspronkelijk waren er horizontale sierlijsten die doorliepen ter hoogte van de schuur en de maalderij. Deze eenheid in gevelbeeld is verdwenen door de latere bepleistering. De gevel ter hoogte van de steenweg wordt op de begane grond geopend door rechthoekige vensters en door segmentboogvensters op de verdieping, alle voorzien van een hardstenen lekdrempel. De hoektravee omvat een rechthoekige toegang op het gelijkvloers en een gedicht segmentbogig venster op de verdieping. De gevel langs de Molenstraat is opgebouwd volgens eenzelfde stramien. De vensters op het gelijkvloers waren aanvankelijk voorzien van witgeschilderde, houten luiken. Het schrijnwerk werd vernieuwd.

Een schuur van anderhalve bouwlaag in rode baksteen en onder licht hellende bedaking met rode dakpannen verbindt de maalderij en de molenaarswoning. Deze schuur werden grotendeels vernieuwd, althans het parement en de muuropeningen. Oorspronkelijk werd ook hier de bakstenen voorgevel gekenmerkt door een horizontale sierlijst die doorliep op de verschillende gevels van het ensemble.

Een schuur uit 1912 bevindt zich ten westen van de molenromp. De schuur op rechthoekige plattegrond heeft net zoals de uitbreiding een bedaking met rode dakpannen.