Het Kuipke is een velodroom, ook wel wielerbaan of wielerpiste genoemd, en is vooral bekend omwille van de Zesdaagse van Vlaanderen-Gent. Het gebouw uit 1965 vervangt een ouder, afgebrand exemplaar uit 1922.

Historiek

Het baanwielrennen kende in België zijn debuut in de periode 1880-1890. Heel wat disciplines werden beoefend op een wielerbaan, maar uiteindelijk was de zesdaagse de spectaculairste en in de verschillende periodes waren de sprint, het stayeren, de ploegkoers of het koersen achter derny’s het populairst. In iedere streek van het land kwamen ooit wielerbanen voor. De zomervelodrooms boekten hun grootste succes van 1910 tot 1950. De overdekte sportpaleizen – waarvan die van Brussel (Schaarbeek), Gent en Antwerpen de belangrijkste waren – kenden hun hoogtepunt midden jaren dertig maar bleven langer in gebruik.

In België ontstonden de eerste overdekte wielerbanen eind 19de eeuw (met een tijdelijke piste in de Hall du Parc du Cinquantenaire uit 1892 in Brussel en de houten wintervelodroom aan de Haantjeslei in Antwerpen uit 1898) maar deze pistes verdwenen weer snel. De succesperiode van de wintervelodrooms lag in het interbellum, onder meer met het Sportpaleis van Schaarbeek (1913-1966), het Antwerpse Sportpaleis (1933-begin jaren 1960), het Palais des Expositions in Charleroi (1933-1935 en 1967-1971) en het Kuipke in Gent (1922). In Vorst Nationaal werden begin jaren zeventig nog enkele wedstrijden georganiseerd. Enkel in het Kuipke werd echter tot vandaag onafgebroken gekoerst.

De eerste zesdaagse van Gent begon op 30 oktober 1922 op een demonteerbare piste van ruim 200 meter in de grote hal van het Gentse Feest- en Floraliënpaleis dat was gebouwd voor de Wereldtentoonstelling van 1913. Omwille van moeilijkheden met het verwarmen van de grote zaal werd in 1927-1928 een nieuwe vaste houten piste van exact 166,6 meter lang overgenomen uit Kortrijk en ondergebracht in een kleinere zaal aan de noordkant. Omwille van die kleine omtrek en de erg steile bochten kreeg de wielerbaan de naam Kuipke. Na een verwoestende brand op 12 november 1962 werd het Kuipke heropgebouwd onder leiding van stadsarchitect J. Trefois. Op 2 september 1963 kreeg het stadsbestuur een vergunning voor het bouwen van een warme serre en wintervelodroom en in november 1965 ging de velodroom terug open. Twee jaar later werden nog twee monumentale halfverheven groepen in brons ("Wielrenners" en "De Eindmeet") geplaatst tegen de noordgevel, naar ontwerp van beeldhouwer Luc Goossens (1926). Hal 6 die in dezelfde periode gebouwd werd tegen de oostelijke gevel van het Kuipke, werd in 2005 gesloopt.

Beschrijving

Het Kuipke is een houten wielerpiste met een lengte van 166,66 meter en een uitzonderlijke steile randen (52°), omringd door tribunes voor een 5.000-tal toeschouwers. Deze infrastructuur is ondergebracht in een rechthoekige hal onder een plat dak, die centraal tegen de noordgevel van het Feest- en Floraliënpaleis is aangebouwd, te midden van het groene kader van het Citadelpark. Stilistisch is het gebouw een late toepassing van het modern classicisme waarbij men moderne kenmerken zoals een functionele planindeling en recente constructietechnieken trachtte te verzoenen met een eerder klassiek aandoend uitzicht door de toepassing van traditionele gevelmaterialen (baksteen of natuursteen), klassieke compositieprincipes zoals symmetrie en orthogonaliteit, en een algehele soberheid in combinatie met enkele figuratieve decoraties.

De gevels kenmerken zich door een parement in geelbruine baksteen met een horizontale Dudokvoeg (verdiepte lintvoegen in combinatie met platvolle stootvoegen), een uitkragende betonnen kroonlijst en een vrij monumentale, symmetrische compositie van verticale, in betonnen omlijstingen gevatte vensters, per twee, drie of vier gekoppeld in de monumentale bovenste bouwlaag of tot op de begane grond en ingevuld met bewaard metalen schrijnwerk met een rechthoekige, eerder horizontaliserende roedeverdeling. Aan de oostgevel bevinden deze vensters zich iets hoger omdat hier oorspronkelijk een volume tegen was gebouwd. Aan de noord- en westgevel zijn een aantal kleinere annexen aangebouwd van één of twee bouwlagen die onder andere dienen als inkomhal. De noordgevel is de meest representatieve en is centraal iets hoger uitgebouwd. De twee laterale muurdammen zijn gedecoreerd met monumentale bronzen figuratieve reliëfs die verwijzen naar de wielerfunctie.