Tussen 1958 en 1960 realiseerde de universiteit Gent een nieuw gebouw voor het Hoger Instituut voor Opvoedkunde (HIO) met een experimentele basisschool, naar ontwerp van ingenieur-architect Jules Trenteseau.

Historiek

Het Hoger Instituut voor Opvoedkunde (HIO) werd op initiatief van de socialistische minister Camille Huysmans in 1927 opgericht in de schoot van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte. Na de Tweede Wereldoorlog groeide het instituut uit tot een internationaal erkend kenniscentrum, onder andere dankzij de in 1948 opgerichte Experimenteerschool in Zwijnaarde, waar pedagogische theorieën werden getoetst aan de praktijk. Op 20 juni 1969 verzelfstandigde dit instituut zich tot een aparte faculteit (Psychologie en Pedagogische Wetenschappen) waarvoor in 1972-1973 een nieuw, brutalistisch gebouw werd opgericht aan de overzijde van de Henri Dunantlaan (nummer 2) naar ontwerp van Pierre Pauwels.

De eerstesteenlegging van het gebouw aan de Henri Dunantlaan 1-3 dateert van 2 oktober 1958 en gebeurde samen met die van het aanpalende Hoger Instituut voor Lichamelijke Opvoeding (HILO) van de Faculteit Geneeskunde aan de Watersportlaan 2, net zoals de inhuldiging twee jaar later op 12 december 1960. Beide gebouwen werden ontworpen door ingenieur-architect Jules Trenteseau die in deze periode heel wat universitaire gebouwen tekende, waaronder ook het gebouw voor de Kandidaturen van de Wetenschappen (‘de Ledeganck’). Uitvoerder van het HIO was de Gentse aannemer Van Kerkhove en Gilson.

In 2019 werd het gebouw ingrijpend gerenoveerd.

Typering

In de toenmalige literatuur werd het gebouw geprezen omdat de gevels een eerlijke vertaling waren van de functie en het constructieve systeem, en omwille van de perfecte oriëntatie van de lokalen, de overdachte circulatie en de planindeling.

Kenmerkend voor het HIO is dat het een basisschool omvat die als een experimenteel laboratorium fungeerde. Zo maakten spiegelwanden het mogelijk om de klassen ongezien te observeren. Trenteseau vertaalde dit programma naar een complex met twee vleugels in L-vorm met in de knik de traphal. De lange oost-westgerichte vleugel langs de straat omvat op de begane grond de lagere school met de klassen aan de tuinzijde (afgeschermd van lawaai) en aan de straatzijde onder andere de keuken en eetzaal. Op de eerste verdieping bevinden zich de wetenschappelijke lokalen (leslokalen, bibliotheek, bureaus van professoren en assistenten,…). De korte noord-zuidgerichte vleugel bevat op de begane grond onder andere een conciërgewoning en de grote overdekte speelplaats (préau). Op de eerste verdieping werd een groot auditorium voorzien.

Het gebouw werd opgetrokken op een fundering van Franki-palen en bestaat uit een skelet van gewapend beton. De vleugel aan de Henri Dunantlaan telt twee bouwlagen onder een plat dak en de heel regelmatige straatgevel hiervan wordt gekenmerkt door twaalf identieke traveeën met betonnen kroonlijst. De bouwlagen en traveeën worden benadrukt door het gebruik van betonpanelen voor de lateien en de licht vooruitspringende pijlers. De invulling bestaat uit een bakstenen borstwering en grote vensters met aluminium ramen. Rechts van dit volume bevindt zich de traphal met een aluminium gordijngevel die bijna volledig beglaasd is en zicht geeft op de lichte, elegante draaitrap. Op de begane grond, rechts van de ingang bevindt zich een kleurrijk figuratief wandkunstwerk van Jean-Pierre De Vynck. De twee zijgevels van dit straatvolume zijn grotendeels blind en in baksteen (aan de westzijde met een herdenkingssteen). De noord-zuidgerichte vleugel is iets hoger opgetrokken dan de straatvleugel, heeft een licht hellend dak en wordt bekleed met betonpanelen op een sokkel van baksteen.