De woning die architect Dirk Defraeije midden jaren 1980 voor zichzelf ontwierp, in samenwerking met Koen van de vreken, sluit aan bij de zoektocht naar een nieuwe eenvoud maar bevat ook nog enkele postmoderne referenties.

Historiek

Tussen 1986 en 1988 liet Dirk Defraeije een woning met atelier bouwen aan de Patijntjesstraat 137 naar een ontwerp dat hij zelf maakte in samenwerking met architect Koen Van de vreken. Het atelier werd ondergebracht in een apart volume achteraan het perceel terwijl de woning een ingrijpende verbouwing was van een eenvoudige interbellumwoning aan de straat. Deze verbouwing omvatte de toevoeging van een extra bouwlaag wat begin 1986 goedgekeurd werd door het stadsbestuur omdat hierdoor een aansluiting kon gemaakt worden met de aanpalende gebouwen. In de zomer van 1986 – op het moment dat de woning nog in aanbouw was – maakte de woning deel uit van de hedendaagse kunsttentoonstelling Chambres d’Amis. In de woning zelf werden werken getoond van de Italiaanse kunstenares Carla Accardi. In de tuin, tussen de woning en het achterliggende atelier, realiseerde de Amerikaanse kunstenaar Dan Graham in samenwerking met Defraeije een kinderpaviljoen, bestaande uit twee in elkaar lopende glazen kubussen. In 1989 ontving Defreaije voor deze woning de eerste prijs Bouwen Wonen Nu van de stad Brugge.

Beschrijving

Rijwoning van drie bouwlagen onder een gebogen vlinderdak dat aansluiting zoekt bij de verschillende bouwhoogten van de aanpalende woningen. Ook de onderdorpel van de gevelopeningen in de bovenste bouwlaag sluit aan op de gevelgeleding van de aanpalende woning rechts. De voorgevel heeft een witgeschilderd, bepleisterd parement en een symmetrische geleding met op de begane grond een centrale inkomdeur, geflankeerd door een garagepoort onder segmentboogvormig bovenlicht rechts en een groot rechthoekig venster links. Op de eerste verdieping bevindt zich centraal een sober gestileerd bow-window, aan weerszijden geflankeerd door een rechthoekig venster, alle met verticale roedeverdeling. De tweede verdieping is volledig beglaasd onder een uitkragende gebogen kroonlijst en heeft een driedelige geleding door twee witgeschilderde rechthoekige kolommen die aansluiten op de gevelindeling van de eerste verdieping. De roedeverdeling daarentegen is eerder vierkant, zoals bij het grote raam op de begane grond.

Naar achter toe kenmerkt de woning zich door een trapsgewijze uitbouw onder platte daken (dakterrassen) en op een cilindrisch grondplan: een kwartronde uitbouw links op de eerste verdieping die geopend wordt door een bandraam met verticale roedeverdeling, en een halfronde uitbouw centraal op de tweede verdieping die het trappenhuis bevat. Ook in de tuinaanleg worden deze cilindrische vormen hernomen. Het atelier daarentegen, dat zich achteraan in de tuin bevindt, is een eenvoudig rechthoekig volume van één bouwlaag onder een plat dak dat verlicht wordt door twee dakramen en een glazen dakkapel. De tuingevel hiervan is symmetrisch opgevat en bevat twee grote rechthoekige ramen aan weerszijden van de inkomdeur, met een rond bovenlicht. Het schrijnwerk van de woning is uitgevoerd in donker staal.

Bespreking

Deze architectenwoning lijkt enerzijds aan te sluiten bij de contemporaine tendens van de nieuwe eenvoud waarbij ontwerpers zich opnieuw richtten op de concrete fundamenten van de architectuur: verankering van het gebouw in het bouwterrein, bouwvolume, vloer, wand, raamopening, bouwtype, wisselwerking van materie en ruimte, textuur en licht. Anderzijds bevat het gebouw nog enkele opvallende verwijzingen naar de architectuurgeschiedenis die eerder postmodern aandoen. Zo herinneren de wit bepleisterde, deels gebogen gevels, het bandraam en de  dakterrassen met metalen borstwering en het donkere stalen schrijnwerk met verticale roedeverdeling aan het modernisme uit het interbellum, zoals de woning die Victor Bourgeois ontwierp voor Oscar Jespers in Sint-Pieters-Woluwe. Het gebogen vlinderdak dat lijkt te rusten op twee kolommen, roept dan weer associaties op met traditionele Japanse poorten zoals de Torii van shintō-heiligdommen.