erfgoedobject

Eclectische eenheidsbebouwing

bouwkundig element
ID
307305
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307305

Juridische gevolgen

Beschrijving

Dit ensemble van vier burgerhuizen in eclectische stijl werd in 1906 ontworpen door architect Urbain Crommen. Opdrachtgever was Camiel Focquet-Fassart. Focquet-Fassart bezat een aannemersbedrijf dat gevestigd was in Sint-Amandsberg en dat in 1903 wel 55 werknemers in dienst had. Het bedrijf bouwde verschillende panden in de wijk, waaronder woningen in de Aannemersstraat (nummers 16, 36, 58-60, 72 en 74), de Bouwmeestersstraat (nummer 29) en de Scheldestraat (nummers 14-28).

De architect ontwierp verschillende panden in de wijk. Voorbeelden hiervan bevinden zich in de Bouwmeestersstraat (nummers 19-21, 29, 31 en 57) en in de Scheldestraat (nummers 56-58 en 95). Deze woningen, die tussen 1906 en 1909 gebouwd werden, worden gekenmerkt door een uitgewerkte detaillering van de decoratieve elementen in de gevel. Het oeuvre van Urbain Crommen bevat hoofdzakelijk decoratieve eclectische woningen met verwijzingen naar de art-nouveaustijl. In deze wijk getuigen de ontwerpen van een overgangsfase, waarbij nog vastgehouden wordt aan de traditionele gevelindeling maar tegelijkertijd al geëxperimenteerd wordt met decoratieve elementen uit de art nouveau. Van zijn hand is verder ook het ontwerp uit 1909 voor zijn eigen woning in de Prinses Clementinalaan nummer 20 in Gent. Na dit project kreeg hij een aantal belangrijke opdrachten, waaronder de statige burgerhuizen in de Tentoonstellingslaan in Gent (nummers 34 en 95).

Dit ensemble is gezien zijn grote omvang en ligging op het hoekperceel met de Aannemersstraat vrij opvallend. Enerzijds sluit het geheel qua gabariet goed aan bij de aaneengesloten bebouwing in de omliggende straten, anderzijds valt de baksteenarchitectuur op in een buurt die gekenmerkt wordt door bepleisterde, neoclassicistische gevels.

Het hoekensemble bestaat uit vier woningen van drie bouwlagen onder een asymmetrisch pannen zadeldak met de nok parallel aan de straat. De lijstgevels met polychroom baksteenparement en met hardstenen plint worden bovenaan afgelijnd met een houten kroonlijst op keellijst en modillons. Bij het hoekpand is een recente kroonlijst aanwezig. Horizontale elementen lopen door over het gehele ensemble: een breuksteenstrook boven de plint, een getrapte waterlijst uitgewerkt in het parement en een hardstenen cordon op de verdieping. De meeste gevelopeningen zijn rondboogvormig en afgewerkt met een rollaag. Het oorspronkelijke houten schrijnwerk werd bijna volledig vervangen.

Binnen het ensemble worden drie geveltypes afgewisseld, volgens het schema A-B-A-C-B, vertrekkende van het nummer 107 in de Scheldestraat en doorlopend tot in de Aannemersstraat, met dien verstande dat het laatste type B geen afzonderlijk woning is, maar een deel van het hoekpand.

De vormgeving van de benedenverdieping en eerste verdieping is identiek bij de types A en B. Alle gevelopeningen zijn hier bovenaan rondboogvormig. De gelijkvloerse verdieping bevat twee traveeën, waarbij in de rechtertravee een houten voordeur onder bovenlicht met roedeverdeling toegang geeft tot de woning. Links daarvan bevindt zich een venster waar bij nummer 109 een guillotineraam met roedeverdeling in het bovenlicht aanwezig is, met houten rolluik. De bovenverdiepingen bestaan telkens uit één travee met verdiept gevelvlak geflankeerd door in het parement uitgewerkte pilasters die de scheiding tussen de verschillende woningen markeren. Het verdiepte gevelvlak van type A is bovenaan rondbogig vormgegeven, bij type B wordt dit rechthoekig afgesloten.

Op de eerste verdieping is bij beide types een drielicht aanwezig, gevat onder een doorlopende boog. Het centrale venster is op de borstwering versierd met een wandtegeltableau, bij de zijlichten is een afgerond vlak van wit geschilderde baksteen voorzien. Op de tweede verdieping is bij type A een paddenstoelvormig venster aanwezig. Bij type B is dit een drielicht met rechte bovenkant. Op de bouwplannen is te zien dat de architect de woningen van type B wilde accentueren: hij voorzag hier een frontonbekroning met smeedijzeren ornament op te voorzien, die echter niet werd uitgevoerd.

Het symmetrisch opgebouwde hoekpand C bestaat uit drie traveeën. De nadruk wordt gelegd op de risaliterende hoektravee die de spiegelas vormt en afgewerkt is met een halfronde geveltop, waarvan de gebogen zijden afgedekt zijn met hardstenen dekstenen op schouderstukken en die bekroond wordt met een getrapt topstuk. Onderaan in de hoektravee geeft een recente deur met rondboogvormig bovenlicht toegang tot het gebouw. Daarboven is op de verdieping een deurvenster met rondboogvormig bovenlicht aanwezig die uitgeeft op een hardstenen balkon met smeedijzeren balustrade. De tweede verdieping bevat een tweelicht, waarboven in het parement ontlastingsboogjes uitgewerkt zijn. Een oculus in de geveltop verlicht de zolder. De flankerende traveeën hebben op de benedenverdieping en de eerste verdieping een rondboogvormig venster, waarbij het venster op de verdieping in de borstwering versierd is met siermetselwerk. Het brede venster op de tweede verdieping is paddenstoelvormig.

Langs de Aannemersstraat maakt het ensemble aan de rechterzijde verbinding met de naburige woning door een bijpassend volume van één bouwlaag. Bovenaan is het volume afgewerkt met een gebogen topgevel met hardstenen dekstenen. Centraal is een rechthoekig venster met recent schrijnwerk onder een I-ligger versierd met rozetten uitgewerkt. Rechts daarvan bevindt zich een houten deur onder getoogde rollaag.

De ontwerper gaf volgens de bouwplannen alle woningen een conventionele enkelhuisindeling mee, waarbij de drie woningen aan de linkerkant identiek uitgewerkt zijn. Via de voordeur rechts betreedt men de inkomhal met trap. De linkerzijde wordt ingenomen door het salon langs de straatzijde, dat in verbinding staat met de eetkamer achteraan. Achter de eetkamer ligt een kleine koer die afgesloten wordt met een toilet en kolenberging. Achter de traphal bevindt zich een smallere lage aanbouw met de keuken.

Het hoekpand heeft een gelijkaardige indeling, maar deze is in spiegelbeeld uitgevoerd en een winkelruimte vervangt de inkomhal en het salon. Van de bovenverdiepingen is geen planmateriaal beschikbaar. De woningen zijn deels onderkelderd.

  • Stadsarchief Gent, Bouwaanvragen Sint-Amandsberg, BA-SA, 1906-1279A.
  • BAECK M. & DEROM S. 2012: Tegels in gevels Gent, Fiets en wandelparcours, Gent, 17.

Auteurs: De Caluwé, Carlo; Janssens, Karolien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Eclectische eenheidsbebouwing [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307305 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.