erfgoedobject

Burgerhuis in beaux-artsstijl

bouwkundig element
ID
307598
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307598

Beschrijving

Burgerhuis in beaux-artsstijl najaar 1927 ontworpen door architect Joseph Hertogs in opdracht van de weduwe H. Delfs-Billiet, en opgetrokken in 1928.

Ontstaan minder dan drie jaar voor zijn overlijden, behoort de woning Delfs-Billiet tot de allerlaatste zelfstandige realisaties van Joseph Hertogs, die zich nog tijdens de bouw, begin 1928 associeerde met zijn latere opvolger Gerard De Ridder. Het burgerhuis is representatief voor zijn oeuvre van na de Eerste Wereldoorlog, dat vooral wordt gekenmerkt door een ingehouden beaux-artsstijl met een vormentaal ontleend aan de Franse régence- en Lodewijk XVI-stijl, zoals het appartementsgebouw Baelde op de hoek van Van Breestraat en Lange Leemstraat. In deze periode realiseerde hij twee monumentale kantoorgebouwen voor de maritieme sector: de zetels van de rederijen Agence Maritime Internationale in de Sint-Katelijnevest, en Armement Deppe aan het Verbindingsdok. De Ridder zou het bureau ook na het overlijden van zijn vennoot nog enkele jaren in beider naam voortzetten. Hertogs geldt als een van de meest succesvolle architecten in Antwerpen, met een loopbaan in dienst van de mercantiele burgerij die bijna een halve eeuw omspant. Met een vijfhonderdtal realisaties, van woningen tot imposante openbare, handels-, kantoor- en bankgebouwen drukte de architect zijn stempel op het stadsbeeld van de belle-epoque.

De woning beantwoordt aan de typologie die de architectuur van de Koninklijkelaan kenmerkt. Het gaat om een bebouwing van overwegend burgerhuizen uit de jaren 1920 en 1930. Zoals de bouwvoorschriften opleggen, zijn de voortuintjes telkens afgesloten door een ijzeren hekwerk. Het originele hekwerk uit smeedijzer is hier integraal bewaard gebleven. De woning maakt deel uit van een bouwblok met meerdere woningen in gelijkaardige stijl, Koninklijkelaan 6 tot 20, met variaties in materiaalgebruik, volume en decor. De beaux-artsstijl komt meermaals terug in het straatbeeld, wat getuigt van de populariteit van de stijl omstreeks 1930.

De rijwoning met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën bestaat uit drie bouwlagen onder een plat dak. De lijstgevel heeft een parement uit metselwerk van rode baksteen in Vlaams verband met knipvoegen, gecombineerd met witte natuursteen voor waterlijsten, deur- en vensteromlijstingen en speklagen, op een plint uit blauwe hardsteen. Het ingehouden geveldecor is eigen aan de beaux-artsstijl. De opstand wordt nadrukkelijk horizontaal geleed door de geprofileerde puilijst en de toepassing van speklagen. In overeenstemming met de opdeling in hoofd- en nevenruimten in het interieur, legt de asymmetrische compositie van de gevel de klemtoon op het brede zijrisaliet rechts, afgewerkt met een gebogen kroonlijst op gestrekte uiteinden. Het risaliet wordt benadrukt door polygonale en gebogen bow-windows met drielichten die oplopen over de eerste twee bouwlagen, bekroond door een balkon met een balustrade uit sierlijk smeedwerk. Het venster in het bovenste register is getoogd, vervat in een vlakke omlijsting met sluitsteen en hoekblokken, en geflankeerd door natuurstenen diamantkoppen. In de linkertravee de rondbogige inkomdeur met sluitsteen en imposten. Hogerop rechthoekige vensters vervat in een vlakke omlijsting met sluitsteen en hoekblokken naar analogie met het risaliet, op de tweede verdieping met onderdorpel. Alle vensters op de eerste verdieping zijn voorzien van een smeedijzeren leuning. De gevelbeëindiging bestaat uit een fries en een gekorniste houten kroonlijst. De houten inkomdeur met smeedijzeren waaier waarvan het motief terugkeert in het hekwerk is bewaard. Het vensterschrijnwerk beantwoordt aan het oorspronkelijke model.

De plattegrond van de woning beantwoordt aan de klassieke typologie van een burgerhuis dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal. Volgens de bouwplannen biedt de gelijkvloerse verdieping in de linkertravee ruimte aan de inkom- en traphal, met daarachter een vestiaire, de office met ‘monte-plats’ en de keuken. Daarnaast een enfilade van salon, eetkamer en terras. Op de eerste verdieping bevindt zich een tweede salon aan straatzijde gevolgd door de slaapkamer en de badkamer met balkon. De minder diepe tweede verdieping tenslotte omvat nog twee kamers waarvan de functie niet gespecifieerd wordt op plan, een kabinet en een ruim terras aan tuinzijde. Slechts gedeeltelijk onderkelderd, beschikt de woning over een stookplaats, kolen-, voorraad- en wijnkelders.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 961#9267.

Auteurs: Lamonte, Ikarina; Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in beaux-artsstijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307598 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.