erfgoedobject

Eclectisch burgerhuis

bouwkundig element
ID
307614
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307614

Beschrijving

Eclectisch burgerhuis, in 1924 ontworpen door René Du Bois in opdracht van Eduard Hanegraef.

Gedurende de eerste helft van de twintigste eeuw, vermoedelijk vanaf 1904 minstens tot 1946, was René Du Bois actief in het Antwerpse als bouwmeester, gezworen landmeter en schatter. Van de vier geïnventariseerde projecten van zijn hand werd er één ontwerp in vrijwel identieke vorm in een vijfde bouwproject hernomen. De meeste woningen binnen zijn gekende oeuvre werden gerealiseerd in eclectische en art-nouveaustijl, één later gedateerd pand kreeg een vormgeving in beaux-artsstijl. Of dit gegeven een stilistische evolutie binnen zijn loopbaan documenteert kan op basis van de schaarse beschikbare data vooralsnog niet geconcludeerd worden. De plannen voor het burgerhuis op de Koninklijkelaan 78 werden opgemaakt voor bouwheer Eduard Hanegraef (Berchem, 1896-1980), een uit Berchem afkomstige bediende.

Deze rijwoning van twee ongelijke traveeën en drie bouwlagen onder een pseudo-mansarde (kunstleien) behoort tot een minderheid aan gebouwen aan de Koninklijkelaan die in baksteenmetselwerk uitgevoerd werden. Natuursteen werd toegepast in de plint (blauwe hardsteen) en in speklagen, omheen de vensteropeningen en in de bow-window (witte natuursteen). Het ontwerp benadrukt de licht risalietvormende linkertravee, uitlopend in een trapezoïdale geveltop met sterk uitkragend houtwerk als afwerking. Binnen deze travee wordt iedere bouwlaag door een drielicht opengewerkt, ter hoogte van de eerste verdieping als bow-window vormgegeven. Aangezien het veelvuldig gebruik van meerlichten voorkomt in verschillende realisaties van Du Bois, zou het beschouwd kunnen worden als een kenmerkend aspect van zijn ontwerpstijl. Meer ingetogen is de deurtravee, die achtereenvolgens de inkomdeur met smalle, flankerende zijlichten, twee enkele vensteropeningen en een eenvoudige rechthoekige dakkapel omvat. De muuropeningen variëren van rechthoekig (drielicht eerste bouwlaag en dakkapel) en rechthoekig met afgeronde hoeken (bow-window) over steekboogvormig (deur en zijlichten, vensteropeningen deurtravee, drielicht derde bouwlaag) tot rechthoekig met afgeschuinde bovenhoeken (venster topgevel). Daar waar het houtwerk van de topgevel refereert aan de cottagestijl, lijkt de geometrische uitwerking van de decoratieve elementen op bow-window (horizontale groeven op de penanten) en balkon (smeedijzeren balustrade) eerder aan de art deco ontleend. Ook het smeedijzeren hekwerk met natuurstenen postamenten rondom de voortuin sluit hierbij aan, en herneemt het motief van evenwijdige horizontale groeven dat op de penanten van de bow-window terug te vinden is. De verdiepte velden met lijstwerk en de geprofileerde consoles aan de onderzijde van de bow-window kunnen teruggevoerd worden tot de klassieke vormentaal. Het originele schrijnwerk van de inkomdeur en de vensters met kleinhouten roedeverdelingen in de bovenlichten bleef bewaard.

De woning is slechts voor de helft onderkelderd. Het grondplan situeert salon en woonkamer in enfilade op de gelijkvloerse verdieping, uitgevend op een koer achteraan de woning. De deurtravee biedt achtereenvolgens plaats aan inkomhal, trap, keuken, pomphuis en wc. Op de eerste verdieping, op het bouwplan aangeduid als “schoon verdiep”, groeperen niet nader omschreven kamers zich rondom de traphal met vide: een enfilade van twee kamers en overdekt terras ter hoogte van de venstertravee en twee kleinere kamers en een badkamer ter hoogte van de deurtravee. Deze indeling wordt hernomen op de tweede verdieping, wat doet vermoeden dat minstens één van beide etages bestemd was voor verhuur. Tot slot omvat de ondiepe dakverdieping nog een mansarde en zolderruimte. De kelder is opgedeeld in een stookplaats, kolen-, voorraad- en wijnkelders.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 961#7281.

Auteurs: Vanderheyden, Bhumi
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Eclectisch burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/307614 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.