Het grafteken van de familie Huybrechts-Coppejans werd in 1893-1895 ontworpen door Victor Horta in art-nouveau-stijl.

Historiek

De familie Huybrechts-Coppejans

Vermoedelijk bestelde Antoon Huybrechts (1831-1899) het grafteken bij Victor Horta na het overlijden in 1893 van zijn echtgenote Virginie Coppejans (1826-1893).

Antoine (Antoon)-Jean Huybrechts (Sint-Niklaas 1831 – Gent 1899) huwde in 1861 met Virginie Coppejans. Antoon stond bekend als koopman (1861), later als ‘handelaar in ellegoederen’ (1878) en tot slot als industrieel (1881). Virginie was in 1861 winkelierster. De familie woonde in Gent.

Antoon en Virginie kregen vijf kinderen waarvan er zeker twee onder de leeftijd van twee jaar stierven. Over zoon Benoit-Antoine (°1862) is verder niets bekend. In 1888 huwde dochter Marie-Louise Huybrechts met Valère Carpentier, een textielproducent uit Ronse en bouwheer van de 'Villa Carpentier'. Prudence Huybrechts huwde in 1892 met de Gentenaar Victor De Rudder (1867-1925). Het gezin De Rudder-Huybrechts woonde in bij de ouders van Prudence.

Virginie Coppejans overleed in haar woning op 22 januari 1893. Antoon Huybrechts overleed op 5 april 1899. Prudence overleed in 1905. Weduwnaar Victor De Rudder verhuisde in 1908 naar Etterbeek. Hij was dan medebeheerder van de firma De Backer-De Rudder met vestigingen in Gent en Wetteren. Ook zijn schoonbroer Valère Carpentier had aandelen in het bedrijf.

Het grafteken Huybrechts-Coppejans

De ontwerpgeschiedenis kan in het agenda en de Mementos van Victor Horta goed gevolgd worden.

Op 19 maart 1895 vermeldde Horta in zijn agenda voor de eerste keer de “Tombeau Huybrechts” met de afmetingen 1.13 x 2.50 m. In zijn Mementos van 1895 schreef hij op 30 juni 1895 “monument Huybrechts de Gand”. Op 2 juli 1895 noteerde Horta in z’n agenda “Recu commande Tombeau Huybrechts”. Het grafteken werd vervolgens op 3 juli 1895 besteld bij de Carrières du Hainaut in Soignies. Op 11 december 1895 reisde Victor Horta een laatste keer naar Gent met de vermelding “Voyage à Gand pour Tombeau H[?]” en gevolgd door “Recu de Mr Huybrechts 130 fr pour honoraria”. Als conclusie volgde in de Mementos voor 1895 de vermelding “Demande de batir: J’ai entre autres travaillé pour Huybrechts – pour Anna Boch […]”.

Beschrijving

Het grafteken bestaat uit een zerk met stèle in blauwe hardsteen. De zerk heeft een omlopende plint met onderaan een kwarthol motief en bovenaan een bolmotief. De bovenzijde van de zerk heeft een vorm die herinnert aan een golf. Vanaf de zijkant is de zweepslag van Horta duidelijk herkenbaar. De bovenzijde van de golf wordt afgeboord met een lijst die de vloeiende lijn doorbreekt. Bovenaan op de golf zijn twee smeedijzeren latten bevestigd waarvan de functie onduidelijk is. De zerk en de stèle lopen in een vloeiende lijn in elkaar over. Ter hoogte van de overgang tussen de zerk en de stèle is er een kleine opkant.

De stèle buikt uit over de opkant. Vervolgens versmalt de stèle op ongeveer een derde van de hoogte om weer te verbreden naar de bovenzijde. Het bovenste derde van de stèle bestaat uit een bekronend ‘koepelvormig’ kopstuk dat op een rib samenkomt. De koepelvormige bekroning heeft vier kanten. De spitsboogvormige zijkanten lopen hoger uit en sluiten in de rib. De voor- en achterkant zijn lager en sluiten aan bij de koepelvorm.

Stèle en kopstuk zijn van elkaar gescheiden door een omlopende lijst.

Aan de westzijde accentueren groeven de uitzwenkende dynamiek van de onderkant van de stèle. Twee ribben die halverwege de stèle uit het vlak ontstaan en in het kopstuk overlopen in het spitsboogvormige ‘fronton’ verbinden lichaam en afdekking met elkaar.

Tussen beide ribben staat de graftekst in opliggende letters ‘famille/ Huybrechts/ Coppejans’. Erboven, over de omlopende lijst heen en uitlopend in het spitsboogvormige ‘fronton’ in het kopstuk is een papaver afgebeeld met bladeren en papaverbollen.

De zijkanten zijn volwaardig gedecoreerd. Vanuit de bolvormige voet van de stèle ontstaat een iris waarvan de vloeiende bladeren de hoeken met de voor- en achterzijde omarmen. Uit de iris rijst een kruis op dat tot in de spitsboog van de afdekking doorloopt. De armen van het kruis worden gevormd door de omlopende lijst. Een stralenkrans accentueert het kruis. Twee ribben die onderaan eveneens uit de iris ontstaan, omlijsten de zijkant van de stèle en benadrukken de spitsboogvorm. Het zweepslagmotief wordt subtiel doch herkenbaar toegepast.

De achterzijde van het grafteken is ongedecoreerd op de omlopende lijst en de irisbladeren na.

De bekroning heeft bovenaan lichte decoratieve groeven die het monolitische karakter van de hardsteen verzachten.