Het graf en grafteken van de acht maanden oude Afrikaanse baby Juste Bonaventure Langa (1957-1958) ligt op het kinderperk van de gemeentelijke begraafplaats ‘Kisteveld’ in Tervuren. Het grafteken werd vermoedelijk bekostigd door de ‘Exposition Universelle 1958’.

Historiek

Juste Bonaventure Langa en Expo 58

Over Juste Bonaventure Langa is niet veel geweten. Volgens de overlijdensakte werd hij geboren in Leopoldstad (Belgisch Congo) op 26 september 1957. Hij overleed in Leuven op 22 mei 1958. De reden van het overlijden is niet bekend. Langa werd in Tervuren begraven. Op zijn graf is een witte marbrietplaat aangebracht met het opschrift ”Exposition Universelle 1958/ Congo pense a toi”. De baby kwam dus vermoedelijk naar België in het kader van Expo 58. Hij verbleef wellicht samen met de andere Afrikanen in het Centre d’acceuil pour le Personel Africain (CAPA) dat in Tervuren was opgetrokken.

Expo 58 was de eerste wereldtentoonstelling na de Tweede Wereldoorlog. De grote koloniale aanwezigheid met zeven paviljoenen in het hart van de tentoonstelling toonde dat Congo en Rwanda-Urundi volwaardige onderdelen van België waren. Meer dan 600 Congolezen kwamen naar de expo als werknemer of bezoeker. Driehonderd en acht van hen werkten in de grote Belgische tentoonstellingspaviljoenen waar ze het publiek onthaalden en rondleidden. Honderdtwintig Congolezen werden tentoon gesteld in de Jardins tropicaux. Overnachten deden de Congolezen in het Centre d’acceuil pour le Personel Africain (CAPA). Het gebouw werd opgetrokken in het park van Tervuren, ver weg van het expoterrein op de Heizel in Laken. Vandaag behoort het gebouw tot het Afrikamuseum.

De kritiek uit Congolese én Belgische journalistieke hoek op de behandeling van de Congolezen en Rwandezen klonk steeds luider. Vooral de ‘menselijke zoo’ in de Jardins tropicaux was een doorn in het oog. Het hoogtepunt van het conflict was het vertrek van de meeste geëxposeerde Afrikanen op 27 juli 1958, ruim voor het einde van de wereldtentoonstelling in oktober. Op dat ogenblik was Juste Bonaventure Langa reeds overleden. De Standaard rapporteerde over het vertrek van de Congolezen en vermeldde dat er in het Tervuurse ‘negerdorp’ (=CAPA) meerdere incidenten waren geweest tussen de Belgische en Congolese medewerkers. Over de dood van Langa werd in de geraadpleegde kranten niets terug gevonden.

De grafmaker Marcel Brams

Het grafteken werd volgens een metalen plaatje op het grafteken vervaardigd door Marcel Brams uit Sint-Pieters-Woluwe. Hij richtte zijn eigen steenkappersbedrijf op in 1944. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Robert in 1957. Volgens Robert was het wellicht zijn vader Marcel die in 1958 het grafteken van Juste Bonaventure Langa vervaardigde. In 2020 draagt het bedrijf de naam Robert Brams & Cie en wordt het uitgebaat door kleinzoon Marc Brams. Het bedrijfsarchief uit de jaren 1950 bleef niet bewaard waardoor de bestelling of betaling van het grafteken door Expo 58 niet kan bewezen worden.

Beschrijving

Het graf en grafteken voor Juste Bonaventure Langa werden opgericht op de begraafplaats ‘Kisteveld’, Duisburgsesteenweg in Tervuren. De acht maanden oude baby ligt begraven op de tweede rij van het kinderperk. Het kinderperk werd ingericht ten zuiden van de calvarie, langs het zuidoost-noordwest lopende hoofdpad.

Het gefrijnde hardstenen grafteken bestaat uit een zerk met stèle. De stèle is bovenaan gebogen en is in verschillende diktes uitgewerkt waarbij ook een kruis is ingegraveerd. Op het kruis hangt een ovalen porseleinen foto met de afbeelding van Juste Bonaventure Langa. De voet van de stèle is schuin afgewerkt en draagt een witte marbrietplaat met de ingegraveerde en ingekleurde tekst “LANGA Juste.Bonaventure.Crépin.Ignace/ Léopoldville (Kisantu) 26.9.57 – Louvain 22.5.1958/ Exposition Universelle 1958/ Congo pense a toi”. Op de zerk is een metalen naamplaat met de tekst “M BRAMS tel. 70.52.70/ Rue au bois 569 – Wol. S^t Pierre” bevestigd. De zerk is aan de voet voorzien van een achthoekig plantvak.