Historiek en context

Geheel van twee pakhuizen in neotraditionele stijl op een doorlopend perceel tussen Rijnkaai en Braziliëstraat, in opdracht van de rederij Red Star Line, naar een ontwerp door de architect Albert Gondrexon uit 1913, opgetrokken in 1914. Het aannemersbedrijf G. Hargot & R. Somers, concessionaris van het systeem Hennebique voor gewapend beton, voerde de werken uit. De benaming “Magazijn Sanba” verwijst naar de Société Anonyme de Navigation Belgo-Americaine, medeoprichter van de Red Star Line. De rederijgebouwen van de Red Star Line bevonden zich sinds 1873 hogerop aan de Rijnkaai, op de hoek met de Montevideostraat. In 1938 liet de Fortuna Natie de inkompoort zijde Braziliëstraat vergroten naar een ontwerp door de architecten Alfred en Donald Portielje uit 1937.

De Red Star Line was de belangrijkste maatschappij in het vervoer van emigranten van Europa naar Amerika. Ze ontstond door de fusie van de International Navigation Company opgericht in Philadelphia in 1871 en de Sociètè Anonyme de Navigation Belgo-Americaine opgericht in Antwerpen in 1872 door de schoonbroers Julius Bernard von der Becke (Iserlohn, 1825-Mirwart, 1895) en William Edward Marsily (Antwerpen, 1838-Antwerpen, 1922). Vanaf 1873 voeren ze onder de gemeenschappelijke vlag Red Star Line. Het eerste schip “de Vaderland”, oorspronkelijk gebouwd om petroleum te vervoeren, werd omgebouwd tot cargo- en passagiersschip. Het meest bekende schip uit hun vloot was “de Belgenland II” (1914-1936). Op het hoogtepunt van haar activiteit vóór de Eerste Wereldoorlog, kon de maatschappij die 133 schepen in dienst had, ongeveer 85 000 passagiers per jaar overbrengen. Verstrengde Amerikaanse immigratiewetten en vooral de slechte economische toestand in Amerika tussen beide wereldoorlogen zorgde voor een sterke terugloop van de emigratiestromen waardoor uiteindelijk de Red Star Line Company in 1934 haar deuren moest sluiten.

Albert Gondrexon was als architect actief vanaf 1895 tot zijn overlijden in 1928. Vroeg in zijn loopbaan liet hij zich opmerken met ontwerpen in gematigde art-nouveaustijl, waaronder de eigen woning uit 1903 in de Paleisstraat en het Hotel Amerika uit 1906-1907 in de Duboisstraat. Dit passagiershotel met slaapzalen voor landverhuizers, was eveneens gelieerd aan de Red Star Line. De weinige gekende realisaties van Gondrexon uit het interbellum, zijn veeleer traditioneel van aard.

Architectuur

Beide pakhuizen hebben een rechthoekige plattegrond van drie traveeën breed en vier traveeën diep, en tellen vier bouwlagen onder een plat dak. Tussen beide bevond zich oorspronkelijk een binnenplaats overdekt door een glaskap met een ijzeren Polonceauspant. De constructie van beide pakhuizen berust op een gewapend betonskelet met een onderkelderde, driebeukige structuur. Voor de lijstgevels aan Rijnkaai en Braziliëstraat is een parement toegepast uit rood baksteenmetselwerk in kruisverband, met gebruik van blauwe hardsteen voor de geprofileerde plint, poortomlijstingen, vensterposten, lekdrempels, lateien, speklagen en kraagstenen.

Beide opstanden waren oorspronkelijk identiek en beantwoorden aan een regelmatig ordonnantieschema. Enkel de indeling van de puien wijkt licht af, mede als gevolg van de verbouwing van 1938. Zijde Rijnkaai wordt de rechter travee geopend door een rechthoekige poort met afgeronde bovenhoeken, geprofileerde dagkanten en een hanenkam. Boven de poort is een gevelsteen aangebracht met de inscriptie “Magazijn Sanba”; de flankerende inkomdeur met bewerkte latei komt niet voor op de bouwplannen. Zijde Braziliëstraat is de oorspronkelijk identieke, corresponderende poort in de linker travee in 1938 verbreed onder een ijzeren I-balk met rozetten, voorzien van kegelvormige schamppalen. De minder brede poort in de rechter travee, die evenmin voorkomt op de bouwplannen, onderscheidt zich door een gestrekte latei en een ontlastingsboog met sluit- en boogaanzetstenen. De bovenbouw van beide opstanden is opgebouwd uit registers van rechthoekige tweelichten met vlakke middenposten en doorgetrokken lateien, cordonvormende lekdrempels op de eerste en individuele lekdrempels op de hogere verdiepingen. Op de middenpenanten van de eerste verdieping zijn in beide gevels de wapenschilden van de Verenigde staten van Amerika en het Koninkrijk België aangebracht, onder de vorm van reliëfs uit witte natuursteen. De gevelbeëindiging bestaat uit een boogfries op kraagstenen, die ter hoogte van de penanten uitloopt in korte lisenen.