Historiek en context

Appartementsgebouw in modernistische stijl gebouwd in opdracht van de weduwe August Gijsels-Krauch, naar een ontwerp door de architect Eduard Van Steenbergen uit 1930. Voor de bouw werd een pakhuis gesloopt, dat August Gijsels in 1907 had laten bouwen door de aannemer-bouwmeester Henri Frans Van Steenbergen, de oom van Eduard van Steenbergen. Het programma omvat een duplexwoning op het gelijkvloers en de eerste verdieping, oorspronkelijk bestemd voor een zoon van de opdrachtgeefster, en telkens twee bescheiden huurappartementen op de tweede tot vierde verdieping. Woning en huurappartementen beschikken over een eigen inkom- en traphal.

Eduard Van Steenbergen, die was opgeleid aan de Antwerpse academie en op het architectenbureau van zijn vader Martinus Van Steenbergen, startte kort na de Eerste Wereldoorlog een eigen praktijk. Zijn vroege realisaties, waaronder de Unitaswijk in Deurne, verraadden een sterke invloed van de Arts and Crafts en de Amsterdamse School. In de tweede helft van de jaren 1920 versoberden zijn ontwerpen tot een verzakelijkte baksteenarchitectuur, met plastische accenten, een warme expressie door het materiaalgebruik en het houten schrijnwerk met veelkleurig glas in lood, en een eenvoudige functionele plattegrond en inrichting. Vanaf 1930 oriënteerde Van Steenbergen zich meer expliciet op het internationale functionalisme, met als hoogtepunt het Koninklijk Atheneum van Deurne en de groepsbebouwing van zes woningen uit 1932 in de Volhardingstraat. Het appartementsgebouw Gijsels-Krauch zit nog op de overgang tussen beide stromingen.

Architectuur

Met een gevelbreedte van twee traveeën omvat het gebouw vijf bouwlagen onder een plat dak. De constructie berust op een skeletstructuur uit gewapend beton, op een zware vloerplaat die vanwege de onstabiele ondergrond (bedding Schijn) geschraagd wordt door in kuipwerk uitgevoerde betonpijlers. Het gevelfront heeft een gelaagd parement uit gele baksteen van het type Belvédère met Dudokvoeg (schaduwlintvoegen en platvolle stootvoegen), zonder enige vorm van profilering of decoratie. Alternerend zijn witte natuursteenplaten in regelmatig metselverband gebruikt voor de pui, borstweringen en gevelbekroning, evenals voor de posten en waterlijsten van de erkers.

De pui wordt geopend door de gegroepeerde inkomportalen in de linker travee en het brede venster met lekdrempel van de benedenwoning in de rechter travee. Beide zijn plastisch gevat in dubbele, vlakke omlijstingen met middengroef, en bekroond door een bandvormig bovenlicht. Oplopende, driezijdige erkers bepalen het verticaliserende karakter van de bovenverdiepingen, evenwel strak horizontaal belijnd door de doorgetrokken waterlijsten. De originele ijzeren inkomdeur van de duplexwoning en het traliewerk van het zijlicht zijn bewaard, beide met een fijn, abstract-grafisch patroon typisch voor het werk van Van Steenbergen omstreeks 1930. Van het overige schrijnwerk zijn enkel het benedenvenster, de zij- en bovenlichten nog oorspronkelijk; de inkomdeur van de appartementen was identiek aan deze van de duplexwoning, en de middenvensters van de erkers hadden geen tussenverdeling. Op de bouwplannen zijn de bovenlichten van de pui en de erker van de woonkamer in de achtergevel voorzien van glas-in-loodramen met een geometrisch patroon.

Opgetrokken op een U-vormige plattegrond, omvat het gebouw een duplexwoning en zes huurappartementen. Volgens de bouwplannen biedt het gelijkvloerse niveau van de duplexwoning ruimte aan de inkom- en traphal, en de suite van fumoir en woonkamer met driezijdige erker. Daarop sluiten in de linkerflank de keuken met office aan, en in de rechterflank de vestiaire met wc, beide met diensttrap. Op de bovenverdieping bevinden zich drie slaapkamers, een naaikamer, badkamer en meidenkamer, en een terras. De huurappartementen, twee aan twee gespiegeld rond de gemeenschappelijke, vanaf de tweede verdieping centraal ingeplante traphal, bestaan elk uit een voor- en achterkamer, een keuken en terras.