Monumentale bordestrap in eclectische stijl die het niveauverschil overbrugt tussen de Trapstraat en Sint-Lazarusstraat en de hoger gelegen Viaduct-Dam.

Historiek

Stadsingenieur Gustave Royers tekende in april 1879 het ontwerp van deze constructie. De werken begroot op 2,5 maanden werden in maart 1882 bij openbare aanbesteding toegewezen aan de aannemer Jean Asselbergs, voor een bedrag van 10.291 Belgische frank.

Viaduct-Dam vormt de verbinding tussen de Ellermanstraat en de Bredastraat, over het spoorwegemplacement van Antwerpen-Dam. De oorspronkelijk benaming Viaduct dateert uit 1877, de huidige Viaduct-Dam uit 1897. Het langgerekte spoorwegemplacement werd in 1873 aangelegd tussen het goederenstation Antwerpen Dokken en Stapelplaatsen en Schijnpoort, en omvatte het station Antwerpen-Dam. Het deed dienst als rangeerterrein en herstelwerkplaats tot 2001, en werd vervolgens heraangelegd tot Park Spoor Noord. De Trapstraat en Sint-Lazarusstraat die dood liepen op de helling bovenaan Viaduct-Dam, kregen een monumentale trapconstructie in de as van de Trapstraat. Aan het uiteinde van de westelijk gelegen Sint-Jobstraat bij de aanzet van de helling, is de verbindingstrap meer bescheiden.

Gustave Royers die in 1875 is dienst trad bij de stad Antwerpen, stond van 1888 tot 1907 als hoofdingenieur-directeur aan het hoofd van de dienst Werken. In die functie volgde hij Pieter Dens op als stadsbouwmeester. Tot zijn belangrijkste bouwkundige realisaties behoren de oranjerie van de Kruidtuin uit 1883, de brandweerkazerne uit 1885 aan het Kipdorp, de vismijn uit 1891 in de Scheldestraat, de Schippersbeurs uit 1894 in de Lange Nieuwstraat, een twaalftal stadsscholen waaronder de lagere school op het Stuivenbergplein en de Stedelijke Nijverheidsschool in de Rodestraat beide uit 1898, en de ambtswoning van de hoofdhavenmeester uit 1899 aan de Oudeleeuwenrui. Van historische betekenis was het aandeel van Royers in de waterbouwkundige aanleg van de Antwerpse haven tijdens zijn ambtsperiode, met het graven van het Lefebvredok, het Amerikadok, het Eerste Havendok en de bouw van de Royerssluis.

Architectuur

De trapconstructie overbrugt het niveauverschil tussen straat en viaduct via twee tussenniveaus. Vanaf de straat vertrekt een dubbele bordestrap in U-vorm, met vier steken en drie tussenbordessen. Op het middelste en hoogste tussenbordes sluit loodrecht een vijfde steek aan naar het viaduct. De westflank staat volledig vrij, de oostflank is afwijkend van het ontwerp geïntegreerd in de keermuur van het viaduct. Voor de opbouw is rood baksteenmetselwerk (klampsteen) in kruisverband gebruikt, in combinatie met blauwe hardsteen voor de plinten, cordons, traptreden, stootborden, bordessen, de archivolt met sluitsteen van de muraalboog, en de sokkel van de straatlantaarn. De trapleuning is samengesteld uit balusters en in totaal achttien pijlers uit gietijzer, verbonden door S-profielen en een handgreep uit smeedijzer. Het trapfront in de as van de Trapstraat wordt gemarkeerd door een zware muraalboog met diamantkoppen op de archivolt en een voluutsleutel. Daarop rust de tweeledige sokkel van de driearmige, gietijzeren straatlantaarn, die in de middenas het hoogste tussenbordes accentueert. Ook de buitenranden van traptreden en bordessen zijn versierd met diamantkoppen.