erfgoedobject

Spoorwegbedding lijn 83 Kortrijk-Ronse

landschappelijk element
ID
308046
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308046

Beschrijving

De spoorwegbedding tussen Kortrijk en Avelgem is een relict van de voormalige lijn 85, die de steden Kortrijk en Ronse per spoor verbond. Vandaag is de bedding in gebruik als fietspad. Ter hoogte van het kanaal Kortrijk-Bossuit is het traject onderbroken. Tussen het kanaal en het verdwenen station Moen-Heestert is het spoorwegtracé ontwikkeld als natuurgebied. Langs het hele tracé is spoorweginfrastructuur bewaard gebleven. Het betreft onder andere enkele spoorwegbruggen, vooral in Kortrijk zelf (Theodoor Sevenslaan, Minister de Taeyelaan, Populierenlaan). Ook de stationsgebouwen van Avelgem en Zwevegem zijn bewaard gebleven, net als de baanwachterswoning ter hoogte van de Luipaardstraat in Kortrijk. Voor het overige verwijzen nog enkele signalisatie-elementen, zoals hectometerpalen, naar de vroegere functie als spoorweg.

Langs het tracé tussen Kortrijk en Avelgem staan onder meer hakhoutstoven van gewone es, schietwilg en zomereik. In Ronse is het traject nog deels bewaard als half verharde landbouwweg. Nabij de stadskern van Ronse is de vroegere spoorlijn in het gewone wegentracé opgenomen (Doorniksesteenweg, Viermaartlaan).

De geschiedenis van spoorlijn 85 gaat terug tot 1869. Toen begon de S.A. Chemin de fer Braine-le-Comte à Courtrai voor de aanleg en uitbating van de spoorverbinding tussen Kortrijk en Ronse. Reeds drie jaar later, in 1872, werd de lijn genationaliseerd. In 1882 volgde uiteindelijk de doortrekking tot ’s Gravensbrakel. Lijn 85 had zowel een belang voor het personen als het goederenvervoer. Ze faciliteerde het pendelverkeer Zuid-West-Vlaanderen en Wallonië, waar in de negentiende eeuw een grote nood was aan seizoenarbeiders en mijnwerkers. Tussen de stations van Kortrijk en Avelgem hielden de treinen nog halt in de stations van Zwevegem-Blokken, Zwevegem, Zwevegem-Knokke en Moen-Heestert en aan de haltes Luypaertbrug en Autrijvestraat.

Tegelijk zorgde de spoorlijn voor een betere verbinding tussen de Waalse steenkoolbekkens en Kortrijk als groeiende industriestad. Langs de lijn waren verschillende aftakkingen naar aanpalende bedrijven, zoals de dakpannenfabriek Littoral in Kortrijk, de staaldraadproducent Bekaert en de elektriciteitscentrale in Zwevegem, de steenbakkerij van Moen en spinnerij Leurent in Avelgem. Zij konden via het spoor sneller bevoorraad worden.

De spoorlijn 85 bleef in werking tot na de Tweede Wereldoorlog. Tot dan werd het volledige traject uitgebaat als een niet-geëlektrificeerd enkel spoor. Het personenvervoer tussen Avelgem en Ronse werd in 1959 stopgezet. Een jaar later werd ook het particuliere treinverkeer tussen Kortrijk en Avelgem geschrapt. Het goederenvervoer tussen Kortrijk en Zwevegem-Knokke bleef tot 1966, terwijl tot 1991 goederentreinen reden tussen Kortrijk en de Bekaertfabriek in Zwevegem. In 2003 werden de sporen opgebroken en vervangen door een fietspad.

  • Topokaart 1860-1873: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, terreinopnames 1860-1873, uitgegeven door het Krijgsdepot tussen 1865-1880, schaal 1:20.000, originelen in het Nationaal Geografisch Instituut.
  • Topokaart 1928-1950: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, tweede uitgave, terreinopnames 1928-1950, schaal 1:20.000, originelen in het Nationaal Geografisch Instituut.
  • DTM 2013-2015: Informatie Vlaanderen, Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen II, DTM, raster, 1 m, afgeleid van LiDAR-hoogtegegevens, 2013-2015.
  • SOULLIAERT A., VANDERSTRAETEN N. & VERSTRAETEN I. 2013: Spoorwegerfgoed provinciale groene assen: opmaak inventaris en afwegingskader voor de validering van het spoorwegerfgoed, Brugge, 4-12.
  • SOULLIAERT A., VANDERSTRAETEN N. & VERSTRAETEN I. 2013: Guldenspoorpad. Spoorwegerfgoed provinciale groene assen: opmaak inventaris en afwegingskader voor de validering van het spoorwegerfgoed, Brugge, 2-6.

Auteurs: Claeys, Dries
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Kanaal Bossuit-Kortrijk, Sint-Pietersbrugje en Orveytbos

  • Is deel van
    Scheldemeanders nabij Avelgem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Spoorwegbedding lijn 83 Kortrijk-Ronse [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308046 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.