erfgoedobject

Ouderlingentehuis

bouwkundig element
ID
30824
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/30824

Juridische gevolgen

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Ouderlingentehuis
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Ouderlingentehuis, gebouwd naar ontwerp van architect Théodore Raison (Brugge) van 1923 op de plaats van het voormalige kasteel van Wintershove. Laatst genoemde, eigendom van de familie de Cerf, sinds 1605 Heren van Vlamertinge. Oudste vermelding van kasteel daterend van 1441. Op 26 juni 1744 werd hier de overgave van Ieper getekend met Lodewijk XV. Kasteel op 29 oktober 1793 door de Sansculotten vernield, waarna de gespaarde delen tot hofstede werden herschapen. In 1858 schenkt markgravin Euphemie de Harchies, geboren te Vlamertinge en erfgename van gewezen kasteel en landerijen, met de goedkeuring van haar man hertog de Montmorency de gebouwen als godshuis aan de Burgerlijke Godshuizen van Vlamertinge. Datzelfde jaar, aanpassing van de gebouwen aan hun nieuwe functie naar ontwerp van architect J. Lernould (Ieper). 1868, toevoeging van een kapel. Tijdens de Eerste Wereldoorlog, bezet door Franse en Engelse troepen. 24 juni 1920, door brand verwoest.

Heropbouw naar ontwerp van vermeld architect vanaf augustus 1925, binnen de nog grotendeels behouden, met wilgen omzoomde kasteelwal: U-vormige opstelling van twee bouwlagen tellende gebouwen rondom rechthoekige grasperk; geasfalteerde zuidelijke oprit, afgeboord met haag en geleide linden; moestuin rechts ervan; dwarsschuur ten zuidoosten, buiten de wal; voormalige boomgaard ten noordoosten, thans ingenomen door recente ouderlingenhuisjes.

Tehuis bestaande uit een hoofdgebouw (nokrichting parallel aan de straat), oorspronkelijk omvattend onder meer refter, keuken, spreekkamer en kapel, en twee dwarsvleugels, de linkse met vrouwenafdeling, de rechtse met ziekenkamer, aanpalend dodenhuisje, mannenafdeling en rechts aanpalend stalgedeelte, thans met één bouwlaag opgetrokken en ingericht als woonst. Witgeschilderde baksteenbouw op bruingeschilderde plint, onder (onderbroken) zadeldak (mechanische pannen). Typerende zijpuntgevels op schouderstukken al dan niet voorzien van aandak. Versierde muurankers. Geprofileerde bakstenen kroonlijst onder aflijnende houten gootlijst op consooltjes. Voornamelijk getoogde muuropeningen; arduinen lekdrempels. Hoofdgebouw benadrukt door middel van rechts risaliet, uitlopend op een in- en uitgezwenkte top met hartvormig bovenlicht en een open klokkenstoel onder gebogen fronton met kruisbekroning; overluifelde toegang: deels beglaasde houten vleugeldeur met tussendorpel op imposten en verdeeld bovenlicht; kruiskozijn links ervan; getoogd bovenlicht in een gecementeerde vlakke omlijsting met oren en neuten.

Corresponderende, haaks uitgebouwde kapel met driezijdige koorsluiting, gestut door steunberen met versnijding, onder zadeldak (nokrichting loodrecht op het huis, leien). Links van het risaliet, tussen de bovenvensters: ingemetselde natuursteen met wapenschild, afkomstig van de vooroorlogse gebouwen; eronder twee jaarstenen, de linker met jaartal 1733 (betekenis onbekend) eveneens afkomstig van de oude gebouwen, de rechter met jaartal 1925 duidend op de heropbouw. Aflijnende veranda, kant binnenkoer, voor de rechter zij- en hoofdvleugel.

Interieur. Eénbeukige kapel van vier traveeën met driezijdige koorsluiting, onder gedrukt houten tongewelf; getoogde vensters in een vlakke omlijsting met oren en neuten; deels beglaasde deuren in een geriemde, houten omlijsting met oren; doksaal met gemarkeerde balustrade. Geschilderde portretten van de edele stichters.

Ten zuidoosten dubbele dwarsschuur met centraal wagenhuisgedeelte, gedateerd 1733(?) door middel van natuurstenen jaarsteen in linker zijgevel. Verankerde, witgekalkte baksteenbouw op gepikte plint, deels van Atrechtse zandsteen; overkragend zadeldak (mechanische pannen) rustend op houten modillons. Korfboogpoorten met accoladeboogdeurtje, onder druiplijst; houten hekken onder balk ter hoogte van het wagenhuis. Getrapte steunberen. Verweerde wapensteen rechts van rechts gelegen poort. Zijtuitgevels voorzien van aandak, muurvlechtingen en uilengat; onleesbare gevelsteen in rechter zijgeveltop.

  • Algemeen Rijksarchief, Dienst der Verwoeste Gewesten, 13506.

Bron: DELEPIERE A.-M., HUYS M. & LION M. 1987: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie West-Vlaanderen, Arrondissement Ieper, Kanton Ieper, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 11n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Delepiere, Anne Marie; Lion, Mimi; Huys, Martine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Een groot deel van het ouderlingentehuis is gesloopt en vervangen door een nieuw tehuis. Zo is enkel de hoofdvleugel met kapel en een deel van de rechtse dwarsvleugel bewaard. De dubbele dwarsschuur met centraal wagenhuisgedeelte werd eveneens gesloopt.

  • Geoportaal Onroerend Erfgoed, Orthofoto's 2000-2003 tot 2009, Poperingseweg 288, Ieper [online], https://geo.onroerenderfgoed.be (geraadpleegd op 15 maart 2022).
  • Informatie verkregen van de Intergemeentelijke Onroerenderfgoeddienst CO7 (9 april 2021).
Auteurs: Jacobs, Els
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ouderlingentehuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/30824 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.