erfgoedobject

Bunker A30 - S2 - S3

bouwkundig element
ID
308255
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308255

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Bunker A30 - S2 - S3
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Bruggenhoofd Gent
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Betonnen militaire constructie, nu gelegen op een perceel van een tuin, langs de spoorlijn tussen Gent en Geraardsbergen. De bunker ligt meer bepaald ter hoogte van kilometerpaal 77107.

Het betreft een Belgische bunker, opgetrokken als onderdeel van het Bruggenhoofd Gent. Deze verdedigingsstelling werd tussen 1934 en 1938 aangelegd op acht kilometer ten zuiden van Gent ter verdediging van het nationaal reduit. De aanleg hiervan kaderde in de fortificatiepolitiek die België na de Eerste Wereldoorlog voerde.

Het eigenlijke bruggenhoofd was opgebouwd uit twee weerstandsnesten – Betsberg en Muntekouter – en drie steunpunten – Semmerzake, Eke en Astene. De weerstandsnesten en steunpunten waren met elkaar verbonden via een courtine, bestaande uit drie verdedigingslijnen. Deze bunker maakte deel uit van de voorste verdedigingslijn tussen de weerstandsnesten Muntekouter en Betsberg.

Deze bunker, aangeduid met A30 – S2 – S3, is de grootste bunker van het bruggenhoofd Gent. De bunker diende de spoorlijn tussen Moortsele en Melle en de inmiddels verdwenen tramlijn tussen Moortsele en Oosterzele te verdedigen met twee mitrailleurs (vandaar de aanduiding A30) en twee 75mm kanonnen (aangeduid met S2 en S3). De bunker telt vier ruimtes, die aangelegd zijn in verschillende niveaus. Op het hoogste niveau bevindt zich de geschutruimte met observatiekoepel. Een tweede ruimte voor een stuk geschut van 75mm, ligt iets lager. Beide kamers hebben dus een getrapte schietopening aan zuidelijke zijde. Een derde, lager gelegen ruimte betreft een commandokamer of schuilplaats met nooduitgang. Deze ruimte was vanuit de twee geschutruimtes te bereiken. Een vierde ruimte is voorzien van twee getrapte schietopeningen voor mitrailleur, in twee verschillende richtingen georiënteerd, met name in zuidelijke en oostelijke richting. De mitrailleuropeningen konden met een valluik gedicht worden. Op een Duitse foto uit 1941 zijn er bij één kanonopening ook twee luiken te zien. De twee geschutruimtes hadden elk een grote toegang. Bij de toegang tot de hoogste ruimte werd een afdakje voorzien rustend op een bewaarde structuur van betonnen palen. De bunker was voorzien voor de opstelling van een Maximmitrailleur en een Hotchkiss- of Coltmitrailleur.

De bunker was voorzien van telefoonkabels, die over een lengte van vijf kilometer verbonden waren met andere, nog niet gelokaliseerde telefoonposten. In de bunker zijn er sporen van spreekbuizen, die de communicatie tussen de observatiekoepel en de verschillende ruimtes faciliteerden.

Om het materiaal en de geschutstukken aan te voeren, werd een aparte toegangsweg aangelegd, evenals een brugje over de Molenbeek. Via metalen platen over betonnen liggers en de spoorlijn kon de geschutstukken tot in de bunker gebracht worden. Een keermuur tegen de bunker diende om de grond van het tramtalud tegen te houden.

De bunker werd opgetrokken in de zuidoostelijke hoek van de brug van de tramspoorlijn tussen Moortsele en Oosterzele over de spoorlijn. De bunker was sterk in het hellend terrein ingewerkt. De zichtbare delen van de bunker werden gecamoufleerd aan de hand van betonnen bulten, ‘enduit Tyrolien mamelonné’ genoemd. Deze camouflage werd beschilderd met varianten van geel, groen en bruin. Bestaande beplantingen vulden deze camouflagemaatregelen aan.

Tijdens de gevechten van 20, 21 en 22 mei vuurde de 5de batterij van het 8ste artillerieregiment ongeveer 400 granaten vanuit deze bunker, naar doelen die door de infanterie werden doorgegeven. Deze artillerie-aanvullen lokten vijandelijke tegenaanvallen uit.

Op bevel van de Duitse bezetter werden ijzeren onderdelen in 1941 verwijderd, wat hier grondig gebeurde. Na de oorlog werd het terrein rond de bunker verhoogd met aarde, afkomstig van het talud van de tramspoorlijn.

  • JANSSEN E. 2007: Bruggenhoofd Gent, België onder de wapens 26, Erpe.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Bruggenhoofd Gent

  • Is deel van
    Oosterzele


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Bunker A30 - S2 - S3 [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308255 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Oosterzele

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.