erfgoedobject

Gesloten hoeve

bouwkundig element
ID
308593
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308593

Beschrijving

Gesloten hoeve met groot woonhuis, in de kern daterend uit de 18de eeuw maar op het einde van de 19de of het begin van de 20ste eeuw uitgebreid.

De hoeve ligt aan de noordwestelijke rand van Hoeselt en wordt aan drie zijden omgeven door weilanden en boomgaarden.

Op de Ferrariskaart wordt op het perceel van de hoeve reeds een L-vormig gebouw weergegeven, met de korte vleugel langs de straatzijde en de lange vleugel langs de zuidoostzijde van het perceel. Het primitief kadasterplan toont het L-vormige gebouw in een andere oriëntatie: de lange vleugel in dezelfde positie, de korte vleugel bevindt zich nu aan de achterzijde.

Tussen 1840 en 1915 werd de hoeve uitgebreid en vermoedelijk grotendeels herbouwd tot een gesloten complex met vier vleugels rond een rechthoekig erf. In 1915 registreerde het kadaster een ondiepe uitbouw aan de westelijke hoek. Het gaat hierbij om de eenlaagse aanbouw onder lessenaarsdak, die gedeeltelijk uit vakwerk bestaat en anno 2023 nog bewaard is.

Pas in het begin van de 21ste eeuw werd de volgende wijziging aan de gebouwen door het kadaster geregistreerd: de korte vleugel achteraan, aan de noordoostzijde van het erf werd afgebroken.

De hoeve was tot in 2018 eigendom van de familie Jehaes. Het huidige tweelaagse woonhuis aan de zuidelijke hoek van het complex werd gebouwd door Mathijs Jehaes (1852 – 1938) en zijn echtgenote Josephine Vanvinckenroye. De smeedijzeren toegangspoort naar de tuin rechts van het woonhuis bevatte de initialen van hun voornamen “M – J”. De poort verdween bij de recente verbouwingen, de twee baksteenpijlers bleven bewaard. Mathijs Jehaes was burgemeester van Hoeselt in de periode tijdens WO I.

Tussen 1977 en 1985 was in de hoeve het lokaal van de Hoeseltse Geschiedkundige Studiegroep ondergebracht.

De hoeve wordt sinds 2020 gerenoveerd en intern verbouwd. Hierbij worden de buitengevels van het woonhuis, van de poortvleugel aan de straatzijde en van de lange stalvleugel aan de noordoostzijde bewaard. Ook de buitengevel van het aan het woonhuis aansluitende lagere gebouw werd behouden.

Beschrijving

Anno 2023 bestaat de hoeve uit drie op elkaar aansluitende vleugels die in een U-vorm rond het erf gegroepeerd staan. Aan de zuidoostzijde bevindt zich vooraan het woonhuis met daarop aansluitend een lager gebouw, aan de straatzijde (zuidwest) wordt de hoeve door een korte vleugel met grote poortopening afgesloten. Aan de noordwestzijde staat een smalle lange stalvleugel. De buitengevels zijn opgetrokken in donker roodbruin baksteenmetselwerk in kruisverband, de plint is gecementeerd. Tussen de kopse straatgevel van het woonhuis en de straatgevel van de poortvleugel is een verticale bouwnaad zichtbaar.

Het woonhuis in de zuidelijke hoek van de site bestaat uit twee bouwlagen van twee op vijf traveeën onder mansardedak met recent vernieuwde leien. In het zuidoostelijke dakvlak werd bij de recente vernieuwing van het dak een rechthoekig dakvenster geplaatst. De gevels van het woonhuis zijn afgewerkt met een knipvoeg, de plint is gecementeerd. De kopse gevel is verankerd met gekrulde sierankers.

De zuidoostelijke gevel heeft een regelmatige ordonnantie met een vensteropening per travee en bouwlaag, enkel in de uiterst rechtse travee van het gelijkvloers bevindt zich een deuropening. De kopse gevel aan de straatzijde is meer gesloten opgevat en heeft enkel in de linkertravee twee boven elkaar geplaatste vensteropeningen. Alle gevelopeningen hebben een bakstenen segmentboog, versierd met sluit- en hoekstenen. In de kopse gevel bestaan de sluit- en hoekstenen uit blauwe hardsteen, in de zuidoostelijke langgevel zijn deze gecementeerd.

Op een ongedateerde zwart-wit foto van de zuidoostelijke gevel van het woonhuis ziet men dat de gevelordonnantie en de gevelopeningen onveranderd bleven. Het mansardedak was bij de opname nog gedekt met pannen en losanges en had een geprofileerde dakrand met bakgoot op gesculpteerde kraagstukken. In het opstaande dakvlak bevonden zich drie mansardevensters met geprofileerde druiplijst en met voluten versierde posten.

Het buitenschrijnwerk werd bij de recente renovatie volgens historisch voorbeeld vernieuwd, de vensters werden voorzien van kozijnen met T-verdeling. Afwijkend van de oorspronkelijke toestand werd een bijkomende horizontale roede toegevoegd. De inkomdeur werd vernieuwd en het bovenlicht verkleind.

De vorm van de gevelopeningen, de sierankers en de afwerking met knipvoeg verankeren het woonhuis in de neotraditionele architectuur van het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw.

De straatgevel van de eenlaagse poortvleugel wordt visueel bepaald door de brede, tot onder de dakrand oplopende rondboogpoort. De rondboog bestaat uit een rij van afwisselend twee koppen en een strek, daarboven een platte laag en afsluitend een rollaag. Rechts hiervan bevindt zich een licht getoogde deuropening met bakstenen strek. In het linkerdeel van de straatgevel zijn twee kleine, boven elkaar geplaatste getoogde vensteropeningen met bakstenen strek aanwezig. Het onderste venster bewaart nog twee van drie verticale diefijzers. Zowel in de deur- als in de poortopening zijn nog de oude maar beschadigde houten deur en poort bewaard.

De lange buitengevel van de stalvleugel aan de noordwestzijde van het erf is verankerd met platte muurankers en heeft centraal één kleine vensteropening met bakstenen strek. De uiterst linkse travee bestaat uit grijze snelbouwstenen. Tegen de rechterhelft van deze zijgevel staat de aanbouw uit 1915. De noordwestelijke gevel van deze aanbouw bestaat uit vakwerk op een gecementeerde sokkel, de korte gevel aan de straatzijde werd vernieuwd in baksteenmetselwerk en bevat een recente garagepoort.

  • Zwartwit foto: collectie HGSG (digitaal aangeleverd).
  • Archief gemeente Hoeselt, bouwdossier 2019/0239.
  • Informatie aangeleverd door Marc Gonnissen van de Hoeseltse Geschiedkundige Studiegroep, mail dd. 29 oktober 2023.
  • Google Maps, Streetview, Hombroekstraat 9, Hoeselt, toestand september 2020 [online] (geraadpleegd op 5 januari 2024).

Auteurs: Fexer, Charlotte
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Gemeente Hoeselt


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gesloten hoeve [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/308593 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Gemeente Hoeselt

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.