De Sint-Jozefkerk is een - niet georiënteerde - neogotische kerk met basilicale aanleg waarvan de bouw startte in 1868 en die pas in 1908 afgewerkt was.

Historiek

De kerk is centraal ingeplant aan de westzijde van het Esplanadeplein en werd erkend als bijkomende parochiekerk voor de nieuwe wijk vanaf 1873. De eerste steenlegging vond plaats in 1868. Het voorontwerp van architect Joostens werd aangepast en uitgevoerd door architect M. De Noyette. De kerkwijding vond plaats in 1891. De doopkapel werd in 1893-1899 voltooid en de afwerking van de oostgevel en de toren duurde nog tot 1901-1908.

Beschrijving

De plattegrond omschrijft een monumentale toren (oosten), een driebeukig schip van zes traveeën, een uitspringend transept, een koor van twee rechte traveeën en een vijfzijdige koorsluiting (westen), een zuidelijke sacristie en een noordelijke kapel in het oksel van transept en koor. Het plan wordt aangevuld door een doopkapel aan de zuidoostelijke zijde.

Het bakstenen gebouw bevat een schip, koor en transept onder zadeldaken (leien) en zijbeuken onder lessenaarsdaken. De ingebouwde vierkante toren met vijf geledingen is naar boven toe verslankend gebouwd en telkens gestut door middel van op elkaar gestelde hoeksteunberen die vanaf het derde register telkens uitlopen op pinakels. De vijfde geleding wordt gekenmerkt door de overgang naar een zeshoek als basis voor de hoge naaldspits. Het verdiept spitsboogvormig portaal bevindt zich onder een breed spitsboogvenster met hetzelfde tracé. De torenverdiepingen bevatten gekoppelde lancetvensters. De aanleunende, lagere zijkapellen onder haaks op toren gerichte zadeldaken vormen een soort van bescheiden toegangsblok in het oosten. De zijgevels en het koor worden gestut door steunberen en zijn verlicht door spitsboogvensters, het koor bevat lancetvensters.

Het neogotisch interieur toont duidelijk de basilicale aanleg. Spitsboogvormige scheibogen op zuilen met koolbladkapitelen (dubbele rij bladeren) ritmeren het interieur. Kruisribgewelven op gebundelde kolonnetten met bladkapitelen eindigen op de kapitelen van de middenbeuk en worden aangevuld door een pseudotriforium met uitspringende fries en spitsboogvormige bovenlichten. De kruising is voorzien van een stergewelf en het koor van een straalgewelf. Het koor wordt verlicht door lancetvensters in koor. De zijbeuken zijn eveneens overkluisd door kruisribgewelven waarvan de ribben uitlopen op de kapitelen van de middenbeuk en consoles. Het interieur is afgewerkt met een monochroom geschilderde wanden, het interieur was oorspronkelijk voorzien van een neogotische polychrome beschildering. Volgende elementen zijn uitgewerkt in witte natuursteen: zuilen, sokkels, kapitelen, ribben, venster- en boogomlijstingen. De gewelfvakken zijn uitgevoerd in baksteen.

Fijn uitgewerkt neogotisch mobilair:

• Onze-Lieve-Vrouwaltaar (zijaltaar zuid) door de gebroeders Blanchard van Gent, geschilderd door het atelier Bressers en daterend van 1867. Uitgevoerd in marmer en eik. Beeld van Onze-Lieve-Vrouw met kind, daterend van 1867, eveneens van gebroeders Blanchard en geschilderd door het atelier Bressers.
• Heilige Antonius van Padua-altaar (zijaltaar noord) door Mathias Zens daterend van 1883 en uitgevoerd in steen en eik.
• Heilige Barbara-altaar (zijaltaar zuid) naar plannen van Remi Rooms uitgevoerd door Robert van Calenbergh, daterend van 1901 en uitgevoerd in steen en eik.
• Hoofdaltaar, door Mathias Zens met geschilderde panelen op verguld koper door Verwilghe van Gent, retabel door Remi Rooms geschilderd door Janssens. Altaartafel van 1891 en retabel van 1904. Wit marmeren Altaartafel met centrale voorstelling van de dood van Heilige Jozef, op gouden achtergrond geflankeerd door spitsboognissen waarin engelen. Tabernakel in verguld koper met de symbolen van de evangelisten, het Lam Gods en hostiedragende kelk, geflankeerd door nissen met afbeeldingen van de apostelen op gouden achtergrond. Retabel met taferelen hoofdzakelijk uit het leven van Jezus: centraal houten gedeelte met calvarie uitgewerkt in hoogreliëf, gepolychromeerd en op een gouden achtergrond. Geschilderde zijluiken.
• Biechtstoelen door Van Pottelsberghe van Aalst daterend van 1894, en van Mathias Zens daterend van 1904.
• Communiebank door Mathias Zens van 1903.
• Doopvont door Remi Rooms van 1902.
• Glasramen in het koor door Verhaegen, gift van 1890 van Brisard.
• Koorgestoelte daterend van 1904 naar de plannen van Remi Rooms, uitgevoerd door De Somer met medewerking van Van de Sande en De Martelare.
• Preekstoel door Remi Rooms daterend van 1903.
• Orgel door de gebroeders Vereecken van Gijzegem, orgelkast door Remi Rooms daterend van 1900.

Grote neogotische kruisbasiliek, centraal ingeplant op de westzijde van de Esplanade; erkend als bijkomende parochiekerk voor de nieuwe wijk vanaf 1873. Eerste steenlegging in 1868; voorontwerp door architect Joostens; aangepast en uitgevoerd ontwerp door architect Modeste De Noyette. Kerkwijding, 1891. Doopkapel van 1893-1899; afwerking van westgevel en toren, 1901-1908. De plattegrond omschrijft: een westtoren, een driebeukig schip van zes traveeën, een uitspringend transept, een koor van twee rechte traveeën en vijfzijdige koorsluiting, noordelijke sacristie en zuidelijke kapel in het oksel van transept en koor, noordelijke doopkapel.

Baksteenbouw; schip, koor en transept onder zadeldaken (leien), zijbeuken onder lessenaarsdaken. Ingebouwde vierkante westtoren met vijf geledingen, naar boven toe verslankend en telkens gestut door middel van op elkaar gestelde hoeksteunberen die vanaf het derde register telkens uitlopen op pinakels; vijfde geleding overgaand naar zeshoek als basis voor de hoge naaldspits. Verdiept spitsboogvormig portaal onder een breed westelijk venster met zelfde tracé. Gekoppelde lancetvensters op de torenverdieping. Aanleunende, lagere zijkapellen onder haaks op toren gerichte zadeldaken die aldus een soort van bescheiden westelijk blok vormen. Zijgevels en koor, gestut door steunberen, spitsboogvensters, koor met lancetvensters. Rijzig en goed belicht interieur met drieledige opstand in middenbeuk: spitsboogarcaden op zuilen op hoge octogonale sokkels, bladkapitelen, triforium en spitsboogvormige bovenlichten. Kruisriboverwelving met eenvoudige slotsteen. De kruising rust op gebundelde pijlers.

Meubilair: Neogotisch meubilair, voornamelijk naar ontwerp van architect De Noyette en beeldhouwer Rooms (1897 en volgende); eikenhouten lambrisering door Lens (1904 en volgende). Orgel van de gebroeders Vereecken.