Historiek

Caritatieve stichting onder de bescherming van de Heilige Anna door Z.E.H. Proventier, kanunnik respectievelijk aan het kapittel van Terwaan en Sint-Omaars, en ook president van het seminarie van Ieper. De fondatieactie van 26 januari 1769 voorzag de bouw van 12 huisjes met beurs ten behoeve van arme weduwen en ongehuwde vrouwen. In 1782 volgt een uitbreiding met 9 huisjes geschonken door kanunnik I. Mazeman, neef van de stichter. 1839: de familie Mazeman de Couthove wonende te Proven en te Ieper, schenkt de stichting bestaande uit een hof met 25 huisjes en een woning in de Sint-Annastraat (nummer 5 ?) aan de Burgerlijke Godshuizen van Poperinge. In 1848 worden 26 huisjes bewoond op het Sint-Annaplein: volgens de architecturale kenmerken, vermoedelijk 12 + 2 van kanunnik Proventier en 9 + 3 van kanunnik Mazeman. Sint-Annastraat nummer 5 behoort visueel tot de straatgevels van het 'Weeuwhof', doch is nooit onderworpen geweest aan het interne reglement ervan.

Vanaf 1975 tot circa 1978 volgt er een sanering van de woningen, alsook interieuruitbreiding door samenvoeging van twee leefruimten tot één woning of door lage aanbouwsels aan de achtergevelzijde. Het resultaat is dat er heden 19 woningen zijn in plaats van 26. Dit is echter van buitenaf niet zichtbaar omdat men de oorspronkelijke venster- en deurindeling heeft behouden.

Tot op heden behouden caritatief karakter (O.C.M.W.): nog steeds bewoond door minder begoede, alleenstaande vrouwen van pensioengerechtigde leeftijd.

Beschrijving

Stemmig ensemble uit de tweede helft van de 18de eeuw (vanaf 1769), gelegen aan de noordelijke zijde van de Sint-Annastraat: lage witte huisjes (verankerde baksteenbouw) met gepikte plint onder pannen zadeldak, aaneengesloten gegroepeerd rondom een rechthoekige binnentuin met overbouwde ingang ten zuiden aan de kant van de Sint-Annastraat. Enkel Sint-Annastraat nummer 7 heeft een deur aan vermelde straat. Vanaf het plein heeft men een perspectief op de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in zuidelijke richting. In noordelijke richting ziet men het dakenspel van de achterliggende huizen.

Gevels uitziend op de Sint-Annastraat

Vier traveeën links (straatgevel Sint-Annaplein nummer 23, 25) + toegangspoort + twee traveeën (straatgevel Sint-Annaplein nummer 1) + drie traveeën (Sint-Annastraat nummer 7) onder zadeldak (nokrichting parallel aan de straat, Vlaamse pannen), geknikt bij gedeelte rechts van de poort; overstekende dakrand op houten modillons en twee houten dakkapellen (zie plein). Getoogde muuropeningen, waaronder twee blinde, met doorgetrokken lekdrempel en -druiplijst, echter verlaagd bij drie traveeën links, zie onder meer de behouden blinde muuropening in de tweede travee links. Kruisramen met kleine roedeverdeling; schuiframen; luiken.

Nummer 7: getoogde deuromlijsting met hergebruikte (?), trapezoïdale sluitsteen (gepolychromeerd) voorzien van het jaartal 1669 en een voorstelling van het Heilig Hart met de Lijdenswerktuigen.

Sint-Annastraat nummer 5, aanpalend rechts. Enkelhuis van twee traveeën en twee bouwlagen onder overstekend zadeldak (nokrichting parallel aan de straat, Vlaamse pannen) op houten modillons, uit de tweede helft van de 18de eeuw. Aansluitende bouwtrant en beschildering, echter recenter houtwerk op de begane grond. De tweede bouwlaag heeft houten kruiskozijnen met kleine roedeverdeling, licht verdiept in een getoogde omlijsting met doorgetrokken lekdrempel.

Centrale getoogde toegangspoort, oorspronkelijk groter en korfbogig, te zien aan de sporen, onder een gebogen druiplijstje. Erboven bevindt zich een kleine rechthoekige nis met houten (?) beeld van Sint-Anna met boek en haar dochter Maria (tweede helft van de 18de eeuw ?), achter een fraai gesmeed ijzeren traliehekje. Vlak overzolderde ingang.

Sint-Annaplein

Grastuin met aflijnende overhoekse muizentand en borderende stoepen van baksteen. Centrale classicistische waterpomp van arduin, tussen vier gesnoeide taxusboompjes; verklarende inscripties in verband met de ontstaansgeschiedenis: 'FONDATION Mr LE CHANOINE PROVENTIER 1769', 'FONDATION Mr LE CHANOINE MAZEMAN 1782', en 'DONATION Mr Mme MAZEMAN DECOUTHOVE 1839', respectievelijk op drie van de vier zijden.

Grosso modo volgens spiegelbeeldschema gegroepeerde enkelhuizen van twee à drie traveeën onder licht gebogen zadeldak (nokrichting parallel aan het plein, Vlaamse pannen) met overstekende dakrand op houten modillons; hanggoot; typerende houten dakkapellen (zadeldak) met leibeschieting aan de zijkanten. Sobere lijstgevels, echter met benadrukte horizontaliteit door het doortrekken van lekdrempels, gebogen druiplijsten en de aflijnende overhoekse muizentand.

Nummers 3, 8, 10, 12, 14, 15 en 16 (visueel 11 huisjes) zonder voornoemde architectonische versieringen. Hierdoor dateren ze vermoedelijk van 1782 en kort erna. Ze zijn echter in een bouwtrant opgetrokken die aansluit bij de overige bebouwing van tussen 1769 en 1782.

Sint-Annaplein nummer 25: pleingevel zonder vermelde versieringen, echter wel aanwezig bij de straatgevel.

Links van de deur van nummer 13, aan de noordelijke pleinzijde recht tegenover de toegangspoort bevindt zich een belerende gevelsteen met voorstelling van het 'Oog Gods', verwijzend naar het vroegere interne reglement van kanunnik Proventier.

Getoogde vensters. Betegelde of bakstenen onderdorpels naast dito afzaten, echter vermoedelijk niet oorspronkelijk bij de bebouwing van 1767-1782, te zien aan de onderbroken lekdrempel verwijzend naar het later doortrekken van de vensters (?). Kruisramen, waaronder ook houten kruiskozijnen, met kleine roedeverdeling; schuiframen. Getoogde kozijndeuren met accoladebogige tussendorpel en bovenlicht met roedeverdeling; ook rechthoekige kozijndeuren licht verdiept in getoogde omlijsting, zie eertijds: afwezigheid van deurbovenlicht als zichtbare maatstaf voor weldoeners naar de meest behoeftige bewoonsters.