Teksten van Pastorie Sint-Margarethaparochie met tuin

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/316

Pastorie Baardegem ()

De pastorie werd in 1768-1770 opgericht en is omgeven door een voortuin en een achterliggende tuin in landschappelijke stijl.

Historiek

Tot 1258 vormden Baardegem en Meldert één parochie. Beiden behoorden tot de eigendommen van de Abdij van Affligem. Zeker sinds 1181 bezat de abdij de patronaatsrechten over de parochie.

De huidige pastorie is opgericht in 1768-70 door pastoor Philippus Josephus De Haen, ter vervanging van de oudere 17de-eeuwse pastorie. Deze oude pastorie was door legers vernield in 1704. Op 22 maart 1768 richtte de pastoor daarom een schrijven naar aartsbisschop de Frankenberg en aan keizerin Maria Theresia om het oude "curenhuys" en tuin te verkopen mits hij de opbrengst gebuikte voor een nieuwe pastorie. Toch werd er nog een bedrag van 2400 gulden geleend voor de bouw.

Het pand werd aangeslagen als zwart goed in 1803 en overgedragen aan de gemeente. De pastorie werd hersteld in 1974, 1983 en 1984.

De nieuwe pastorie werd opgericht op de Kerckeweyde van de Onze-Lieve-Vrouwabdij van Affligem. Dezelfde abdij schonk tevens het hout voor de bouw. Vermoedelijk gaat het hier om een deling van de onkosten waarbij de abdij zijn percentage betaalt in natura (gronden en hout). De werken werden uitgevoerd door Geeraert Vermoesen (metser), Francis Maes (leilegger), Mr. Andries Delcourt (schrijnwerker), Carel Peeters (smid), Lambert Bunnighoff (sloten), Antoon Pregaldinus (glazenier) en Jean François Dirette plafoneerde de zolder. Als landmeter trad Dekens uit Asse op.

In het vernieuwde tuinpoortje bevindt zich een datumsteen met het jaartal 1720. In hoeverre deze steen afkomstig is van de pastorie is onduidelijk.

Beschrijving

Het pand is ingeplant in een grote tuin. Tot 1840 was het terrein omwald. De wal werd gedempt in dat jaar en de ommuring werd opgetrokken. De 19de-eeuwse ommuring loopt door in de paardenstal en koetsenbergplaats die dateren uit 1768.

De pastorie zelf is een dubbelhuis met twee bouwlagen en vijf traveeën onder een gebogen zadeldak. De bakstenen lijstgevel met gecementeerde plint (verdwenen op achtergevel) wordt bekroond door een gepleisterde daklijst. Alle muuropeningen zijn voorzien van natuurstenen omlijstingen. Het bovenlicht van de deur is ingevuld met een 19de-eeuws glasraam en verstevigd door smeedijzeren tralies. De achterdeur is vermoedelijk nog 18de-eeuws gezien de fraaie slotplaat. Voor- en achtergevel zijn identiek aan elkaar. De rechtse zijgevel herbergt sporen van zandstenen kozijnen, de linkse heeft twee steekboogvensters en een oculus in een omlijsting van gesinterde baksteentjes. Vermoedelijk waren de gevels oorspronkelijk gepleisterd.

Interieur

De interieurindeling is typisch voor een dubbelhuis. Eigen aan de pastorieën gebouwd door de abdij van Affligem is de trap die haaks op de gang ingeplant is achter een deur. De trap kan bovendien afgesloten worden door een valluik. De gang op de eerste verdieping loopt evenwijdig met de voorgevel. Een ingebouwde zoldertrap geeft toegang tot de zolder. De dakconstructie bestaat uit vier getelmerkte gebinten uit de 18de eeuw. Links en rechts van het hoofdvolume bevinden zich twee aanbouwsels onder een lessenaarsdak. Onder het hoofdgebouw bevindt zich een kelder met tongewelf.

De salons op de gelijkvloerse verdieping en de kamers op de eerste verdieping zijn gedecoreerd met stucwerk op de schouwen en de plafonds. Deze werden steeds uitgevoerd in een rijke rococovormgeving. De salons aan de tuinzijde zijn rijkelijk uitgewerkt terwijl deze aan straatzijde soberder zijn. Het binnenschrijnwerk is 18de-eeuws doch ontdaan van zijn verflaag.

Tuin

De pastorie is gelegen in een landschapstuin met alle kenmerkende eigenschappen. Een grote blikvanger is de majestueuze treurbeuk nabij de vijver.

De voortuin is van de straat gescheiden door een muurtje met 19de-eeuws hekwerk. Een centraal pad leidt van de straat naar de voordeur en wordt aan de straat geflankeerd door twee kolommen bekroond door een kogel. Het linkse deel van de muur was in 1981 verdwenen maar werd ondertussen gereconstrueerd. Het hekwerk kreeg een sobere vormgeving om duidelijk onderscheid te maken tussen het originele werk en het nieuwe werk.


Bron: Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier, DO002213, Pastorieën in het kanton Aalst.
Auteurs:  Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Margarethaparochie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/teksten/171903 (geraadpleegd op ).


Pastorie ()

Bulle van oprichting van 1767, ter vervanging van een oudere, bouwvallige pastorie. Inplanting met voortuintje en ruime achtertuin met treurwilg, eikenboom en beuken. Half afgebroken ommuring overlopend in dienstgebouw, met resterende bakstenen pijlers en hek. Dubbelhuis van twee bouwlagen en vijf traveeën onder gebogen zadeldak (nok parallel aan de straat, roofing en kunstleien). Bakstenen lijstgevel en gecementeerde plint. Steekboogvensters in vlakke arduinen omlijstingen, beneden beluikt. Steekboogdeur met bovenlicht in een geprofileerde arduinen omlijsting met gestrekte tussendorpel. Kwartholle pleisteren daklijst. Identieke achtergevel met gepikte plint. Rechter zijgevel met zandstenen kozijnen (hergebruikt materiaal), verdoken in de bekleding van kunstleien. Linker zijgevel met twee steekboogvensters en oculus in omlijsting van gesinterde baksteentjes. Lage aanbouw links onder half tentdakje. Interieur met rococoschoorstenen en stucplafond.


Bron: D'HUYVETTER C., DE LONGIE B. & EEMAN M. met medewerking van LINTERS A. 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5n1 (A-G), Brussel - Gent.
Auteurs:  d'Huyvetter, Clio; de Longie, Bea; Eeman, Michèle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Margarethaparochie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/teksten/316 (geraadpleegd op ).