omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Jan de Doper met kerkhof
Deze vaststelling is geldig sinds
omvat de aanduiding als beschermd monument Parochiekerk Sint-Jan-de-Doper met kerkhof
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als beschermd monument Parochiekerk Sint-Jan-de-Doper met kerkhof: toren
Deze bescherming is geldig sinds
is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Kuttekovenstraat van Graeth tot spoorwegbrug met omgeving
Deze bescherming is geldig sinds
omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Jan-de-Doper
Deze vaststelling was geldig van tot
Neoclassicistische kerk, die de romaanse kerk op dezelfde plaats vervangt, met behoud van de toren uit eerste helft 13de eeuw. Gelegen op een hoogte boven de straat, binnen het kerkhof. De kerk is van 1797 tot 1802 gesloten; in 1799 wordt het mobilair verkocht, doch door de koper onmiddellijk aan de kerk teruggeschonken. De oude, bouwvallige kerk wordt in 1840, onder pastoor Joseph-Louis Truyens, afgebroken en vervangen door het huidige gebouw, dat in 1850 wordt ingewijd. Heropbouw van de spits en aanpassing van de kerkingang in 1862. In 1906 herstellingswerken en in 1909 restauratie van toren en daken. De toren wordt in 1956 opnieuw gerestaureerd.
De plattegrond beschrijft een éénbeukig schip van vier traveeën, met vierkante westtoren, halfronde apsis, en rechthoekige sacristie, aangebouwd tegen de achterkant van het koor.
Vierkante toren van silex in vrij regelmatig verband, de hoeken op sommige plaatsen gerestaureerd met kalkstenen hoekbanden. De onderste bouwlagen zijn vrijwel blind, op een paar smalle lichtspleten na, en een klein, spitsboogvormig venster in de zuidzijde. Bovenste geleding van mergelsteen uit een latere periode, voorzien van galmgaten in de vorm van een rondboogbifora met een deelzuiltje met knopkapiteel. Ingesnoerde naaldspits (leien). Neoclassicistisch portaal van 1862, rechthoekig in een hardstenen omlijsting op neuten, en voorzien van een entablement. Bakstenen schip op bakstenen plint, voorzien van bakstenen hoekpilasters. Gekorniste, mergelstenen kroonlijst. Rondboogvensters in mergelstenen omlijsting, met negblokken in regelmatig verband; doorlopende hardstenen lekdrempel. De absis is blind. De sacristie is in de achtergevel voorzien van twee getoogde vensters in mergelstenen omlijsting. Bepleisterd interieur, overdekt door middel van een gedrukt tongewelf op een gekorniste kroonlijst, gedragen door pilasters met ionisch kapiteel.
Mobilair: altaar, marmer en gemarmerd hout (circa 1840). Biechtstoel, eik (midden 18de eeuw). Doksaal, eik (circa 1840). Neoromaanse, hardstenen doopvont met messing deksel (midden 19de eeuw). Neogotische glasramen. Neogotische kerkbank van de eigenaars van het kasteel de Klee.
Op het kerkhof, grafkruisen van: Margareta Vandersmissen, haar dochter [Maria?] Stra[ven] en "hun neefken", alle gestorven in 1636, waarschijnlijk aan een epidemie; [Ard?] Smeets en zijn echtgenote Catharina Vande[?]smiessen beide gestorven 24 februari 163[.]; Margarita Minnen en haar kinderen (✝ 1690); pastoor Petrus Melotte (✝ 1753); Jan Vroninx (✝ 1673).
Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
De parochiekerk staat op het smalle interfluvium tussen de twee bovenlopen van de Rullingenbeek. Op de Kabinetskaart van de Ferraris wordt de kerk met rondom het kerkhof volledig omgeven door boomgaarden. De kerk lag op een helling in een opvallende bocht in de weg in het centrum van het gehucht Kuttekoven. Op de Atlas der Buurtwegen liep een voetweg van aan de kerk over de akkers tot in het centrum van Berlingen ten noordwesten. De boomgaarden rond de kerk blijven aanwezig tot het einde van de 20ste eeuw wanneer ze geleidelijk aan werden omgevormd naar weiland. Vandaag grenst in het zuiden nog een boomgaard aan de kerk. De kerk vormt een markant landschapselement langs de holle weg. Ten zuiden en ten westen markeert een haag het historisch perceel van het voormalige kerkhof.