Gesloten hoeve ()

De hoeve wordt al weergegeven in de Atlas der Buurtwegen (1840-1844) en van het toenmalige complex bleven straat- en achtervleugel bewaard; rechtervleugel werd ingrijpend verbouwd in de 20ste eeuw, de linkervleugel werd in de latere 19de eeuw naar zijn huidige positie verplaatst en met de straatvleugel verbonden door een nieuwe inrijpoort. De oude vleugels zouden in kern laat-18de - tot vroeg-19de-eeuws kunnen zijn.

Historiek

De hoeve, aangebouwd tegen de U-vormige hoeve met bakhuis, wordt nog niet weergegeven op de Ferrariskaart, maar heeft in kern wel laat-18de- tot vroeg-19de-eeuwse karakteristieken. Het complex verschijnt al als een gesloten geheel in de Atlas der Buurtwegen, maar had toen nog een enigszins onregelmatige structuur, met een korte straatvleugel, die de breedte van het door een linker- en rechtervleugel afgeboorde binnenerf markeerde, en een brede, tweeledige achtervleugel, die het binnenerf achteraan afsloot, maar verder uitliep naar links. Bij de buitenerfse uitloper van de achtervleugel sloot links een korte aanbouw aan. De toenmalige linkervleugel verdween naderhand, en een nieuwe linkervleugel volgt de breedte van de totale achtervleugel. Tussen de nieuwe linkervleugel en het woonhuis kwam de inrit naar het erf.

Beschrijving

Het huidige complex omvat een oude kern, gevormd door een straatvleugel met woonhuis, links aansluitende inrijpoort, linkervleugel met stallingen, achtervleugel met schuurgedeelte links, stalgedeelte rechts, de stal minder diep dan de schuur en met terugwijkende rooilijn. De rechtervleugel is een recentere constructie die een oorspronkelijke stalvleugel vervangt. De oude volumes zijn opgetrokken in baksteen, onder pannen zadeldaken (Vlaamse op de stalvolumes, rode mechanische op de schuur, zwarte mechanische op het woonhuis), de nieuwe vleugel is een lage constructie met een moderne vormentaal. De hoeve-componenten zijn geschikt omheen een rechthoekig, gedeeltelijk gekasseid erf.

De inrijpoort, ingebracht in een bakstenen muur met ezelsrugbekroning, is rondbogig in een kalkstenen omlijsting met negblokken in regelmatig verband. De poortdoorgang wordt door schamppalen afgebakend.

Het woonhuis is een boerenburgerhuis van zeven traveeën en twee bouwlagen op een licht verhoogde begane grond. De straatgevel is voorzien van een recente breukstenen plint met kalkstenen keldergaten. Links en rechts bleef de aanzet bewaard van een kalkstenen hoekband. De gevelstructuur is regelmatig over de breedte van de vijf middentraveeën, met een dichte spreiding van muuropeningen over de twee bouwlagen. De laterale traveeën zijn door bredere muurdammen van het centrum afgescheiden. De rechtertravee heeft een blinde tweede bouwlaag. De gelijkvloerse muuropeningen – een deur in de derde travee van rechts en verder alleen vensters – zijn rechthoekig met een kalkstenen omlijsting. Van de verdiepingvensters zijn de vier linkse kleine, getoogde exemplaren in een kalkstenen omlijsting met sluitsteen; de twee rechtervensters zijn rechthoekig in een kalkstenen omlijsting. De vensters in de vier linkse traveeën behielden in beide bouwlagen de duimen van verdwenen luiken. De vrije linker-kopgevel opvat op gelijkvloers niveau rechts een rechthoekig raam in kalkstenen omlijsting, links daarvan een getoogd venster in kalkstenen omlijsting met sluitsteen, een venstertype dat in drievoud ook voorkomt op verdiepingniveau. De getoogde vensters hebben nog de duimen van verdwenen luiken. Op zolderniveau bevindt zich een houten luik en een klein venstertje. Het rechterdeel van de erfzijdegevel is blind, op een later ingebrachte deur na: hier moet de oude, in de Atlas der Buurtwegen weergegeven linkervleugel bij het woonhuis hebben aangeleund. Ook het linkerdeel van de gevel is blind, maar niet over zo’n considerabele breedte. Op gelijkvloers niveau is hier nog de lage rechtervleugel aangebouwd. De middentraveeën omvatten op gelijkvloers niveau van rechts naar links twee rechthoekige vensters in een kalkstenen omlijsting, een blinde travee, een getoogd venster (of deur) in een kalkstenen omlijsting met sluitsteen, daarnaast mogelijk nog een venster (is niet duidelijk op de foto). Hierboven op verdiepingniveau van links naar rechts twee kleine getoogde vensters met kalkstenen omlijsting, sluitsteen en duimen, boven de blinde travee een later ingebracht, vierkant venster, daarnaast twee rechthoekige vensters met hardstenen boven- en onderdorpels.

De dwarsschuur is een sober volume, met aan erfzijde een korfboogpoort in een kalkstenen omlijsting met negblokken in regelmatig verband, rechts daarvan een rechthoekig staldeurtje onder latei. De rechts aanleunende stal is een ouder volume, de rechterzijgevel met aandak en vlechtingen. De wit gekalkte erfzijdegevel werd volledig ingebouwd met recente constructies, zodat slechts één zolderluik in houten kozijn zichtbaar is.

De linker-stalvleugel omvat enkel aan erfzijde een sequentie van muuropeningen: rechthoekige poorten, lage getoogde stalvensters en getoogde zoldervensters. De buitengevels zijn blind.

  • PAUWELS D., SCHLUSMANS F. et al. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14N4, Brussel - Turnhout.

Bron: Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier DL002442, Veulen: aspecten
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gesloten hoeve [online], https://id.erfgoed.net/teksten/159395 (geraadpleegd op ).


Gesloten hoeve ()

Belangrijke gesloten hoeve met kern van circa 1775 (woonhuis en oostelijke stal), aangebouwd tegen de hoeve nummer 126. Ze staat nog niet aangeduid op de Ferrariskaart (1771-77). De schuur dateert waarschijnlijk uit de eerste helft van de 19de eeuw, confer Atlas van de Buurtwegen (1843). De noordstal dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw. De stal die de zuidzijde van het erf afsloot werd vervangen door een recente constructie.

Bakstenen gebouwen onder zadeldaken (Vlaamse pannen behalve voor het woonhuis en de schuur), rondom een rechthoekig, gedeeltelijk gekasseid erf, toegankelijk via de inrijpoort aan de westzijde: rondboogpoort in een kalkstenen omlijsting met negblokken in regelmatig verband; schamppalen.

Woonhuis ten westen van het erf. Boerenburgerhuis van zeven traveeën en twee bouwlagen. Bakstenen gebouw op licht verhoogde begane grond; recente breukstenen plint aan straatzijde, voorzien van kalkstenen keldergaten. Rechts bleef de aanzet van een kalkstenen hoekband bewaard. De oorspronkelijke vensters zijn de kleine, getoogde vensters in kalkstenen omlijsting met sluitsteen, voorheen beluikt (circa 1775). De ordonnantie van de benedenverdieping werd gewijzigd in het eerste kwart van de 19de eeuw. Rechthoekige muuropeningen in een kalkstenen omlijsting, waarschijnlijk van hergebruikt materiaal; de vier linkervensters waren voorheen beluikt.

In de achtergevel nog twee 18de-eeuwse vensters van het hoger beschreven type op de bovenverdieping; de overige muuropingen werden in het eerste kwart van de 19de eeuw en later aangepast.

De noordzijgevel bezit verschillende 18de-eeuwse vensters: deze zijn waarschijnlijk van hergebruikt materiaal, aangezien nog in het midden van de 19de eeuw tegen deze gevel een dienstgebouw aanleunde.

De stal ten oosten van het erf dateert eveneens uit de 18de eeuw, te oordelen naar de rechterzijgevel met aandak en vlechtingen; de gevel werd volledig ingebouwd met recente constructies, zodat slechts één zolderluik in houten kozijn zichtbaar is. De stal ten noorden van het erf dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw, en is voorzien van getoogde muuropeningen.

Dwarsschuur achteraan het erf, aansluitend bij, en vooruitspringend ten opzichte van de oostelijke stal; zij is voorzien van een korfboogpoort in een kalkstenen omlijsting met negblokken in regelmatig verband.


Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gesloten hoeve [online], https://id.erfgoed.net/teksten/32227 (geraadpleegd op ).