erfgoedobject

Kasteel heren van Guigoven

bouwkundig element
ID
32241
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32241

Juridische gevolgen

Beschrijving

Gelegen aan het eind van de doodlopende Kasteelstraat. Het kasteel, voormalige verblijfplaats van de heren van Guigoven, is één van de weinige gebouwen die op de drassige bodem van de alluviale vlakte van de Mombeek werden opgetrokken. Oude bronnen vermelden het al in de 13de eeuw.

Oorspronkelijk was het een waterburcht met een ophaalbrug als enige toegang. De huidige vijver is nog een rest van de voormalige ringgracht die die in de loop van de 19de eeuw grotendeels werd gedempt. Een bronnetje in de nabije omgeving en een aftakking van de Molenbeek hielden het waterniveau in deze gracht op peil. De middeleeuwse waterburcht, zwaar beschadigd tijdens de godsdienstoorlogen in de tweede helft van de 16de eeuw, werd vanaf de 17de eeuw geleidelijk tot een residentiële kasteelhoeve verbouwd. Het geheel onder recente gecombineerde zadeldaken (leien) met flauwe helling en recente dakkapellen. Als gesloten complex aangeduid op de Ferrariskaart (1771-77) en in de Atlas van de Buurtwegen (1844). Op een tekening (circa 1800) van P. de Corswarem is de poortvleugel haast blind en het woonhuis ten noordwesten nog voorzien van een zadeldak tussen zijtrapgevels en van kruis- en kloosterkozijnen. Heden taverne; U-vormig complex met poortvleugel ten zuidwesten: centrale poorttoren tussen het naar het zuidoosten uitgebreid woonhuis en de stalvleugel; ten noordwesten in het verlengde van het woonhuis, een dienstgebouw als tegenhanger van de haakse zuidoostelijke stalvleugel.

Ten zuidwesten, poorttoren van drie bouwlagen onder ingesnoerde naaldspits (leien), het kalkstenen gedeelte onderaan uit de eerste helft van de 17de eeuw, het bakstenen uit de tweede helft van de 17de eeuw. S-vormige ankers. Mergelstenen kroonlijst op ojiefvormige consoles. Rondboogpoort in Maaslandse renaissance in een ingediepte, getoogde omlijsting met entablement. Boven de poort, op de tweede bouwlaag: kloosterkozijn met een geprofileerde neg en een ontlastingsboog van een rol- en een platte laag. Op de derde bouwlaag: rechthoekig venster met negblokken en dito ontlastingsboog. Tussen beide laatste verdiepingen in is een problematisch beeld ingemetseld, mogelijk van Keltische oorsprong. Aan de erfzijde: korfboogpoort met negblokken, waarboven dito vensters als aan de buitenkant.

Het voormalige woonhuis sluit de noordwestelijke hoek af van de poortvleugel en vormt het oudste gedeelte van het huidig bakstenen gebouwencomplex, zie jaarankers 1619; één en drie traveeën, souterrain en twee bouwlagen, duidelijk gemarkeerd door bouwnaden en mergelstenen afwerking voor hoekstenen, speklagen, steigergaten en omlijstingen van de door de latere bedaking ingekorte zoldervensters van de vroegere trapgevel. S-vormige ankers. Getoogde vensters in kalkstenen omlijstingen uit het tweede of derde kwart van de 18de eeuw met latere lekdrempels. Gelijkaardige vensters in de aanpalende travee van de poortvleugel uit de tweede helft van de 17de eeuw. S-vormige ankers. Aan erfzijde is in de oksel van poortvleugel en woonhuis een toegangsrisaliet, gedateerd 1878 zie gevelsteen, onder overstekend zadeldakje aangebouwd; rondboogdeur geflankeerd door de blazoenen van voormalige bewoners, de families de Blanckart en Hövel; oculus in de geveltop; gelijktijdig aanpassen van de muuropeningen van de rechter benedenvensters van het woonhuis; links gelijktijdig dichten van de rondboogarcade op Toscaanse zuilen, met daarboven twee kloosterkozijnen van het hoger beschreven type. Noordwestelijk dienstgebouw: achterzijde met resten van een silex plint; erfzijde met voornamelijk aangepaste rechthoekige muuropeningen in omlijstingen van hergebruikte kalksteen; korfboogvormige poort, in de zesde travee, met afgeschuinde neg en negblokken, van 1766 zie sluitsteen. Zuidoostelijke stalvleugel: voornamelijk aangepaste rechthoekige muuropeningen; erfzijde van 1631, zie jaarankers; aansluitend drie waarschijnlijk nieuwe poorten. Ten zuidwesten, sterk verbouwde, vrijstaande langsschuur. Voor het kasteel: bakstenen waterput.

  • BOGAERTS D. e.a., Kortessem. 50 historische getuigen, (Tongeren), (1986), 102-103, ill.
  • BOGAERTS D. & VALGAERTS E., Kortessem. Een rijk molenverleden, Kortessem, 1990, p. 145 (ill. 62), 149 (ill. 64), 155.
  • DIRIKEN P., Toeristisch-recreatieve atlas van Limburg, 1. Fruitstreek-Haspengouw, 3.10. Geogids Kortessem , s.l., 1983, p. 16, 17 (ill.).
  • D(USAR) A., Het land van Loon. Het kunstpatrimonium, (De Tijdspiegel, XX, 1965, p. 55).
  • RASKIN L., Inventaris van de Limburgse kastelen, (De tijdspiegel, 26, 3, 1971, p. 1, 18, afb.).
  • S.N., Bondige inventaris... , p. 216.
  • S.N., Guigoven door de eeuwen heen, Guigoven, 1983 , p. 40, 48, 123, 143, afbeelding op p. 57.

Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Tuinen van het Kasteel heren van Guigoven

  • Is deel van
    Guigoven


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel heren van Guigoven [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32241 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.