Teksten van Neoclassicistisch burgerhuis

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32426

Neoclassicistisch burgerhuis ()

Neoclassicistisch dubbelhuis met gecementeerde voorgevel maar met een oudere 17de-eeuwse kern.

Historiek

De woning wordt reeds weergegeven op de Ferrariskaart (1770-1778), als grote L-vormige constructie, mogelijks met inbegrip met het tegenwoordig rechts naastliggende pand en met een lange aansluitende vleugel langsheen de Omstraat. Het primitief kadaster (1840-1844) toont een smaller pand, met het huidige breedhuis langsheen het Kerkplein, daarbij aansluitend een korte achterwaartse vleugel links en rechts van een achtererf. Achter dit U-vormige geheel, dat mogelijks ten gevolge van een interne opdeling minder breed is dan de Ferrariskaart laat vermoeden, wordt een tweede U-vorm weergegeven, in spiegelbeeld met het eerste, maar volledig vrijstaand, zodat een quasi-besloten geheel wordt gevormd, met een doorgang aan de Omstraat.

De huidige bewaarde bouwmassa doet een 17de-eeuwse kern vermoeden, maar werd herhaaldelijk getransformeerd.

Beschrijving

Het burgerhuis is gelegen op de hoek van het Kerkplein met de Omstraat.

De voorgevel is volledig gecementeerd met schijnvoegen, ter hoogte van de balklagen bleven wel de oorspronkelijke, S-vormige muurankers zichtbaar. De woning is vijf traveeën breed, met ongelijke spreiding, er is een hiaat tussen de tweede en derde travee van rechts. Een oude prentkaart toont inderdaad aan dat omstreeks 1929 vensters werden toegevoegd aan de rechterzijde. De rechthoekige muuropeningen, waaronder een centrale ingangsdeur, behielden het oorspronkelijk houtwerk. De gelijkvloerse vensters beschikken over rolluikkasten die de oorspronkelijke vensterluiken vervangen. Vier kleine keldergaten, met een andere traveespreiding dan de bovenliggende muuropeningen, zijn gedicht met sierlijk metaalwerk.

De zijgevels zijn voorzien van aandaken, maar enkel de linkse zijgevel is volledig zichtbaar. Het parement is mee gecementeerd met de voorgevel, toont krulankers, en is grotendeels blind, op een keldergat na, alsook kleine vensters aan de linkerzijde, en twee dicht getimmerde vensters in de geveltop. De gevelstructuur schijnt het bestaan van vlechtingen te verraden.

De gekaleide, van S-vormige muurankers voorziene achtergevel toont aan de rechterzijde duidelijk de sporen van een achterwaartse aanbouw onder zadeldak. Ter hoogte van deze zone is de gevel volledig blind; de centrale gevelpartij behield wel nog de oorspronkelijke muuropeningen, op het gelijkvloers een centrale deur met klein bovenlichtje, op de verdieping drie kleine venstertjes, alle in origineel houten kozijn. Het linkergedeelte – waar het primitief kadaster een tweede achterwaartse uitbouw situeert - omvat op gelijkvloers niveau twee grote rechthoekige ramen, die overduidelijk zijn toegevoegd, mogelijks parallel met de verbouwing in 1929 aan de voorzijde. Links van de achterdeur bleef een pomp met waterbak bewaard.

Achter de woning ligt een lang tuinperceel aan de Omstraat. Langs de eerste helft is het begrensd door een bakstenen muur die overgaat in een meterslange oude haag van gele kornoelje. Ze zijn voor het straatbeeld beeldbepalend.

  • Beschermingsdossier DL002335, Kortessem 3 panden (S.n., 2003, digitaal dossier)
  • DE MAEGD C. & VAN DEN BROECK M. 2007: Historische tuinen en parken van Vlaanderen, Inventaris Limburg, Deel 3: Alken, Borgloon, Heers, Kortessem, Wellen, M&L Cahier 15, Brussel, 240.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: S.N. 2015: Neoclassicistisch burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/teksten/170432 (geraadpleegd op ).


Dubbelhuis ()

Dubbelhuis, vijf traveeën en twee bouwlagen onder steil, mank zadeldak (nok parallel aan de straat, voorzijde mechanische pannen, achter- Vlaamse), in kern uit de eerste helft van de 17de eeuw. Op de Ferrariskaart (1771-77) komt er een veel groter complex voor, dat mogelijk in de eerste helft van de 19de eeuw werd opgesplitst confer Atlas van de Buurtwegen (1844). In deze Atlas treft men nog een U-vormig voorhuis aan en een dito achterhuis.

Gecementeerd bakstenen gebouw met smeedijzeren S-vormige ankers. Rechthoekige vensters en deur in een gecementeerde omlijsting; rolluikkasten voor de voorheen beluikte benedenvensters. Houtwerk uit de eerste helft van de 19de eeuw, waaronder deur met bovenlicht. Volgens oude prentkaart, werden in 1929 in de rechtertravee twee bijkomende vensters gestoken. Zijgevels met aandaken, sporen van vlechtingen en krulankers. Achtergevel met houten kozijnramen en sporen van de voormalige haakse aanbouw.

  • VANAUDENAERDE J., Kortessem, historisch perspectief, 1. Het dorp 1900-1945, Kortessem, 1991 (met een inleid. door E. VALGAERTS), p. 54, afb. op p. 55 zonder de latere vensters in de rechtertravee.

Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs:  Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Pauwels D. 1999: Neoclassicistisch burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/teksten/32426 (geraadpleegd op ).