Het neoclassicistisch Sint-Michielskasteel wordt omgeven door een deels omgracht park en is bereikbaar via een kastanjedreef.
Historiek
Volgens de literatuur dateert het gebouw van circa 1800, volgens de eerste kadastergegevens bestond het reeds in 1835. Het kasteel wordt met de huidige inplanting aangeduid op de kaart van Vandermaelen (1846-1854) en de Poppkaarten (1842-1880). Op de kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) wordt de locatie van het latere kasteel weergegeven als akkers en moestuinen achter de woningen langs de latere Groen- en Clemenceaustraat. De kaart van Vandermaelen geeft het door bos omgeven kasteel weer binnen een rechthoekige omgrachting, bereikbaar langs een weg vanuit de Groenstraat.
Beschrijving
Het Sint-Michielskasteel wordt omgeven door een omliggend, deels omgracht, gelijknamig park, gelegen in een recente woonwijk aansluitend bij het centrum van het gehucht ten zuidwesten van Sint-Katelijne-Waver.
Binnen het kasteeldomein komen verschillende gebouwen voor.
Kasteel
Het neoclassicistisch kasteel (nummer 11) telt zeven traveeën en twee bouwlagen + souterrain onder een leien zadeldak (nok parallel aan de straat) met links en rechts latere aanbouwsels van één travee en één bouwlaag onder een plat dak, opklimmend tot de eerste helft van de 19de eeuw. Ten zuidwesten en ten zuidoosten bevinden zich haakse bijgebouwen van één bouwlaag onder zadeldaken. Het symmetrisch opgebouwd kasteel met verhoogde begane grond heeft verankerde, bepleisterde en beschilderde lijstgevels met verkleinende ordonnantie en rechthoekige muuropeningen, aan de zuidelijke voorgevel met rolluikkasten, de noordelijk achtergevel met beluikte vensters in de zijtravee.
De zuidelijke voorgevel wordt gemarkeerd door lisenen onder een blinde fries en drie middentraveeën onder een driehoekig fronton met ovaal venster. De aanbouwsels hebben een bekronende balustrade. De centrale, licht uitspringende ingangstravee met deur in arduinen entablementomlijsting is bereikbaar via een steektrap.
De gelijkaardige noordelijke achtergevel met deels van een leeuwenkopvulling voorziene, steigergaten heeft een uitspringende middenpartij als haaks aanbouwsel van drie traveeën onder een gelijkaardig fronton boven een wapenschild. De rechthoekige deuren omvatten een latere houten roedeverdeling. De bovenverdieping heeft ritmerende lisenen, een centraal balkonvenster tussen blinde traveeën met medaillons en eenguirlandebekroning. De brede arduinen steektrap leidt naar het park. Het interieur werd aangepast in de jaren 1930 en is op het moment van inventarisatie (1997) in gebruik als kantoorruimte.
Bijgebouwen
Het bijgebouw (nummer 9) van acht traveeën en één bouwlaag onder pannen zadeldak (nok loodrecht op de straat) heeft een ontpleisterde bakstenen lijstgevel geritmeerd door lisenen met sporen van vroegere rondboogpoorten. De laatste travee is voorzien van rechthoekige muuropeningen van de huidige conciërgewoning.
Het aangepast, verankerd bijgebouw (nummer 11B) telt acht traveeën en één bouwlaag onder leien zadeldak (nok loodrecht op de straat). De bepleisterde en beschilderde lijstgevel wordt geritmeerd door lisenen met rondboogpoorten en rechthoekige vensters in rondboognissen. De deels bepleisterde, verspringende achtergevel heeft rechthoekige vensters.
Park en Kastanjedreef
Het kasteel is bereikbaar via een gekasseide, recent aangeplante dubbele kastanjedreef (Aesculus) uitlopend op ijzeren hek tussen hekpijlers als toegang tot het symmetrisch, volgens Frans model aangelegd staatsieplein met bloemenperken. De kastanjebomen werden aangeplant ter vervanging van de oorspronkelijke lindendreef. Het achterliggend Engels park bestaat uit een gazon, vijver en verspreide groepen opgaande bomen. De in het derde kwart van de 19de eeuw deels verdwenen omgrachting (zichtbaar op de kaart van Vandermaelen en de Poppkaart) omgeeft het park.
- Onroerend Erfgoed Antwerpen, Beschermingsdossier DA000527, Sint-Michielskasteel en omgeving (S.N., 1981).
- Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
- Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
- KENNES H. & STEYAERT R. 1997: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Antwerpen, Arrondissement Mechelen, Kantons Duffel - Heist-op-den-Berg, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 13N4, Brussel - Turnhout.