is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kapel van Oetersloven
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Kapel van Oetersloven
Deze bescherming is geldig sinds
De kapel, gelegen aan de zuidwestkant van een kruising van twee kleine, landelijke wegen, is omgeven door een oude boomgaard met een aantal perelaars en een meidoornhaag. Het suffix -lo betekent, zoals in Borgloon, "beboste heuvel". Topografisch klopt deze toponymische hypothese: het Oeterslovenveld maakt immers deel uit van een plateau, waarvan de kruin tevens het hoogste plekje is van de fusiegemeente Wellen (+ 83 meter). Een andere hypothese is dat de naam is afgeleid van een Frankische grootgrondbezitter. Oeters-hoven zou dan duiden op de hoeve, landerijen en bezittingen van Oeter.
De kapel, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, sinds 1423 specifiek aan Onze-Lieve-Vrouw van de Zeven Weeën, wordt in de 12de eeuw reeds vermeld en geschonken door de niet gekende ridder-stichter aan de priorij van de kanunnikken van het Heilig Graf van Wimmertingen-Henegouw. In 1504, overgedragen aan kanunnikessen van dezelfde orde, die in het bezit van het bedehuis bleven tot aan de opheffing van hun klooster tijdens de Franse Revolutie, in 1796. De kapel werd een ontmoetingsplaats voor bedevaarders uit Limburg, Brabant en Wallonië.
In 1465-1466 werd de kapel met omgeving verwoest. Raes van Heers had Lodewijk van Bourbon vervallen verklaard van de bisschoppelijke zetel van Luik. Filips de Goede, die Lodewijk steunde, zond een groep Picardiërs om de orde te herstellen. In de buurt van de kapel had op 16 januari 1466 een gewapend treffen plaats. Raes van Heers leed een nederlaag. De opstandelingen kregen later de naam "Gezellen van de Groene Tent".
In 1467 werd de vernielde kapel heropgebouwd. Kluizenaars, waarvan sommige een school hielden en handel in koper dreven, zorgden voor het bedehuis van 1712 tot 1895, waarna kort daarop de kluis, op de plaats van de huidige sacristie, werd afgebroken. Vanaf 1801 wordt de bedevaartkapel beheerd door het Bureel van Weldadigheid uit Borgloon, het huidige Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn. Het oude bedehuis is reeds lang verdwenen.
Het huidige barokke gebouw dateert uit de 17de eeuw. De kluis werd afgebroken na de Tweede Wereldoorlog en vervangen door een sacristie, gebouwd aan de kapel. Kapel van drie traveeën, met driezijdige koorsluiting, onder zadeldak (kunstleien), daterend uit de 17de eeuw, aangeduid op de Ferrariskaart (1771-77) aan de zuidoostkant van hoger genoemde kruising van veldwegen en in de Atlas van de Buurtwegen (1844), zogenaamde Chapelle Oeterslaens.
Witbeschilderde baksteenbouw met verwerking van mergelsteen voor de afzaat boven de gepikte plint, de doorlopende waterlijst, de steunberen en hoekbanden van het koor, alsook de deuromlijsting met holrond profiel. De bakstenen steunberen van het schip zijn recenter. Westelijke puntgevel met aandak met vlechtingen en dakruitertje. Schip met overhoekse muizentandfries en houten kroonlijst op klossen. Getoogde vensters met afzaat. Boven de korfboogdeur aan de noordzijde: kleine beeldnis en een geschilderde inscriptie op mergelstenen gevelsteen: O GY SCHOONSTE DER VROUWEN/ [S]MEEKT VOOR ALLE CHRISTENEN (1831).
Aan de voorgevel aangebouwde sacristie van één travee onder lessenaarsdak (golfplaten), daterend van na de Tweede Wereldoorlog. Bepleisterd interieur met vlakke afdekking.
Mobilair: Piëta, Onze-Lieve-Vrouw van zeven smarten, in gepolychromeerd beukenhout (Luik, 1500-1520), in 1995 gerestaureerd; enkele gipsen en recente houten beelden; beschilderd houten kruisbeeld buiten aan koorgevel (begin 16de eeuw).
Gemarmerd barokaltaar met perspectiefschilderingen, bekroond met een hart doorboord met zeven zwaarden in een stralenkrans, en geflankeerd door twee engelen (17de, 18de eeuw); zeventien bidbanken (eerste helft 18de eeuw), deels vernieuwd; houten afsluiting, waarboven doksaal (18de eeuw?); talrijke ex-voto's. Glasramen met de smarten van Maria (20ste eeuw).
Bron: PAUWELS D. & SCHLUSMANS F. met medewerking van MUYLDERMANS E. & ROMBOUTS J. 1999: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kanton Borgloon, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda; Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is gerelateerd aan
Omhaagde kapelsite met boomgaard
Is deel van
Berlingen
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapel van Oetersloven [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/32580 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.