erfgoedobject

Huis Het Schaakbert

bouwkundig element
ID
3357
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/3357

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Huis Het Schaakbert
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Huis Het Schaakbert
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Het hoekhuis met de Zoutwerf, het voormalige "Schaakbert", later genaamd "Ingelborc", was sedert 1504 het ambachtshuis van de kuipers.

Historiek

Oude prenten tonen een hoekhuis, opgetrokken in bak- en zandsteenstijl met trapgevels, 1634 gedateerd (jaartal in gevelcartouche) (SAM., Verzameling Schoeffer).

In de late 19de eeuw werden de trapgevels gesupprimeerd, werd een verdieping toegevoegd en werden de zadeldaken aangepast aan de nieuwe lijstgevels. Bouwsporen en –littekens van deze verbouwing werden achter een bepleistering verborgen, zoals te zien op een oude foto (SAM., ICON., nummer 4741). In een latere bouwfase werd het pand opgedeeld in twee afzonderlijke woningen, en werd het deel ter hoogte van de hoek gedecapeerd.

Beschrijving

De bestaande toestand toont 19de-eeuwse lijstgevels van vier bouwlagen, geopend door rechthoekige vensters, voorzien van hardstenen dorpels.

Muurankers met kram en krul, gekoppelde kalkzandstenen penanten, witstenen hoekblokken en wigvormig ontlastingssystemen van de vensters wijzen op de oudere kern in traditionele bak- en zandsteenstijl.

De begane grond aan de zijde van de Zoutwerf is volledig verbouwd en ingekapseld. De gelijkvloerse verdieping van het pand Guldenstraat nummer 3 wordt overspannen door een balkenroostering met de moerbalken evenwijdig aan de straatgevel. De kinderbalken zijn volledig verzonken in de moerbalken. De moerbalksloffen zijn voorzien van een zaagtandmotief en een rondstafprofiel. De raveling duidt op een vroeger schouwvolume, vermoedelijk in de loop van de 18de eeuw vervangen. De roostering was tot kort voor het moment van bescherming (2002) voorzien van een egale bepleistering op een vernagelde rinkellattenstructuur.

Een vloerluik voor de schouw verleent via een houten trapladder toegang tot de kelder. De ondergrondse bouwlaag bestaat uit een éénbeukige, langgerekte kelderruimte overspannen door een tongewelf en met een gedichte straattoegang (bewaarde stenen trap onder een steekkap). Deze keldertoegang wordt weergegeven op de tekening door De Noter.

Vanaf de tweede bouwlaag vertrekt een houten spiltrap met polygonale spil waarin omgestoken treden (ojiefprofiel) zijn ingelaten middels getoognagelde pen- en gatverbindingen. Op basis van bouwsporen kon worden vastgesteld dat de locatie van de trap niet initieel is. De fragmentering van deze verdieping werd in de loop van de bouwgeschiedenis gewijzigd, dit wil zeggen een binnenmuur werd verplaatst, vermoedelijk naar aanleiding van het inbrengen van de spiltrap.

De derde bouwlaag omvat een niet gefragmenteerde zaal van vier traveeën. De rijkere afwerking doet vermoeden dat zich hier de gildenzaal bevond. De toegang tot deze zaal wordt verleend door een rondboogvormig poortje met kalkzandstenen imposten en wigvormige sluitsteen, vermoedelijk oorspronkelijk de omlijsting van een zolderluik. De moerbalken van de roostering kennen een haaks verloop ten opzichte van de balklagen van de eerste twee bouwlagen. Deze anomalie wijst er misschien op dat het pand in verschillende bouwfasen werd opgetrokken en verhoogd. De roostering van de zaal werd vermoedelijk in de loop van de 18de eeuw voorzien van een stucplafond met getrokken, geprofileerd lijstwerk, waarin twee verscheiden inrichtingscampagnes kunnen worden afgelezen.

De dakconstructie ter hoogte van de hoek Guldenstraat/Zoutwerf dateert van de laatste ingrijpende bouwfase waarbij de panden met één bouwlaag werden verhoogd en bestaat uit een laat-19de-eeuws dakgebint (gekenmerkt door baddingen). In de tweede zolder is het laatmiddeleeuwse gebinte bewaard, deels geïntegreerd in het laat-19de-eeuws muurwerk van de bovenste verdieping.

  • AZEVEDO COUTINTO Y BERNAL G. 1776: Historische saemen-spraeke over de stadt van Mechelen, tusschen Pipinus ende Ludolphus de selve stadt door-wandelende, Mechelen, boekdrukker J.-F. Van der Elst.
  • BERLEMONT F., Persoonlijk archief.
  • SAM., Verzameling Schoeffer, B 6701: “1630 Kordewagenaershuis; 1634 Kuipershuis. Gezigt van 1790” door J.B. De Noter, s.d.
  • SAM., Verzameling Schoeffer, B 6701: Hoogbrug door J.B. De Noter, s.d.
  • SAM., ICON., nummer 4741.
  • SAM., Plan Primitif.
  • SAM., Iconografie, A 6.680: Fotografische opname Guldenstraat (s.d.).

Bron: Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier DA002336, Mechelen: Laat-Middeleeuwse kernen Guldenstraat.
Auteurs: Thiels, Nancy
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huis Het Schaakbert [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/3357 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.