erfgoedobject

Goed ten Boekel

bouwkundig / landschappelijk element
ID
33774
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/33774

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek

Leegstaand kasteeltje gelegen aan de Burggravenstroom in een ongeveer circulaire dubbele omgrachting met ten zuiden ervan voorheen een aansluitende rechthoekige omwalling, op de hoek Langerbrugsestraat. Vermoedelijk eertijds een tweeledige mottestructuur met een omwald opper- en neerhof. Leen van de Sint-Baafsabdij. Reeds vermeld in 1280. Kwam in 1350 als zogenaamd "Wiendekin Gaver" in handen van de familie Borluut, sinds de 16de eeuw ook heer van Sint-Denijs-Boekel, en van dan af zogenaamd "Bouckel". In 1745 verkocht aan baron van Zinzerling. In 1761 omschreven als "een schoon casteel ofte speelgoedt, onlangs ten meerdere deele nieuwe gemaeckt, mitsgaeders eenen schooner hof ende motte, rondomme bewalt met dobbel wallen, dewelcke als onnexiteyt hebbende met de Sassche vaert". Het oorspronkelijke kasteel in zijn dubbele omwalling wordt afgebeeld in A. Sanderus' Flandria Illustrata van 1641. In 1770 verkocht aan J.-L. Caters. Nadien eigendom van de familie de Bay die het kasteel grondig restaureerde in 1895. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd de beukendreef gerooid en nadien werd het kasteel en park verkocht aan de "Centrales Electriques des Flandres", die in deze buurt een centrale gebouwd had.

Beschrijving

Het huidige kasteeltje vertoont ondanks de 18de-eeuwse verbouwingen en de grondige restauratie van 1895 nog sterke gelijkenis met het oude kasteel zoals afgebeeld in het werk van Sanderus.

Bak- en zandstenen gebouw met een voorbouw en een bijna parallel met de achterbouw van twee bouwlagen onder twee zadeldaken (leien, nok parallel met de straat) tussen zijtrapgevels. Voorbouw met lijstgevel van zeven traveeën gevat tussen zandstenen hoekblokken met sierlijke ankers. Middenrisaliet met deur na de restauratie van 1895 uitgewerkt als trapgevel (zes treden + topstuk). Rondboogdeur in geprofileerde arduinen omlijsting ingeschreven in een geblokte rechthoekige omlijsting met kroonlijst, vermoedelijk uit de tweede helft van de 18de eeuw. Twee smallere vensters flankeren de deur. Op geveltop twee cartouches met huisnaam "castellum Bouckel". Rechthoekige vensteropeningen, in rechter travee met kruiskozijnen. De smalle venstertravee links naast het trapgevelrisaliet verwijst naar de plaats van een vroegere blinde erker over twee bouwlaag (zie tekening Sanderus). Twee getrapte dakvensters.

Zijtrapgevels van twee traveeën. Achteraanbouwsel van zeven traveeën met links zijtrapgevel onder zadeldak (nok parallel aan de voorbouw, leien). Vermoedelijk werd bij de restauratie in 1895 het linker deel uitgebreid en voorzien van korfboogvormig deurtje in zandstenen omlijsting met steektrap met ernaast een erkervormig uitbouwseltje. Achtergevel, afgelijnd door kroonlijst op modillons, voorzien van rechthoekige vensters met persiennes.

Interieur

Hal over de volledige diepte van het huis (vijf traveeën) met panelen met stucversiering in rococostijl. Uniek is de stoffering van het salon met zeven geschilderde wandtaptijten gevat in lambriseringen in rococostijl, alle met voorstellingen van het kasteel en park, voor en na de restauratie van 1895 en met de afbeeldingen van het kasteel en de dorpskern naar A. Sanderus, Flandria Illustrata. Ook de huiskapel, ingericht in 1787, is nog terug te vinden.

Voor het kasteel, twee tegenover elkaar staande dienstgebouwen onder zadeldak (pannen), uit de 18de eeuw. Bepleisterde en geelgeschilderde voorgevels op zandstenen plint met imitatiebanden en drie rondboogpoorten in geprofileerde omlijstingen. Centrale travee uitlopend in driehoekig fronton versierd met oculus gevat in rocaille. Bakstenen zijpuntgevels met vlechtingen.

Ten noorden, achter het 18de-eeuws dienstgebouw, vierkante bakstenen duiventoren onder tentdak, vermoedelijk heropgebouwd zonder vlieggaten. Zandstenen hoekblokken tot hoogte van tweede bouwlagen.

  • DE POTTER F. & BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten in de Provincie Oost-Vlaanderen, reeks I, deel 2 Gent, 1864-70, p. 88-89.
  • VANACKER D. & HENDRYCKX M., Langs Het Kanaal, Gent, 1982, p. 184.

Bron: LANCLUS K. & VERBEECK M. 1993: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Evergem - Lochristi, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Kasteelpark

Het domein met kasteelpark is reeds afgebeeld op de de kabinetskaart van de Ferraris (1771-1777), met parkaanleg binnen de dubbele omwalling die in het zuiden tot de Langebrugsestraat liep. Het park evolueerde in de loop van de 19de eeuw naar een landschappelijke stijl waarin de gracht werd omgevormd tot vijver. De omwalling in het zuiden is niet meer volledig watervoerend, maar in reliëf nog waarneembaar (digitaal hoogtemodel).

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Eerste editie, Krijgsdepot, uitgegeven in 1865-1880, schaal 1:20.000.
  • Topografische kaarten van België, Derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1889-1900, schaal 1:20.000.
  • Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1928-1950, schaal 1:20.000.
  • Geoportaal Onroerend Erfgoed, Digitaal Hoogtemodel Vlaanderen II, multidirectionale hillshade 0,25m, [online], (geraadpleegd 7 februari 2022).
Auteurs: de Haan, Aukje
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Goed ten Boekel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/33774 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.