Historiek

Vermeld in 966 wanneer koning Lotharius de Sint-Baafsabdij bevestigde in haar rechten en bezittingen en in 1105 wanneer de bisschop van Noyon en Doornik het patronaat verleende aan de Sint-Baafsabdij. De kerk brandde in 1783 volledig af. Wederopbouw onder leiding van F. Drieghe in 1785-90 in classicistische stijl. Slechts ingewijd in 1833. Restauratie na de oorlogsschade in 1926-27 naar ontwerp van architect A. Poppe en in 1959-60 onder leiding van Adriaan Bressers.

Beschrijving

Driebeukige transeptloze hallenkerk van zeven traveeën met westelijke toren onder één zadeldak (leien), vlak afgesloten koor van twee traveeën geflankeerd door winterkapel (ten noorden) en sacristieën (ten zuiden).

Grotendeels opgetrokken uit baksteen met schaarse verwerking van natuursteen voor plint, omlijstingen en decoratieve afwerking. Classicistische Westelijke gevel met zandstenen kolossale pilasters met lijstkapitelen, bekroond met een driehoekig arduinen fronton versierd met het wapen van de Gentse bisschop de Lobkowitz, opdrachtgever tot de bouw van de kerk in 1785, aangebracht in 1847 en gerestaureerd na oorlogsschade. Rondboogdeur in rechthoekige classicistische omlijsting van arduin met sluitsteen en waterlijst. Erboven rechthoekig omlijst venster. Voor de zijbeuken hoge rondboogvensters in arduinen omlijsting met sluitsteen en waterlijst. Gedenkstenen met vermelding van "Den E.W. Heer L. Drieghe pastor den 20 april 1785" en "Bailliu, borgemeeste en schepenen den 20 april 1785" in zandstenen plint. Vierkante westtoren heropgebouwd in 1926-27 met rondboogvormige galmgaten en uurwerk eveneens afgelijnd door zandstenen hoekbanden.

Zijgevels met segmentboogvensters in teak- en zandstenen omlijstingen met hardstenen waterlijst, tussen pilasters met versneden steunberen, laatstgenoemde toegevoegd bij de wederopbouw na de Eerste Wereldoorlog.

Tegen vlakke oostgevel van koor, overluifelde calvarie in 1927 gerestaureerd, de beelden van Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Jan staan heden in de kerk.

Interieur

Ton- en koepelgewelven met gordelbogen respectievelijk in midden- en zijbeuken. Beuken gescheiden door Dorische zuilen op arduinen sokkel met rondboogarcade afgelijnd door gekornist entablement op classicistische consoles in zwikken van de scheibogen. In zijbeuken gelijkaardige pilasters. Koor geritmeerd door vlakke pilasters met verguld kapiteel. Doksaal rust op vier zandstenen zuilen.

Mobilair

Schilderijen: Maaltijd met de Emmaüsgangers door J. Paelinck (1819) (hoofdaltaar), Heilige Kruisvinding van J. Pauwels van 1854 (zuidelijk zijaltaar), Onze-Lieve-Vrouw met Kind verschijnt aan de pestlijders en pestheiligen van J. Pauwels van 1857 (noordelijk zijaltaar).

Beeldhouwwerk: Aan weerszij van hoofdaltaar, geschilderde stenen beelden van de Heilige Paulus en Heilige Petrus uit de 18de eeuw, naar verluidt herkomstig uit de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen; beeldnissen met allegorische vrouwenfiguren (1854 en 1857) flankeren de zijaltaren; verschillende heiligenbeelden in geschilderd hout uit de 19de eeuw; vier stenen heiligenbeelden door F. Delanier van 1857 en 1859; twee 19de-eeuwse engelfiguren.

Hoofdaltaar van 1816 deels van verguld marmer met tabernakel van Tiberghien in witgeschilderd en verguld hout, hersteld in 1927 door J. De Visscher en in 1958-60. Zijaltaren: portiekaltaren van Onze-Lieve-Vrouw en Heilig Kruis bekroond door beeldengroepen, door J. Nimmegeers vervaardigd in 1852 in witgeschilderd en verguld hout, respectievelijk in 1898 en 1897 toevoeging van bas-reliëfs door J. Vits gerestaureerd in 1927 en 1959-60. Eiken koorgestoelte met vergulde decoratieve motieven en kerkmeesterbanken van 1793 door J. en E. de Bouve hersteld in 1927. Eiken lambrisering over de volledige lengte van de kerk. Eiken communiebank door J. de Visscher van 1930. Oorspronkelijk mahonie- of ebbenhouten kansel van 1929 door Matthys (Gent)onder leiding van architect J.B. De Baets, vernieuwd in 1931 door J. De Visscher me hergebruik van de 19de-eeuwse koperplaten van Tiberghien. Drie eiken biechtstoelen door J. Michiels en J. Vincke, eind 18de eeuw, vierde biechtstoel van 1806, volgens archiefdocumenten hersteld of vernieuwd midden 19de eeuw en in 1927 door J. De Visscher. Orgel van 1929 van de gebroeders Reygaert met pijpwerk uit het oude orgel van J.J. Delhaye van 1832, hersteld in 1976. Vijf brandglasramen in koor door H. Coppejans van 1928-30. Oude kruisweg van A. van den Eycken van 1865, in 1927 vervangen door kruisweg van F. Coppejans. Enkele grafstenen tegen de oostgevel.