erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Philippus en Jacobus

bouwkundig element
ID
34290
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/34290

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek

In 1687 werd de kapel aan de Kruisstraat te Moerbeke grotendeels afgebroken en overgebracht naar Koewacht aan de Nederlandse grens. Deze kapel werd in 1713 gesloopt gevolgd door de eerstesteenlegging van de nieuwe kerk, deel van het huidige bedehuis namelijk een naar het zuiden georiënteerde zaalkerk met toren aan de voorzijde welke in 1714 werd ingewijd door de Gentse bisschop P. Van der Noot. Het parochiaal werk werd verricht door peters recolletten en behelsde ook het Nederlands grondgebied van Koewacht. In 1850 volgde een uitbreiding van de kerk aan de zuidzijde. Tot 1914 bleef de kerk ook dienst doen voor de bewoners van het Nederlandse Koewacht. Zij verkregen in 1916 een houten noodkerk die in 1921 werd vervangen door een nieuw kerkgebouw met dezelfde patroonheiligen als de kerk op Belgisch grondgebied welke in hetzelfde jaar als afzonderlijke Belgische parochiekerk werd erkend en overgenomen door het bisdom Gent.

Beschrijving

Van de oude zaalkerk van 1713-1714 rest het bakstenen eenbeukige schip van vijf traveeën met uitspringende torenbouw vooraan. Schip verlicht door steekboogvensters in gecementeerde omlijstingen met gebogen druiplijst. Zijgevels geleed door verankerde pilasters. Bovenste strook metselwerk waarschijnlijk vernieuwd samen met het pannen zadeldak met houten gootlijst. Rechthoekige doopkapel tegen de oostgevel tussen de tweede en derde travee onder zadeldak. Uitspringende vierzijdige toren van drie ongelijke geledingen met markerende zware versneden overhoekse steunberen; daarboven overgaand in een achthoekige klokkentoren met hoge horlogegeleding onder de galmgaten. Ingesnoerde leien spits bekroond door een kruis met weerhaan. Onderste torengeleding met toegevoegd bakstenen parement en voorts gecementeerd en roze geschilderd met schijnvoegen. Breed korfboogvormig portaal in een vlakke omlijsting op imposten en onder een gebogen druiplijst met sleutel. Een klein steekboogvenster in de zijgevels van het portaal. Omlijst steekboogvormig bovenvenster onder een omlijste kleine nis. Verankerde uitgerekte horlogegeleding met schouderboogvormige spiegels en aan twee zijden verlicht door een oculus. Eveneens schouderboogvormige galmgaten. De doopkapel vertoont een soortgelijke cementering als de toren, een licht aangepaste tuitgevel op pilasters, en kleine rondboogvensters. Onder het met bakstenen omlijste boogveld met houten kruis l. van het portaal een ingemetste hardstenen gevelsteen met volgende inscriptie "BiDt hIer tot BYstanD Van aLLe ChrIstene zIeLkens Des VageVIers" (chronogram met jaartal 1671?). De uitbreiding van de kerk van 1850 naar ontwerp van stadsarchitect J. De Somme-Servais (Sint-Niklaas) behelst de verlenging van de kerk in de as van de bestaande beuk met een opvallend hoger opgaand driebeukig schip van drie traveeën onder leien zadeldak eindigend op een koortravee met driezijdige sluiting geflankeerd in de kooroksels door een lage sacristie en berging. Bakstenen gebouw verlicht door hoge rondboogvensters in rechthoekige spaarvelden. Kruisbeeld onder afdakje tegen de koorgevel.

Interieur

Het interieur werd in 1960 ontpleisterd. De oude zaalkerk vertoont een gedrukte korfboogvormige houten overwelving, het toegevoegde deel onder kruisriboverwelving met natuurstenen ribben en bogen, op ronde zuilen met natuurstenen kapiteel en basis. De rondboogvormige scheibogen vertonen eveneens natuurstenen lijsten.

Mobilair

Barok hoofd- en zijaltaren uit het eerste kwart van de 18de eeuw: geschilderde houten portiekaltaren met bekronende muurschildering in trompe-l'oeil, op een zijaltaar gesigneerd N.F. Gysel en gedateerd 1869. Hoofdaltaar met verguld houten tabernakel uit het eerste kwart van de 18de eeuw. Fragmenten communiebank uit het eerste kwart van de 18de eeuw en eiken biechtstoel uit het eerste kwart van de 18de eeuw, eenvoudige tweede biechtstoel gedateerd ANNO 1880. Marmeren en stenen doopvont volgens inscriptie van 1767 met geelkoperen deksel. 18de-eeuwse houten Calvariegroep.

  • DE BRANT G. e.a., 300 jaar kerk van Koewacht 1687 - 1987, Stekene, s.d., p. 9-43.
  • ROOSE-MEIER B., Fotorepertorium van de Belgische bedehuizen, Provincie Oost-Vlaanderen, Brussel, 1981, p. 26-27.

Bron: LANCLUS K. & VERBEECK M. 1993: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Evergem - Lochristi, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Philippus en Jacobus [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/34290 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.