erfgoedobject

Parochiekerk Heilig Hart met kerkhof

bouwkundig element
ID
34292
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/34292

Juridische gevolgen

Beschrijving

Historiek

Georiënteerde kerk midden een aangelegde tuin en met achterliggend kerkhof, ingeplant aan de oostelijke straatkant. Waarschijnlijk ter hoogte van de huidige kerk bevond zich eertijds een grenskapel voor de gelovigen van Beoostenblij (heden Axel, Nederland) opgericht in 1651 na toestemming verleend in 1650 door bisschop Triest. In 1687 verkreeg de pastoor toestemming om de kapel te verplaatsen naar het beter bereikbare Koewacht. Het koor van de kapel werd aanvankelijk bewaard ter nagedachtenis aan de aldaar begraven overledenen en verdween op een onbekend tijdstip. In 1902 werd achter de Heilige Jozefkapel (zie nummer 45) een noodkerk opgericht die tezelfdertijd werd erkend als parochiekerk. In 1908 volgde de bouw van de huidige kerk, ingewijd op 29 augustus 1910.

Beschrijving

Rond aangelegd plantsoen vooraan met ommegang van de zeven blijde en droevige mysteries van Onze-Lieve-Vrouw, naar verluidt uit het tweede kwart van de 20ste eeuw. Zeven bakstenen sokkelkapelletjes met neogotische inslag. Gekoppelde gepolychromeerde reliëfvoorstellingen in beglaasde nissen onder zadeldakkapjes (leien) met houten windborden. Zinkplaat met dubbel opschrift aangebracht in de sokkels.

Georiënteerde driebeukige basilicale kerk in neogotische baksteenbouw naar ontwerp van architect A. De Pauw (Brugge). Inscriptie met bouwjaar 1908 op de hardstenen herinneringssteen met wijwatervat binnen naast het portaal. Schip van twee traveeën voorafgegaan door een klein portaal onder zadeldak met puntgevel midden tegen de westgevel. Schip en uitspringend transept onder snijdende leien zadeldaken. Vrij gesloten massieve vierkante toren van vier geledingen achter de noordelijke transeptvleugel, tegen het noordelijke zijkoor. Piramidale leien torenspits met horloge, bekroond door kruis met weerhaan. Ronde traptoren tegen de westelijke torengevel. Bij de toren aansluitend doksaal boven het noordelijk zijkoor. Hoogkoor met vijfzijdige sluiting. Sacristie ten zuidoosten met verbindingsstuk tegen het zuidkoor.

Interieur

Verzorgd afgewerkt kerkinterieur met bakstenen kruisriboverwelving, schip op twee natuurstenen zuilen, transept op bakstenen pijlers; markerende bakstenen bogen en vensteromlijstingen. Schip met hoge plint van decoratieve gekleurde geglazuurde tegels en voorts wanden met polychrome beschildering onder meer met schijnvoegen, voornamelijk florale motieven en opschriften.

Mobilair

Gepolychromeerd stenen en eikenhouten hoogaltaar en zijaltaren, preekstoel, communiebank, koorgestoelte en twee biechtstoelen in neogotische stijl en alle naar ontwerp van A. Synaeve-Dhondt en van 1908. Gepolychromeerde beglaasde kruisweg in reliëf (terracotta) door A. De Beule.

  • Archief Bestuur voor Monumenten en Landschappen, Buitendienst Oost-Vlaanderen.
  • DE BRANT G. e.a., 300 jaar kerk van Koewacht 1687 - 1987, Stekene, s.d., p. 9-12.

Bron: LANCLUS K. & VERBEECK M. 1993: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kantons Evergem - Lochristi, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n4, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Vroeg 20ste-eeuws kerkhof aansluitend bij het koor van de kerk. Op het kerkhof staat een calvarie, lijkenhuis, een collectie van kindergraven en verder voornamelijk naoorlogse graftekens.

Het kleine kerkhof werd vermoedelijk aangelegd in 1904 samen met de kerk. Op de kaart van België, uitgegeven door het Militair Cartografisch Instituut van 1904 staat enkel de kerk ingetekend terwijl op dezelfde kaart uit 1939 het kerkhof duidelijk staat aangeduid.

Het is een eenvoudig plattelandskerkhof aansluitend bij het koor van de kerk. Een centraal pad deelt het kerkhof op in een noordelijk en een zuidelijk deel. Het pad eindigt op een kleine calvarie. In de noordwestelijke hoek staat een lijkenhuis. Het is een eenvoudig bakstenen gebouw met een rechthoekig plattegrond onder een pannen zadeldak. In de zuidoostelijke puntgevel zit een rondbogige deuropening met een groen geschilderde plankendeur. Ervoor liggen de kindergraven met kleine zerken die de evolutie van de grafkunst voor kinderen in de laatste 100 jaar tonen.

Aansluitend bij de kerk liggen de oudste graven met hardstenen graftekens die voornamelijk uit de jaren 1950-1960 dateren. Ze tonen de typische vormentaal en materiaalgebruik voor de naoorlogse modernistische periode. Het hardstenen grafteken met de afgebroken zuil op een basement en een verhoogde zerk opgetrokken voor de 21-jarige in Duitsland overleden Oscar De Clerck (+ 1922) is opmerkelijk en refereert nog aan de vormentaal van de 19de en vroege 20ste eeuw.

Het terreinonderzoek werd uitgevoerd in 2017.

  • Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1928-1950 (editie 1939), schaal 1:20.000.
  • Topografische  kaarten van België, Herziening derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1900-1930 (editie 1904), schaal 1:20.000.
Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Heilig Hart met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/34292 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.