is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Petrus en Paulus
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Parochiekerk Sint-Petrus en Paulus
Deze bescherming is geldig sinds
is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Dorpskom Hansbeke
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskom Hansbeke
Deze bescherming is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Parochiekerk Sint-Petrus en Paulus
Deze vaststelling was geldig van tot
Gelegen aan een gekasseid en met linden afgezoomd graspleintje, het voormalige kerkhof. Wordt voor de eerste maal vermeld in 1147. Onder patronaat van de abdij van Drongen. De oorspronkelijke kerk werd in 1789-93 geheel heropgebouwd naar ontwerp van architect Frans Drieghe; al verschillende herstellingswerken in de 19de eeuw. Sacristieën en koor volgens plans en gevelsteen gebouwd in 1872 (volgens gedenksteen in portaal 1875) naar ontwerp van J.B. Boterdaele (Gent). Na de vernieling van 19 oktober 1918 werd de toren heropgebouwd en de gevelopstanden aangepast en verfraaid in neo-Vlaamserenaissance-stijl naar ontwerp van Valentin Vaerwyck in 1922-23. Binnen in het portaal vermeldt een marmeren gedenksteen de belangrijkste data uit de geschiedenis van de kerk.
De plattegrond van de pseudobasilicale kerk ontvouwt een driebeukig schip van zes traveeën met ten westen koor met polygonale sluiting, geflankeerd door berging en sacristie; oostelijke geveltoren; tussen de toren en noordelijke zijbeuk octogonale traptoren.
Bakstenen gebouw met gebruik van zandsteen, onder meer voor de plint en decoratieve afwerking. Midden in de oostgevel van de kerk vierkante toren van drie geledingen, geflankeerd door haaks op elkaar staande versneden steunberen en bekroond met hoge peerspits; volledig heropgebouwd in 1922-23, geblokte arduinen omlijsting met voluten en oren, bekroond met door fronton afgedekte blindnis. Erboven hooggeplaatst venster in vlakke omlijsting doorlopend over de borstwering en versierd met druiplijst, voluutjes en trigliefen. Op de tweede geleding rijk omlijste oculus. Tenslotte op de bovenste geleding, afgelijnd door kroonlijst op modillons, aan de vier zijden galmgaten en uurwerkplaten. In de noordgevel van de toren zijingang.
De zijbeuken zijn aan de voorkant (oosten) afgewerkt met in- en uitgezwenkte gevels in neo-Vlaamserenaissance-stijl. De langsgevels van de zijbeuken zijn voorzien van getoogde vensters in vernieuwde vlakke omlijsting met druiplijst en worden afgelijnd door een kroonlijst. De cordons en panelen dateren van de restauratiecampagne in neo-Vlaamserenaissance-stijl.
Nagenoeg blinde gevels van koor en apsis versierd met cartouches met wapenschild en gedenksteen. Aan de oostgevel van de zuidelijke zijbeuk, monument van de gesneuvelden naar ontwerp van Valentin Vaerwyck uitgevoerd door Oscar Sinia, geplaatst in 1924. Aan de oostgevel van de noordelijke zijbeuk, grafmonument van de adellijke families van de Woestyne, Borluut en de Bousies, gebouwd als een bidkapel overwelfd met een tongewelf en voorzien van een kruisbeeld boven altaar-graftombe (gedateerd 1830).
Classicistisch interieur, witgeschilderd in de jaren 1970. Scheibogen met Toscaanse zuilen in 1883 verrijkt met heiligenbeelden. Tongewelf met gordelbogen op consoles. Gekornist entablement. Koorafsluiting van 1872 versierd met gecanneleerde composiete pilasters en entablement met klossen en versierde gordelbogen. Marmeren vloer van 1859. Zestien glasramen van 1890 tot 1910 geschonken door graaf B. de Bousies-Borluut.
Hoofdaltaar van circa 1790 van hout en marmer. Zijaltaren (marmer) in 1859 geschonken. Noordelijk zijaltaar van Onze-Lieve-Vrouw met schilderij "De Aanbidding van de herders", bekroond met nis met Onze-Lieve-Vrouwebeeld; zuidelijk zijaltaar van Heilige Petrus met schilderij "Jezus redt de kleingelovige Petrus die dreigt te zinken", bekroond met nis met Heilig Petrusbeeld. Vier eiken 19de-eeuwse biechtstoelen met cartouche in fronton. Eiken communiebank vermoedelijk afkomstig van de abdij van Drongen en gedateerd 1732. Eiken kansel door W. Geefs (Antwerpen) en J. Dubois (Gent), met dubbele trap van 1851; eronder beeldengroep met een "Bewening". Kruisweg met terracotta-paneeltjes in eiken omlijsting van 1881-82. Grafstenen: twee uit eerste helft 18de eeuw en rest uit 19de en 20ste eeuw.
Bron: LANCLUS K. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kanton Nevele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)