erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Laurentius met kerkhof

bouwkundig element
ID
35574
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/35574

Juridische gevolgen

Beschrijving

Kerk met omringend kerkhof met hek tussen bakstenen pijlers met vaasbekroning naar ontwerp van architect 't Kindt (Nevele) van 1861.

Reeds vermeld in 1121, wanneer de kerk door de bisschop van Doornik onder patronaat van Sint-Baafs gesteld wordt. Volgens De Potter, tot 1631 een eenvoudig dorpskerkje met stro afgedekt en zonder klok. Wederopbouw (boven de oude funderingen) naar ontwerp van J.-A. Clarysse in 1850, voltooid in 1852. Inwijding door Monseigneur Delebecque in 1855. Toren en één sacristie na oorlogsschade in 1918 hersteld. Recentere herstelling aan steunberen en vensters. Opgetrokken uit verschillende soorten baksteen en natuursteen.

De plattegrond vertoont een hallenkerk met driebeukig schip van vier traveeën met achtkantige westtoren, vijfzijdig afgesloten koor met noordelijke en zuidelijke sacristie, zijkoren met driezijdige afsluiting, doch niet naar buiten uitgebouwd.

Westgevel met vooruitspringende puntgevel met spitsboogportaal en dito vensters, gevat in een grote nis met drieledige spitsboog. Boven de ingang, stenen beeld van de Heilige Laurentius door de Poeselse beeldhouwer B. Van Haver (midden 19de eeuw). Boven dit middenrisaliet achthoekige toren met spitsboogvormige galmgaten onder leien spits.

Zijbeuken met drieledige spitsboogvensters met gietijzeren roedeverdeling tussen de versneden steunberen. Sacristieën onder schilddaken.

Interieur. Beuken gescheiden door samengestelde pijlers, waaronder met plaasteren heiligenbeelden. Gordelbogen rustend op bladkapitelen van muurpilasters. Overwelfd met koepelende kruisribgewelven. Polychromie in het koor met zeven composities uit het leven van Christus en de Heilige Laurentius, aangebracht in de jaren 1870 door Th. Janssens (Nevele); na het bombardement van de Eerste Wereldoorlog gerestaureerd.

Mobilair. Schilderij: Heilige Donatus, met op de achtergrond de kerk en de pastorie van Poesele, door Scheyrs (Gent) van circa 1860.

Neogotisch meubilair geplaatst door pastoor A.F. Cruyl in de jaren 1870. Neogotisch hoofdaltaar met op de tafel drie nissen met centraal bas-reliëf in imitatiemarmer: "Bewening", geflankeerd door de beelden van de HH. Petrus en Paulus. Tabernakel en retabel in polychromie van L. Blanchaert, circa 1877. Zijaltaren toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw (ten noorden) en Heilige Jozef. Eiken neogotisch koorgestoelte van L. Blanchaert (tweede helft van de 19de eeuw). Communiebank met inscriptie "Anno 1874/ Pastore A.F. Cruyl". Eiken kansel. Biechtstoel met reliëf van Heilige Petrus in rocaille in gebogen fronton en één neogotische biechtstoel.

Orgel door L. Lovaert (Nevele) van 1870, orgelkast door L. Blanchaert.

Overluifelde calvarie tegen de eerste blinde travee van de rechter zijgevel van de hand van Oscar Sinia.

16de-eeuwse grafsteen met voorstelling van de Poeselse baljuw Gheerot de Runter en zijn echtgenote Lysbette Bultinck, ingemetseld in de buitenmuur van het koor.

  • BOLLAERT A., Iets over oude grafstenen in de kerk van Poesele, in Het Land van Nevele, XVII, 4, 1986, p. 262-267.
  • VAN CLEVEN J., J.-A. Clarysse (1814-1873) priester-architekt. Een studie van zijn kerkelijke bouwkunst, onuitgegeven licentiaatsverhandeling Rijksuniversiteit Gent, 1975, p. 76-100.

Bron: LANCLUS K. 1989: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Gent, Kanton Nevele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 12n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Omhaagd kerkhof omheen de parochiekerk met voornamelijk graftekens uit het interbellum en de naoorlogse periode.

De kerk met het omgevend eivormig kerkhof staat afgebeeld op de Ferrariskaart uit 1771-1778. Weinig lijkt veranderd te zijn aan de contouren in de laatste 250 jaar. Ten zuidwesten werd een parkeerruimte op het kerkhof ingericht.

Het vergroende kerkhof is omheind met een haag. Het hek tussen bakstenen pijlers met vaasbekroningen verdween in 1971. Tegen de eerste blinde travee aan de zuidgevel hangt een overluifelde calvarie van de hand van Oscar Sinia. De 16de-eeuwse grafplaat met voorstelling van de Poeselse baljuw Gheerot de Runter en zijn echtgenote Lysbette Bultinck is ingemetseld in de buitenmuur van het koor.

Het kerkhof werd voor 2009 deels geruimd. De graftekens uit hardsteen en composietsteen dateren grotendeels uit het interbellum tot de jaren 1960. Het zijn voornamelijk grafzerken, soms met een stèle. Graftekens in art deco en modernisme overheersen op het kerkhof. Sommige graftekens hebben metalen en porseleinen applicaties, bijvoorbeeld Maens (+1941) en De Keyser (+1941). De zussen Waltraevens kregen twee elkaar spiegelende modernistische graftekens. Tot de opvallendste graftekens behoren het modernistische graftekens Depaepe (+1945) en Coen-Deboever (+1949) en het grafteken Rutsaert-Dhaenens (+1927) met de Christus met de hangende handen vervaardigd door Antoon Van Parys uit Deinze.

Het terreinonderzoek werd uitgevoerd in 2017.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • VAN DEN ABEELE M. 2009: De graf- en oorlogsmonumenten van Antoon Van Parys, onuitgegeven masterscriptie, Universiteit Gent, 74.
Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Waarnemingen

  • Omvat
    Sint-Laurentiuskerk


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Laurentius met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/35574 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.