De pastorie bestaat uit een mogelijk 17de-eeuws bijgebouw in traditionele bak- en zandsteenstijl, een hoofdvolume uit de 18de eeuw dat in het begin van de 19de eeuw werd verhoogd en aangepast, een 19de-eeuwse toegangspoort en een ruime tuin.

Historiek

Te Gijzegem werden de tienden verdeeld onder de pastoor, de Heer van Gijzegem en de Briginitten van Dendermonde. Vermoedelijk gaat het om een oude hoeve die werd omgebouwd tot pastorie.

Het oudste deel, in traditionele bak- en zandsteenstijl, wordt gebruikt als garage, maar dateert mogelijk uit de 17de eeuw. Het hoofdgebouw van de pastorie was oorspronkelijk een éénlaags gebouw uit de tweede helft van de 18de eeuw dat zijn definitieve uitzicht kreeg in het eerste kwart van de 19de eeuw na verhoging met een bouwlaag (zie vlechtingen in de linker zijpuntgevel).

Beschrijving

De pastorie is achterin gelegen en bereikbaar vanaf de straat dankzij een gekasseid pad. Een toegangspoort met directoire ornamentiek geeft toegang tot het voorplein. Rechts van het voorplein situeert zich de pastorie en het bijgebouw. Aansluitend bij de koer, en door een hek ervan gescheiden, naast en achter de pastorie situeert zich de tuin die oorspronkelijk aangelegd was in landschappelijke stijl met slingerpaden, een bosje, vijver en verhoogd deel. Achterin de tuin zijn deze elementen nog herkenbaar. Het overgrote deel van de tuin werd echter heraangelegd en wordt gebruikt als openbaar terrein. Links van het toegangshek bevindt zich een eenvoudige wandschildering die een landschap in open lucht voorstelt.

De toegangspoort is segmentboogvormig en wordt benadrukt door hoekblokken en flankerende pilasters met lijstkapitelen van natuursteen.

De pastorie bestaat uit zes traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak. De vlechtingen en segmentboogvormige ramen - met zwartgesinterde bakstenen omkaderd - getuigen van een ouder pand met één bouwlaag uit de 18de eeuw. Omstreeks 1815 werd het pand met één bouwlaag opgetrokken en werd het interieur opnieuw aangekleed in directoirestijl. De gevels waren oorspronkelijk gepleisterd. Alle ramen zijn segmentboogvormig en beluikt op de gelijkvloerse verdieping. De voordeur is voorzien van een natuurstenen omlijsting op neuten. Hoewel de achtergevel sterk verbouwd is zijn nog enkele ramen voorzien van houten lintelen. De linkse zijgevel is voorzien van twee licht steekboogvormige vensters, gevat in een omlijsting van gesinterde baksteentjes met oren, bekroond door druiplijstje (tweede helft 18de eeuw) en 19de-eeuwse rondboogvensters in de top.

Het hoofdvolume heeft een traditionele doch asymmetrische indeling met een centrale gang, rechts één groot salon en links een salon en een traphal. De traphal geeft toegang tot een opkamer met 18de-eeuws stucplafond en een keuken. De trap werd recent vernieuwd doch behield zijn plaats in het huis waardoor de symmetrische indeling van de eerste verdieping niet verloren ging. Links en rechts van de hal situeren zich een kleine en grote kamer en tussen de grote kamers bevindt zich de slaapkamer van de pastoor. Deze slaapkamer wordt betreden door een dubbele deur in de as van de trap en herbergt een ronde schouw.

Het schrijnwerk in directoirestijl bleef intact bewaard. Opvallend is de rijkere vormgeving op de benedenverdieping en de sober vormgeving op de verdieping. De zoldertrap werd afgewerkt met een houten wand met identieke vormgeving als het binnenschrijnwerk. Het grote rechter salon is rijker heringericht. Getuige daarvan het stucwerk in het plafond en de rood marmeren schouw in Napoleon III-stijl. De vloer en lambrisering werd vermoedelijk samen met de herinrichting in de jaren 1960 aangebracht.

Rechts aansluitend bij de pastorie bevindt zich een éénlaags bijgebouw van drie traveeën onder een zadeldak. Het bijgebouw gaat zeker terug tot de 18de eeuw maar is mogelijk van oudere datum (17de eeuw). De voorgevel herbergt twee kruisramen en één deur. Het rechter raam en de deur werden omgebouwd tot een garagepoort, maar oorspronkelijk ging het om twee beluikte zandstenen kruiskozijnen met een gekoppelde rollaag als ontlastingssysteem. Van het raam bleef enkel het bovenlicht met tussendorpel bewaard en de natuurstenen dagkanten met console van de deur werden hergebruikt. Van de vroegere deur zijn sporen in de uiterst rechtse travee bewaard, namelijk een strekse ontlastingsboog. Onder het dak is nog een 18de-eeuwse lijst aanwezig wat vermoedelijk verwijst naar een gedecapeerde pleisterlaag. De rechter zijpuntgevel is voorzien van aandak en vlechtingen.

Pastorie, toegankelijk langs een smal wegje en een bakstenen poortgebouw onder zadeldak uit de 19de eeuw, recent gerestaureerd. Segmentboogvormige poort met hoekblokken en flankerende pilasters met lijstkapitelen van arduin.

In het verlengde van de huidige pastorij: het oudste deel, in traditionele bak- en zandsteenstijl, nu gebruikt als garage. Eénlaags verankerd bakstenen gebouw van drie traveeën onder zadeldak (nok loodrecht op straat, Vlaamse pannen), uit de 17de eeuw. Oorspronkelijk voorzien van twee beluikte zandstenen kruiskozijnen met gekoppelde rollaag als ontlastingssysteem, een deels weggehaald voor een rechthoekige garagepoort met zandstenen stijlen met geprofileerde imposten (hergebruikt materiaal van de vroegere deur, waarvan sporen in de uiterst rechter travee, namelijk een strekse ontlastingsboog). Rechter zijpuntgevel met aandak en vlechtingen. Huidige pastorie, dubbelhuis met twee bouwlagen, vijf (benedenverdieping) en zes traveeën (bovenverdieping) onder zadeldak (pannen); heden met uitzicht uit het eerste kwart van de 19de eeuw na verhoging van een éénlaags gebouw uit de tweede helft van de 18de eeuw, in 1825 (zie vlechtingen in de linker zijpuntgevel). Sobere beraapte voorgevel, met behouden verankering. Rechthoekige vensters met lekdrempels. Beluikt op de begane grond. Rechthoekige deur in arduinen omlijsting op neuten. Beraapte achtergevel. Rechthoekige muuropeningen; vensters met houten lateien en arduinen lekdrempels; bovenvensters met lekdrempels verbonden door cordons. Linker zijgevel voorzien van twee licht steekboogvormige vensters, gevat in een omlijsting van gesinterde baksteentjes met oren, bekroond door druiplijstje (tweede helft 18de eeuw) en 19de-eeuwse rondboogvensters in de top.